Худайбердиева Махлиё Абдукахоровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тўқув дастгоҳи қайишқоқ элементли батан механизми конструксиясини ишлаб чиқиш ва структуравий, кинематик ва динамик таҳлили», 05.02.02–Механизмлар ва машиналар назарияси. Машинашунослик ва машина деталлари (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Т3722.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Джураев Анвар Джураевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-қурилиш институти, PhD.03/30.12.2019.Т.90.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Кенжабоев Шукуржон Шарипович, техника фанлари доктори, профессор, Собиров Холхужа Аббозович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Фарғона давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади юқори сифатли тўқималарни олиш учун тўқув дастгоҳининг қайишқоқ элементли муштумчали ресурстежамкор батан механизми конструксиясини такомиллаштириш, керакли ҳаракат қонунларини таъминлайдиган параметрларини асослашдан иборат.
III. Диссертация тадқиқотининг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
тўқув дастгоҳида ишлов беририлаётган тўқимадаги арқоқ ипини бир хилдаги зичлигини таъминлайдиган коромислонинг ҳаракат қонунини амалга оширадиган, энергия тўпловчи пружина билан жиҳозланган таркибли муштумчали ва контурмуштумчали батан механизмининг конструксияси ишлаб чиқилган;
таркибли муштумчали ва контурмуштумчали батан механизмини структуравий таҳлил қилишда қўзғалувчанлик даражасини аниқлаш ва кинематик жуфтлардаги ортиқча боғланишларни бартараф этиш усули такомиллаштирилган;
муштумчали механизмга эквивалент бўлган алмаштирилган ричагли механизм таркибидаги шатун ва коромислонинг тебраниш қамровларини аниқлаш имконини берадиган формулалар таркибли кинематик жуфтларидаги қайишқоқ элементнинг чегаравий деформацияларини инобатга олган ҳолда ишлаб чиқилган;
батан механизмининг уч елкали ричагини тебраниш қонуниятлари, сифатли тўқимани ҳосил қилиш учун арқоқ ипини бир хил зичлашда бўлишини таъминлайдиган бердони юқорида туриш ва кичик тебраниш траекториясини белгилайдиган параметрларининг қийматлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларнинг жорий қилиниши. Тўқув дастгоҳи муштумчали батан механизми конструксиясини такомиллаштириш ва параметрларини асослаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
таркибли муштумчали ва қайишқоқ элементли, энергия тўпловчи пружинали батан механизми Бухоро вилояти Когон туманидаги “Когон Нур Текс” МЧЖ корхонасида Россия Федерациясида ишлаб чиқарилган СТБ русумли тўқув дастгоҳига жорий этилган. (“Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмасининг 2024-йил 20-ноябрдаги 03/25-3123-сон маълумотномаси). Натижада электр энергияси сарфи 4,0% гача камайган, иш унуми эса 6,5% га оширишга эришилган;
таркибли муштумчали ва қайишқоқ элементли, энергия тўпловчи пружинали батан механизми Бухоро вилояти Когон туманидаги “АЛП ТЕХТИЛЕ” МЧЖ корхонасида Белгияда ишлаб чиқарилган Пиcанол маркадаги оптиМах-и тўқув дастгоҳига жорий этилган. (“Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмасининг 2024-йил 20-ноябрдаги 03/25-3123-сон маълумотномаси). Натижада электр энергия сарфини 3,0% гача камайтиришга, иш унуми эса 5,0% га оширишга эришилган.