G‘afurov Mirzohid Orifovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Energiya iste’moli obektlarida “yashil” energetikani rag‘batlantirishni umumlashgan energiya samaradorlik ko‘rsatkichi asosida takomillashtirish”, 05.05.01- “Energetika tizimlari va majmualari”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.1.PhD/T5367.
Ilmiy rahbar: Sadullaev Nasullo Nematovich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat texnika universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Buxoro davlat texnika universiteti, PhD.03/27.09.2024.T.101.05
Rasmiy opponentlar: Kadirov Kamoliddin Shuxratovich - texnika fanlari doktori, katta ilmiy xodim; Usmonov Shukrillo Yulbarsovich - texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqot maqsadi: energiya iste’moli obektlarida “yashil” energiyadan foydalanish samaradorligini kompleks baholovchi yagona umumlashgan energiya samaradorlik ko‘rsatkichini ishlab chiqish asosida “yashil” energiyadan foydalanishni rag‘batlantirish tizimini takomillashtirish.
III. Tatqiqotning ilmiy yangiligi:
energiya iste’moli obektlarida “yashil” energiyadan foydalanishda energiya manbalarini hisobga olgan holda gibrid energiya manbali avtonom mikro tarmoq modeli ishlab chiqilgan;
gibrid energiya manbasini atrof-muhitga ta’sirini hisobga olgan holda baholash imkonini beruvchi umumlashgan samaradorlik ko‘rsatkichi ishlab chiqilgan;
zamonaviy energiya ta’minoti tizimiga qo‘yiladigan talablar asosida “yashil” energiyadan foydalanish afzalliklarini tavsiflovchi energiya manbasining foydali ish va energiya xarajatlarini qisqartirish koeffisientlari hamda yashil energiyadan foydalanish, ekologik samaradorlik ko‘rsatkichlari ishlab chiqilgan;
umumlashgan samaradorlik ko‘rsatkichi tashkil etuvchilarining soni, saflanish tartibi va vazn koeffisientlari qiymati ushbu ko‘rsatkichlarni “yashil” energiya manbai quvvatiga chiziqli bog‘liqligi darajasiga ko‘ra ishlab chiqilgan;
ishlab chiqilgan umumlashgan samaradorlik ko‘rsatkichi asosida energiya iste’moli obektlarida “yashil” energiyadan foydalanganda iqtisodiy samaradorlikni ta’minlovchi takomillashtirilgan rag‘batlantirish imkonini beruvchi matematik model ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarning joriy qilinishi: Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Energiya iste’moli obektlarida “yashil” energetikani rag‘batlantirishni umumlashgan energiya samaradorlik ko‘rsatkichi asosida takomillashtirish bo‘yicha amalga oshirilgan ilmiy tadqiqotlar natijalari asosida:
“Yashil” energiyadan foydalanayotgan korxonalarda umumlashgan energiya samaradorlik ko‘rsatkichi aniqlash imkonini beradigan matematik model va universal algoritm asosida elektron hisoblash mashinasi uchun yaratilgan dastur “Bukhara Azteks” MChJ da joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Energetika vazirligining 2025 yil 21 maydagi 04-13-2757-son ma’lumotnomasi). Natijada taklif etilayotgan “yashil” energiyani rag‘batlantirish metodikasi joriy etilib, “Bukhara Azteks” MChJ korxonasi 56234700 (ellik olti million ikki yuz o‘ttiz to‘rt ming etti yuz) so‘m imtiyozga ega bo‘lgan;
“Bukhara Azteks” MChJ va “Posco International Textile” xorijiy korxonasida bug‘ va isitish qozonlarining tutun gazlar tarkibi Testo 320 gaz analizatori yordamida tahlil qilinib, mazkur korxonalarda ekologik ko‘rsatkichning taklif etilgan uslubiyoti joriy etildi (O‘zbekiston Respublikasi Energetika vazirligining 2025 yil 21 maydagi 04-13-2757-son ma’lumotnomasi). Natijada tutun gazlar tarkibidagi kislorod miqdori optimallashtirildi va mos ravishda yillik 5204 m3 va 2642 m3 tabiiy gaz tejashga erishilgan.