Rajapov Shuxrat Zaripbaevichning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.    Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «O‘zbekistonda ikkiyoqlama soliqqa tortishni bartaraf etish metodologiyasini takomillashtirish», 08.00.07 – Moliya, pul muomalasi va kredit (iqtisodiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.1.DSc/Iqt863 
Ilmiy maslahatchi: Xudoyqulov Sadirdin Karimovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, DSc.03/10.12.2019. I.16.01.
Rasmiy opponentlar: Tursunov Bobur Ortikmirzaevich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor, Raxmanov Dilshod Alidjanovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor, Tuxliev Bozor Karimovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent Kimyo xalqaro universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi O‘zbekistonda ikkiyoqlama soliqqa tortishini bartaraf etishga qaratilgan metodologik muammolari va ularni takomillashtirish bo‘yicha ilmiy taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
xalqaro shartnomada asbob-uskunalarga oid xizmatlar qiymati alohida ko‘rsatilmagan holatda norezidentning soliqqa tortiladigan daromadi bozor qiymati asosida aniqlanishi, shuningdek, norezidentlar tomonidan O‘zbekiston hududida montaj, o‘rnatish yoki ishga tushirish-sozlash ishlari amalga oshirilganda, hatto shartnomada bu ko‘rsatilmagan bo‘lsa ham, mazkur qoidalar tatbiq etilishiga oid taklif asoslangan; 
norezidentlar doimiy muassasa orqali faoliyat yuritgan holatlarda ularning dividendlardan olinadigan daromadlariga xalqaro shartnomada belgilangan eng past soliq stavkasini qo‘llash huquqiga ega bo‘lishi, agar xalqaro shartnomada bir nechta pasaytirilgan soliq stavkalari nazarda tutilgan holatda eng past darajada belgilangan stavkaning qo‘llanilishi taklif etilgan;
elektron shaklda xizmat ko‘rsatuvchi chet el yuridik shaxsi tomonidan belgilangan muddatda soliq organiga hisobga qo‘yish yuzasidan ariza taqdim etilmagan holatda unga yuborilgan rasmiy xabarnomaga asosan o‘ttiz kun muddatda soliq organida hisobga qo‘yish to‘g‘risida ariza taqdim etilmasligi mazkur chet el yuridik shaxsining faoliyati respublika hududida cheklab qo‘yilishiga asos bo‘lishi bo‘yicha taklif ishlab chiqilgan; 
to‘lanayotgan daromadlarga nisbatan haqiqiy huquqqa ega bo‘lgan shaxs O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidenti bo‘lgan holatda to‘lanayotgan daromadga soliq solinishida to‘lov manbai o‘zi hisobga olingan joydagi soliq organini xabardor qilgan bo‘lsa, to‘lov manbai tomonidan ushlab qolinmaslik tartibini joriy etish asosida xalqaro shartnomalar orqali soliq yukini kamaytirish va investisiya oqimini ko‘paytirish taklifi asoslangan;
haqiqiy daromad oluvchi shaxs O‘zbekiston Respublikasi bilan xalqaro shartnoma mavjud bo‘lmagan davlat rezidenti hisoblangan holatda milliy qonunchilikda belgilangan stavka bo‘yicha soliq solinishi hamda haqiqiy benefisiar ma’lum bo‘lmaganda to‘lov manbaida soliq ushlab qolish bo‘yicha taklifi asoslangan.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. O‘zbekistonda ikkiyoqlama soliqqa tortishni bartaraf etish metodologiyasini takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida: 
