Эргашева Нилуфар Мансуровнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Сирт тўлқинларининг қовушқоқ- эластик ярим текисликда тарқалиш хусусиятлари” (Особенности распространения поверхностных волн в вязкоупругой полуплоскости) 01.02.04–Деформацияланувчан қаттиқ жисм механикаси (физика математика фанлари). Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № В2025.2.PhD/ФМ656.
Илмий раҳбар: Тешаев Муҳсин Худойбердиевич физика математика фанлаи доктори, профессор 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат техника университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро давлат техника университети ҳузуридаги илмий даража берувчи PhD.03/27.02.2021.FM.101.02 рақамли илмий кенгаш. 
Расмий оппонентлар: Мавлонов Тўлқин Мавланович техника фанлар доктори, профессор. 
Индиаминов Равшан Шукурович  физика-математика фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот номи: Тошкент кимё-технология институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: сирт тўлқинларининг (симметрик бўлмаган) қовушқоқ - эластик ярим текисликда тарқалиши масалаларини ечиш методикаси ва алгоритмини ишлаб чиқиш, аналитик ва сонли ҳисоблаш усулларини такомиллаштиришдан ҳамда сонли натижалар олиш ва таҳлил қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк марта  ҳаракатланувчи куч таъсиридаги осесимметрик бўлмаган кучланишга эга бўлган ярим текисликда ҳосил бўладиган кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини аниқлаш методикаси ва алгоритми Фуръенинг интеграл алмаштирилишлари, Ромберг усули, Гаусс ва Мюллер усуларига асосланган ҳолда ишлаб чиқилган;
Коссера муҳитида кучланишлар ва кўчишлар ярим текислик сиртидан чуқурлик ошиб бориши билан экспоненсионал қонуният бўйича камайиб бориши ва градиент эластик муҳитга қараганда 10 -20% кўп бўлиши ишлаб чиқилган  методика ва алгоритм асосида топилган;
ярим текслик сиртида чегарадаги кучланишлар нол бўлган ҳол учун мос келадиган дисперсион муносабатлардан резонанс соҳалар аниқланган ва часстоталар мавҳум қисмлари кесишган нуқтада энергия диссипациясининг интенсив бўлиш самараси аниқланган.
ишлаб чиқилган  методика ва алгоритм асосида олинган дисперсион тенглама ечимидан идеал эластик муҳитдан фарқли қовушқоқ-эластик, градиент-эластик ярим фазо ва  Коссера муҳитида янги кўндаланг  тўлқин топилган.  янги кўндаланг  тўлқиннинг фаза тезлиги ва сўнишини характерловчи параметрлар аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқотдаги қовушқоқ-эластик ярим текисликда субсоник тезликда ҳаракатланувчи нуқтавий манба таъсирида тўлқин тарқалиши натижасида юзага келадиган резонанс тебранишларни сўндириш методикаси ва алгоритми асосида:
 цилиндрик қобиқда сирт тўлқини юкланиши натижасида ҳосил бўладиган кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини топиш методикасидан ҳамда уларни тавсифловчи дисперсион муносабатлардан Тошкент кимё-технология институтида 2016–2020-йилларда бажарилган ОТ-Ф4-01 рақамли “Қовушқоқ суюқлик оқувчи кўп қатламли композит қувурлар эгри чизиқли бўлакларининг ҳарорат ва динамик юкланишлар таъсирида чизиқли бўлмаган динамик кучланиш-деформация ҳолатини ўрганиш усулларини ишлаб чиқиш ва назариясини ривожлантириш” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойданилган (Тошкент кимё-технология институти, 2025-йил 21-майдаги 1/01-1822-сонли маълумотномаси). Натижада, қовушқоқ-эластик ярим текисликда товуш тезлигигача (субсоник тезлик) билан ҳаракатланувчи нуқтавий манбаадан тўлқин тарқалиши натижасида қовушқоқ суюқлик оқувчи кўп қатламли компазит қувурлар динамик юкланишлар таъсирида кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини аниқлаш имконини берган.
    диссертацияда ишлаб чиқилган узун қовушқоқ-эластик тўлдирувчили юпқа цилиндрик қобиқда тўлқин тарқалиши масаласини ечишга қаратилган алгоритмдан Россия Фундаментал тадқиқотлар жамғармасининг давлат илмий-техника дастури доирасида 2018–2020-йилларда бажарилган РФФИ-18-48-240007 рақамли “Иссиқлик электрстанциялари ишлаб чиқариш-экологик мониторингининг ахборот ишончлилигини оширишнинг мултиверсион усули” (“Мультиверсионный метод повышения информационной надежности производственно-экологического мониторинга тепловых электростанций”) номли фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Россия илмий ва муҳандислик жамоат бирлашмалари иттифоқининг Красноярск ўлкаси фан ва техника уйининг 2025-йил 24-апрелдаги 084-40-сонли маълумотномаси). Натижада, ишлаб чиқариш-экологик мониторингнинг назарий асосларини яратиш ва умумлаштирилган сифат мезонини баҳолаш учун жараёнларни математик моделлаштириш имконияти яратилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish