Salomova Nargiza Sattorovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqidagi e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarida kasbiy mahorat omillarini rivojlantirishning pedagogikpsixologik determinatlari” 19.00.06 – Yosh va pedagogik psixologiya. Rivojlanish psixologiyasi.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.4.PhD/P1113
Ilmiy rahbar: Atabaeva Nargis Batirovna, psixologiya fanlari doktori (DSc), professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK nomi: Buxoro xalqaro universiteti, PhD.03/04.01.2025.P.190.01
Rasmiy opponentlar: Yakubova Go‘zal Asatullaevna, psixologiya fanlari doktori (DSc), professor, Qabulov Qosimboy Pirjonovich, psixologiya fanlari doktori (DSc), dosent.
Yetakchi tashkilot: Samarqand davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarida kasbiy mahoratni rivojlantirishning pedagogik-psixologik xususiyatlarini aniqlash hamda amaliy tavsiyalar ishlab shiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining kasbiy mahoratini rivojlantirishda pedagogning “o‘ziga”, “odamlarga”, “faoliyatga” yo‘nalganligidagi differensial farqlarga asoslanib ratsional hamda shaxsning o‘z imkonyatlarini baholashga qaratilgan kasbiy pozisiyaning shakllanishi tufayli shaxs motivatsion yo‘nalganligini didaktik jarayonni idrok qilish bilan bog‘liq konstruktiv tasavvurlar orqali barqarorlashtirish muhimligi isbotlangan;
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining kasbiy mahoratini rivojlantirishdagi dominant faoliyat motivlariga ko‘ra pedagogning o‘quvchi shaxsini rivojlanishiga yo‘nalganligini ta’limdagi natijadorlik bilan uyg‘un yuzaga chiqishi professional refleksiyani faollashtirganligi tufayli ijtimoiy hamda o‘quv-ilmiy motivlarning shaxs yo‘nalganligiga bog‘liq namoyon bo‘lishi dalillangan;
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining kasbiy mahoratini rivojlantirishda pedagog-o‘quvchi munosabatlaridagi emotsiyalarni tushunish, to‘g‘ri idrok qilish orqali shaxsning o‘z kechinmalari hamda boshqalarning hissiyotlarini boshqarishi didoktogen stresslarni oldini olishda muhimligi tufayli emosional intellekt psixologik determinant sifatida ta’sir etishi aniqlangan;
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining kasbiy mahoratini rivojlantirish modeli didaktik jarayonda o‘quvchini rivojlanish treaktoriyasini prognozlay olish qobilyatini shakllanishiga erishish muhimligi tufayli emosional intellektning kasbiy ustanovkalarga bog‘liq namoyon bo‘lishini ta’minlovchi psixologik omillarga refleksiv empatiyaga ustuvor berish asosida takomillashtitirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi Boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarida kasbiy mahorat hissini shakllantirishning pedagogik-psixologik xususiyatlari asosida:
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining kasbiy mahoratini rivojlantirishda pedagogning “o‘ziga”, “odamlarga”, “faoliyatga” yo‘nalganligidagi differensial farqlarga asoslanib ratsional hamda shaxsning o‘z imkonyatlarini baholashga qaratilgan kasbiy pozisiyaning shakllanishi tufayli shaxs motivatsion yo‘nalganligini didaktik jarayonni idrok qilish bilan bog‘liq konstruktiv tasavvurlar orqali barqarorlashtirish muhimligi isbotlangan xulosalardan Nizomiy nomidagi O‘zbekiston Milliy pedagogika universitetida huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 19-iyundagi PM-360-son buyrug‘i bilan “Ontogenez psixologiyasi. Differensial psixologiya” modeliga kiritilgan (Nizomiy nomidagi O‘zbekiston Milliy pedagogika universitetida huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 16-iyundagi PM-360a-son ma’lumotnomasi). Natijada shaxs yo‘nalganligiga asoslangan kasbiy motivatsiyalarni shakllantirishga erishilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining kasbiy mahoratini rivojlantirishdagi dominant faoliyat motivlariga ko‘ra pedagogning o‘quvchi shaxsini rivojlanishiga yo‘nalganligini ta’limdagi natijadorlik bilan uyg‘un yuzaga chiqishi professional refleksiyani faollashtirganligi tufayli ijtimoiy hamda o‘quv-ilmiy motivlarning shaxs yo‘nalganligiga bog‘liq namoyon bo‘lishi dalillangan xulosalardan Nizomiy nomidagi O‘zbekiston Milliy pedagogika universitetida huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 19-iyundagi PM-360-son buyrug‘i bilan “Ontogenez psixologiyasi. Differensial psixologiya” modelini faoliyatga joriy qilingan. (Nizomiy nomidagi O‘zbekiston Milliy pedagogika universitetida huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 16-iyundagi PM-360a-son ma’lumotnomasi). Natijada boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarida namoyon bo‘luvchi salbiy xususiyatlarni bartaraf etishga erishilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining kasbiy mahoratini rivojlantirishda pedagog-o‘quvchi munosabatlaridagi emotsiyalarni tushunish, to‘g‘ri idrok qilish orqali shaxsning o‘z kechinmalari hamda boshqalarning hissiyotlarini boshqarishi didoktogen stresslarni oldini olishda muhimligi tufayli emosional intellekt psixologik determinant sifatida ta’sir etishi aniqlangan xulosalardan Nizomiy nomidagi O‘zbekiston Milliy pedagogika universitetida huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 19-iyundagi PM-360-son buyrug‘i bilan “Ontogenez psixologiyasi. Differensial psixologiya” modelini faoliyatga joriy etilgan. (Nizomiy nomidagi O‘zbekiston Milliy pedagogika universitetida huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 16-iyundagi PM-360a-son ma’lumotnomasi). Natijada boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarida ta’lim-tarbiya jarayonida o‘quv faoliyati samarali tashkil etilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining kasbiy mahoratini rivojlantirish modeli didaktik jarayonda o‘quvchini rivojlanish treaktoriyasini prognozlay olish qobilyatini shakllanishiga erishish muhimligi tufayli emosional intellektning kasbiy ustanovkalarga bog‘liq namoyon bo‘lishini ta’minlovchi psixologik omillarga refleksiv empatiyaga ustuvor berish asosida takomillashtitirilgan xulosalardan Nizomiy nomidagi O‘zbekiston Milliy pedagogika universitetida huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 19-iyundagi PM-360-son buyrug‘i bilan Ontogenez psixologiyasi. Differensial psixologiya” modulini faoliyatga joriy etilgan. (Nizomiy nomidagi O‘zbekiston Milliy pedagogika universitetida huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2025-yil 16-iyundagi PM-360a-son ma’lumotnomasi). Natijada boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarida kasbiy mahorat omillarini rivojlantirishning samaradorligiga erishilgan.