xalqaro shartnomada asbob-uskunalarga oid xizmatlar qiymati alohida ko‘rsatilmagan holatda norezidentning soliqqa tortiladigan daromadi bozor qiymati asosida aniqlanishi, shuningdek, norezidentlar tomonidan O‘zbekiston hududida montaj, o‘rnatish yoki ishga tushirish-sozlash ishlari amalga oshirilganda, hatto shartnomada bu ko‘rsatilmagan bo‘lsa ham, mazkur qoidalar tatbiq etilishiga oid taklif Soliq kodeksining 351-moddasida tasdiqlanib, amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi soliq qo‘mitasining 2023 yil 14 martdagi 26/1-31075-son ma’lumotnomasi). Mazkur ilmiy taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida soliq xizmati organlari tomonidan bu jarayon natijasi yuzasidan soliq to‘lovchilar bilan o‘zaro hisob-kitob qilishning qulay imkoni yaratilgan; 
norezidentlar doimiy muassasa orqali faoliyat yuritgan holatlarda ularning dividendlardan olinadigan daromadlariga xalqaro shartnomada belgilangan eng past soliq stavkasini qo‘llash huquqiga ega bo‘lishi, agar xalqaro shartnomada bir nechta pasaytirilgan soliq stavkalari nazarda tutilgan holatda eng past darajada belgilangan stavkaning qo‘llanilishi taklifi Soliq kodeksining 347-moddasiga kiritilgan (O‘zbekiston Respublikasi soliq qo‘mitasining 2023 yil 14 martdagi 26/1-31075-son ma’lumotnomasi). Mazkur ilmiy taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida chet ellik investorlar va kompaniyalar o‘z dividend daromadlariga eng past soliq stavkasini qo‘llash orqali soliq xarajatlarini minimallashtirish imkoni yaratilgan;
elektron shaklda xizmat ko‘rsatuvchi chet el yuridik shaxsi tomonidan belgilangan muddatda soliq organiga hisobga qo‘yish yuzasidan ariza taqdim etilmagan holatda unga yuborilgan rasmiy xabarnomaga asosan o‘ttiz kun muddatda soliq organida hisobga qo‘yish to‘g‘risida ariza taqdim etilmasligi mazkur chet el yuridik shaxsining faoliyati respublika hududida cheklab qo‘yilishiga asos bo‘lishi bo‘yicha taklif Soliq kodeksining 279-moddasida tasdiqlangan va amaliyotga joriy etilgan. (O‘zbekiston Respublikasi soliq qo‘mitasining 2025 yil 27 fevraldagi 16/1-25143-son ma’lumotnomasi). Mazkur ilmiy taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida soliq ma’murchiligining takomillashtirish hamda soliq bazasini kengaytirish imkoni yaratilgan;
to‘lanayotgan daromadlarga nisbatan haqiqiy huquqqa ega bo‘lgan shaxs O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidenti bo‘lgan holatda to‘lanayotgan daromadga soliq solinishida to‘lov manbai o‘zi hisobga olingan joydagi soliq organini xabardor qilgan bo‘lsa, to‘lov manbai tomonidan ushlab qolinmaslik tartibini joriy etish asosida xalqaro shartnomalar orqali soliq yukini kamaytirish va investisiya oqimini ko‘paytirish taklifi Soliq kodeksining 6-moddasida tasdiqlanib, amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi soliq qo‘mitasining 2023 yil 14 martdagi 26/1-31075-son ma’lumotnomasi). Mazkur ilmiy taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida O‘zbekiston Respublikasi xalqaro shartnomalar orqali soliq yukini kamaytirishga va investisiya oqimini ko‘paytirish imkoni yaratilgan;
haqiqiy daromad oluvchi shaxs O‘zbekiston Respublikasi bilan xalqaro shartnoma mavjud bo‘lmagan davlat rezidenti hisoblangan holatda milliy qonunchilikda belgilangan stavka bo‘yicha soliq solinishi hamda haqiqiy benefisiar ma’lum bo‘lmaganda to‘lov manbaida soliq ushlab qolish bo‘yicha taklifi Soliq kodeksining 6-moddasida tasdiqlangan (O‘zbekiston Respublikasi soliq qo‘mitasining 2023 yil 14 martdagi 26/1-31075-son ma’lumotnomasi). Mazkur ilmiy taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida ushbu qoida xalqaro amaliyotda qo‘llaniladigan «eng quyi stavka» prinsipi bilan muvofiqlashadi, bu esa O‘zbekistonning soliq siyosati xalqaro standartlarga muvofiq bo‘lishini ta’minlash imkoni yaratilgan.