Jumaboev Tolibjon G‘olib o‘g‘lining 
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Moliyaviy hisobot auditini takomillashtirish masalalari”, 08.00.08 – “Buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va audit”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.4.PhD/Iqt3553 
Ilmiy rahbar: Meliev Isroil Ismoilovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
 Rasmiy opponentlar: Axmedjanov Karimjon Bakidjanovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor; Mamatkulov Murodjon Shukurovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat agrar universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: moliyaviy hisobot auditi jarayonlarini takomillashtirishga qaratilgan ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
moliyaviy hisobot auditini tizimli tashkil etish va samarali o‘tkazilishini ta’minlash maqsadida moliyaviy hisobot auditining uch bosqichli “reja ˗ tekshirish - xulosa” algoritmidan foydalanish taklif etilgan;
oldingi (o‘tgan) davr buxgalteriya schyotlaridagi qoldiqlar, moliyaviy hisobotning qiyosiy ko‘rsatkichlari va hisobot tuzilgan sanadan keyingi ko‘rsatkichlarning o‘zaro muvofiqligi hamda ta’sirini aniqlash orqali joriy davr moliyaviy hisobot auditini o‘tkazish uslubiyati taklif etilgan;
operatsion, investision va moliyaviy faoliyat bo‘yicha korxona buxgalteriyasi va uchinchi shaxslar axborotlarining o‘zaro mosligi hamda pul oqimlari bo‘yicha operatsiyalarning qonuniyligini aniqlash orqali pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot ishonchliligini baholash zarurligi asoslangan;
“imkoniyat-bosim-bahona” uslubiyati orqali moliyaviy hisobotdagi xato va firibgarliklarni aniqlash hamda ularni hisobotga ta’sirini o‘rganish taklif etilgan.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Moliyaviy hisobot auditi jarayonlarini takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
Moliyaviy hisobot auditini tizimli tashkil etish va samarali o‘tkazilishini ta’minlash maqsadida auditorlik tekshiruvining uch bosqichli “reja ˗ tekshirish - xulosa” algoritmidan foydalanish taklifi yetakchi auditorlik tashkilotlari tomonidan moliyaviy hisobot auditi jarayonlarida va O‘zbekiston Auditorlar palatasi tomonidan moliyaviy hisobot auditi jarayonlariga oid metodik qo‘llanmalar hamda auditorlik tashkilotlarining ichki standartlarini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi auditorlar palatasining 2024 yil 10 iyuldagi 70-son ma’lumotnomasi). Natijada moliyaviy hisobot auditi uch bosqichdan iborat bo‘lgan yaxlit tizimga keltirilib, moliyaviy hisobot auditining mazkur bosqichlarida qo‘llaniladigan usul va amallarni aniqlashtirish, moliyaviy hisobot auditini sifatli o‘tkazish, O‘zbekiston auditorlar palatasi va “Grant Thornton” auditorlik tashkiloti tomonidan auditorlik tashkilotlarining “tahliliy amallar”, “moliyaviy hisobot auditini rejalashtirish”, “auditorlik dalillar” va “moliyaviy hisobot to‘g‘risida auditorlik xulosasi” nomli ichki standartlari hamda moliyaviy hisobot auditi bo‘yicha uslubiy qo‘llanmalarni yaratish imkonini bergan; 
moliyaviy hisobot auditida “imkoniyat-bosim-bahona” algoritmini qo‘llash orqali aniqlangan buzib ko‘rsatishlarning moliyaviy hisobotga ta’sirini baholash bo‘yicha taklifi “Grant Thornton” auditorlik tashkiloti faoliyati hamda O‘zbekiston Auditorlar palatasi tomonidan “Auditorlik dalillar”, “Moliyaviy hisobot auditida firibgarlikka nisbatan auditor majburiyatlari” va “Auditda aniqlangan buzib ko‘rsatishlarni baholash” nomli auditorlik tashkilotining ichki standartlari hamda moliyaviy hisobot auditida buzib ko‘rsatishlarni aniqlash va ularni hisobotga ta’sirini baholashga oid metodik qo‘llanmalarni ishlab chiqishda qo‘llanilgan (O‘zbekiston Respublikasi auditorlar palatasining 2024 yil 10 iyuldagi 70-son ma’lumotnomasi, “Grant Thornton” auditorlik tashkilotining 2024 yil 6 noyabrdagi 06/620-24AD-son ma’lumotnomasi). Natijada moliyaviy hisobotda aniqlanmay qolgan buzib ko‘rsatishlar bo‘yicha auditorlik riskini 10 foizga kamaytirish, ularni moliyaviy hisobotga ta’sirini baholash aniqligini oshirish va auditor uchun moliyaviy hisobot to‘g‘risida ishonchli xulosa chiqarish hamda foydalanuvchilar uchun to‘g‘ri qarorlar qabul qilish imkoniyatlari hosil bo‘lgan.
