Саидмуродов Феруз Содиқжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Транспорт тизимининг иқтисодий самарадорлигини ошириш йўллари”, 08.00.03-“Саноат иқтисодиёти”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.3.PhD/Iqt1502
Илмий раҳбар: Шакирова Фароғат Болтаевна, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети:
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.07.2022.I.16.05
Расмий оппонентлар: Карриева Ёқутхон Каримовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Насимов Шавкат Васиевич, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD). 
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади транспорт тизимининг иқтисодий самарадорлигини ошириш юзасидан таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “транспорт соҳасида иқтисодий самарадорлик” тушунчасининг иқтисодий мазмуни мавжуд ресурслардан оқилона фойдаланиш асосида маҳсулотларнинг рақобат устунлигини ошириш ва бозорда барқарор позицияларни эгаллаш орқали хизмат сифатини ва логистика жараёнларини оптималлаштириш нуқтаи назаридан такомиллаштирилган;
транспорт тизимининг амалдаги ҳолатини “меʼёрий ҳолат” (ўсиш ва барқарор ривожланишга мос), “инқироз олди ҳолати” (ҳушёрликни талаб этувчи ҳолат) ва “инқироз ҳолати” (тезкор ислоҳотлар зарур бўлган ҳолат) кўринишида тавсифлаш орқали ресурслар тақсимоти, инвестиция сиёсатини йўналтириш ва тармоқдаги стратегик қарорлар қабул қилишда илмий асос яратувчи З-сcоре натижаси орқали белгиланган;
транспорт тизимининг иқтисодий самарадорлик индексини баҳолаш услуби меʼёрлаштирилган қиймат ва вазн коеффициентларини ҳисобга олган ҳолда “зарар ҳолати” (0,00-0,19), “паст самарадорлик” (0,20-0,39), “ўртача самарадорлик” (0,40-0,59), “иқтисодий барқарор самарадорлик” (0,60-0,79), “стратегик самарадорлик” (0,80-1,00) шкалаларини киритиш асосида такомиллаштирилган;  
Ўзбекистонда транспортга киритилган инвестициялар ҳажми, асосий фондлар ва юк айланмаси ҳамда йўловчи айланмаси кўрсаткичлари ўртасидаги ўзаро боғлиқликни ифодаловчи эконометрик модел асосида улар динамикасининг 2030-йилга қадар прогноз қийматлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Транспорт тизимининг иқтисодий самарадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
услубий ёндашувга кўра “транспорт соҳасида иқтисодий самарадорлик” тушунчасининг иқтисодий мазмуни мавжуд ресурслардан оқилона фойдаланиш асосида маҳсулотларнинг рақобат устунлигини ошириш ва бозорда барқарор позицияларни эгаллаш орқали хизмат сифатини ва логистика жараёнларини оптималлаштириш нуқтаи назаридан такомиллаштириш борасидаги назарий ва услубий ишланмалардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Транспорт иқтисодиёти” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Тошкен давлат транспорт универститети ректорининг 2024-йил 28-октябрдаги “292-У” сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг жорий этилиши натижасида талабаларда ишлаб чиқариш ва транспорт соҳаларида самарадорлик тушунчаларининг ўзаро боғлиқлиги бўйича назарий билимларни янада кенгайтириш имкони яратилган;
транспорт тизимининг амалдаги ҳолатини “меʼёрий ҳолат” (ўсиш ва барқарор ривожланишга мос), “инқироз олди ҳолати” (ҳушёрликни талаб этувчи ҳолат) ва “инқироз ҳолати” (тезкор ислоҳотлар зарур бўлган ҳолат) кўринишида тавсифлаш орқали ресурслар тақсимоти, инвестиция сиёсатини йўналтириш ва тармоқдаги стратегик қарорлар қабул қилишда илмий асос яратувчи З-сcоре натижаси орқали белгилаш таклифи Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг 2025-йил 10-январдаги 2/322-сон маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида соҳадаги иқтисодий инқироз ҳолатларини барвақт аниқлаш ва инқирозга қарши чора-тадбирларни ўз вақтида қабул қилиш имкони яратилган; 
транспорт тизимининг иқтисодий самарадорлик индексини баҳолаш услуби меʼёрлаштирилган қиймат ва вазн коеффициентларини ҳисобга олган ҳолда “зарар ҳолати” (0,00-0,19), “паст самарадорлик” (0,20-0,39), “ўртача самарадорлик” (0,40-0,59), “иқтисодий барқарор самарадорлик” (0,60-0,79), “стратегик самарадорлик” (0,80-1,00) шкалаларини киритиш асосида такомиллаштириш бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг 2025-йил 10-январдаги 2/322-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида транспорт соҳаси корхоналари фаолиятининг самарадорлик даражаси бўйича паст самарадорлик ҳолатидаги корхоналар сонини қисқартириш бўйича мақсадли чора-тадбирлар ишлаб чиқиш ҳамда соҳанинг умумий иқтисодий кўрсаткичлари 10-12% яхшилаш имкони яратилган;
Ўзбекистонда транспортга киритилган инвестициялар ҳажми, асосий фондлар ва юк айланмаси ҳамда йўловчи айланмаси кўрсаткичлари ўртасидаги ўзаро боғлиқликни ифодаловчи эконометрик модел асосида улар динамикасининг 2030-йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз қийматлари Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг 2025-йил 10-январдаги 2/322-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг жорий этилиши натижасида транспорт соҳасининг стратегик тараққиёт йўналишларини, узоқ муддатли истиқболда юк айланмасининг 20-25%, йўловчи айланмасининг эса 15-18%га ўсиши аниқланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish