Ашрапов Нодирбек Намоз ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўспиринлар когнитив тизимини ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятлари” 19.00.06 – Ёш ва педагогик психология. Ривожланиш психологияси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/P814.
Илмий раҳбар: Рустамов Шавкат Шухратович, психология фанлари доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.10.2024.P.72.06.
Расмий оппонентлар: Элов Зиёдулло Сатторович, психология фанлари доктори (DSc), доцент, Мўйдинов Турсунбой Фазлиддинович, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи  ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўспиринлар когнитив тизимини ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларини аниқлаш асосида амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўспиринлик даврида мантиқий фикрлашни назарий тафаккур билан боғлиқ ривожланиши шахсдаги мотивацион хусусиятлар, тасаввурлар оламининг кенглиги дидактик топшириқларни бажаришда экспериментал мушоҳада юритишга, метакогнитив, креатив жараёнлар, илмий дунёқараш таълимий каузусларга рационал ечимларни топишга ундаши туфайли ўқувчиларнинг диққат фокусини амалий натижаларга йўналганлиги билан боғлиқ прагматик фаолият услубида акс этиши исботланган;
ўспиринларнинг когнитив тизимини ривожлантиришда ахборотларни эгаллаш, тўплаш, қайта ишлаш ва фойдаланиш жараёнидаги идрок қилиш, эслаб қолиш, фикр юритишнинг индивидуал вариациясига мувофиқ интеллектуал фаолият услубини типологик хусусиятлар билан шартланганлигига кўра шахсдаги тафаккурнинг реалистик ва идеалистик типини ўзаро фикрлар интереоризацияси-экстреоризацияси орқали боғланиши муҳим психологик хусусият эканлиги асосланган; 
ўспиринларнинг когнитив тизимини интеллектуал фаолликка таъсири натижасида ўқувчининг индивидуал хусусиятлари, ижтимоий тажрибаси, танқидий тафаккури ва ўзини-ўзи таҳлил қилиш қобилиятининг шаклланганлик даражасига асосланиб метакогнитив омилларни интуитив сезгирлик орқали рационал фикрланишини фаоллаштириши исботланган;
ўспиринлар когнитив тизимини ривожлантириш учун дидактик жараёнда шахснинг мотивацион, метакогнитив хусусиятлари, тасаввур, илмий дунёқарашининг устуворлигини таъминлаш муҳимлиги туфайли дивергент фикрлашни ассоциатив хотира ва визуал идрок асосида шакллантиришга эришиш зарурати далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларнинг жорий қилинганлиги. “Ўспиринлар когнитив тизимини ривожлантиришнинг педагогик-психологик хусусиятлари”ни ўрганишга доир олиб борилган илмий-тадқиқот ишлари натижалари асосида:
ўспиринлик даврида мантиқий фикрлашни назарий тафаккур билан боғлиқ ривожланиши шахсдаги мотивацион хусусиятлар, тасаввурлар оламининг кенглиги дидактик топшириқларни бажаришда экспериментал мушоҳада юритишга, метокогнитив, креатив жараёнлар, илмий дунёқараш таълимий каузусларга рационал ечимларни топишга ундаши туфайли ўқувчиларнинг диққат фокусини амалий натижаларга йўналганлиги билан боғлиқ прагматик фаолият услубида акс этиши исботланганлигига оид таклифлар Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-декабрдаги ПМ-281а-сон буйруғи билан «Онтогенез психологияси. Дифференциал психология» модулига киритилган (Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 10-декабрдаги ПМ-281-сонли маълумотномаси). Натижада ўспиринлар когнитив тизимини ривожлантиришга таъсир этувчи педагогик-психологик хусусиятларини аниқлаш имконияти яратилган;
ўспиринларнинг когнитив тизимини ривожлантиришда ахборотларни эгаллаш, тўплаш, қайта ишлаш ва фойдаланиш жараёнидаги идрок қилиш, эслаб қолиш, фикр юритишнинг индивидуал вариациясига мувофиқ интеллектуал фаолият услубини типологик хусусиятлар билан шартланганлигига кўра шахсдаги тафаккурнинг реалистик ва идеалистик типини ўзаро фикрлар интереоризацияси-экстреоризацияси орқали боғланиши муҳим психологик хусусият эканлиги асосланганлигига оид маълумотлар Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-декабрдаги ПМ-281а-сон буйруғи билан «Онтогенез психологияси. Дифференциал психология» модулига киритилган (Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 10-декабрдаги ПМ-281-сонли маълумотномаси). Натижада ўспиринлар когнитив тизимини ривожлантиришнинг тафаккур услубига боғлиқ жиҳатларини аниқлаш имконияти яратилган;
ўспиринларнинг когнитив тизимини интеллектуал фаолликка таъсири натижасида ўқувчининг индивидуал хусусиятлари, ижтимоий тажрибаси, танқидий тафаккури ва ўзини-ўзи таҳлил қилиш қобилиятининг шаклланганлик даражасига асосланиб метокогнитив омилларни интуитив сезгирлик орқали рационал қарор қабул қилиш услубини фаоллаштириши исботланганлигига оид маълумотлар Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-декабрдаги ПМ-281а-сон буйруғи билан «Онтогенез психологияси. Дифференциал психология» модулига киритилган (Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 10-декабрдаги ПМ-281-сонли маълумотномаси). Натижада ўспиринлар когнитив тизимини ривожланишининг психологик детерминантлари очиб берилган; 
ўспиринлар когнитив тизимини ривожлантириш учун дидактик жараёнда шахснинг мотивацион, метакогнитив хусусиятлари, тасаввур, илмий дунёқарашининг устуворлигини таъминлаш муҳимлиги туфайли  дивергент фикрлашни ассоциатив хотира ва визуал идрок асосида шакллантиришга эришиш зарурати далилланганлигига оид илмий янгилик Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-декабрдаги ПМ-281а-сон буйруғи билан «Онтогенез психологияси. Дифференциал психология» модулига киритилган (Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 10-декабрдаги ПМ-281-сонли маълумотномаси). Натижада ўспиринлар когнитив тизимини ривожлантиришга ва такомиллаштиришга мўлжалланган амалий тавсиялар ишлаб чиқилган.