operatsion, investision va moliyaviy faoliyat ko‘rsatkichlarining o‘zaro muvofiqligi va birlamchi hisob hujjatlariga mosligining auditi orqali pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot ishonchliligini baholash uslubiyatini qo‘llash taklifidan O‘zbekiston Auditorlar palatasi va “Grant Thornton” auditorlik tashkiloti tomonidan “Moliyaviy hisobot auditini rejalashtirish”, “Tahliliy amallar” va “Auditorlik dalillar” nomli auditorlik tashkilotlarining takomillashgan ichki standartlarini ishlab chiqishda qo‘llanilgan hamda ulardan auditorlik tekshiruvlarini o‘tkazish jarayonlarida qo‘llanilgan (O‘zbekiston Respublikasi auditorlar palatasining 2024 yil 10 iyuldagi 70-son ma’lumotnomasi, “Grant Thornton” auditorlik tashkilotining 2024 yil 6 noyabrdagi 06/620-24AD-son ma’lumotnomasi). Natijada pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot auditi uchun mehnat va vaqt sarfini 15 foizga kamaytirish, pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobotning operatsion, investision va moliyaviy faoliyatga taalluqli ko‘rsatkichlarining o‘zaro mosligi hamda ularni birlamchi hisob hujjatlariga muvofiqligini baholash, auditorlik tashkilotlarida pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot auditiga doir ishchi hujjatlarni yaratish imkoniyatlari paydo bo‘lgan. 
moliyaviy hisobot tuzilgan sanadan keyingi hodisalarni hisobotga ta’sirini baholash va hisobotning o‘zaro bog‘liq hamda qiyosiy ko‘rsatkichlari auditi orqali joriy davr moliyaviy hisobotiga oldingi (o‘tgan) davr hisobotining ta’sirini baholashning takomillashgan uslubiyatini qo‘llash bo‘yicha taklifidan O‘zbekiston auditorlar palatasi va “Grant Thornton” auditorlik tashkiloti tomonidan joriy davr auditida oldingi (o‘tgan) davr hisobot ma’lumotlarining ta’sirini baholashni takomillashtirish, “qiyosiy axborotlar, qiyosiy ko‘rsatkichlar va qiyosiy moliyaviy hisobotlar” va “dastlabki audit kelishuvlari – boshlang‘ich qoldiqlar” nomli auditorlik tashkilotining ichki standartlari va auditning mazkur sohasiga doir uslubiy qo‘llanmalarni ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi auditorlar palatasining 2024 yil 10 iyuldagi 70-son ma’lumotnomasi, “Grant Thornton” auditorlik tashkilotining 2024 yil 6 noyabrdagi 06/620-24AD-son ma’lumotnomasi). Natijada, moliyaviy hisobotning o‘zaro bog‘liq hamda qiyosiy ko‘rsatkichlari auditi, joriy davr moliyaviy hisobotiga oldingi (o‘tgan) davr hisoboti ko‘rsatkichlari va hisobot tuzilgan sanadan keyingi hodisalarning ta’sirini baholash, auditning ushbu sohasi bo‘yicha uslubiy qo‘llanmalar hamda auditorlik tashkilotining ichki standartlarini yaratish imkoniyatlarini bergan.