Жураев Бобомурод Рамазонали ўғлинг
Фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илимий даража берадиган фан тармоғи номи): Замонавий олий таълимда талабаларнинг жисмоний фаоллигини рувожлантиришнинг педагогик асослари, 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Ped4762.
Илмий раҳбар: Саматов Дилшодбек Тохиржонович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилаётган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрстаётган муассаса номи, ИКрақами: Андижон давлат педагогика институти, PhD.03/05.05.2023.Ped.166.01 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Азимова Зиёда Эргашевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Абдуллаев Абдукаюм Абдулхаевич, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: :Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Замонавий олий таълимда талабаларнинг жисмоний фаоллигини рувожлантиришнинг педагогик асосларига оид таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
олий таълим талабаларини жисмоний фаоллигини ривожлантиришнинг педагогик жихатлари рақамли трансформация шароитида таълим олувчиларнинг когнитив тизимида юзага келаётган мотивацион ва эмоционал ўзгаришлар динамикаси соғлом турмуш дунёқараши билан функсионаллик интеграллигини ҳисобга олиш орқали аниқлаштирилган;
талабаларни жисмоний фаоллигини ривожлантиришнинг педагогик самарадорлиги ижтимоий соғлом турмуш онги, фаол фикрлаш, умуминсоний ғоялар, қарашлар ва тамойиллар уйғунлашуви сифатида жисмоний-тарбиявий таълимнинг “билим, назария, кўникма ва амалиёт” информацион тизимлар схемасига симулятив беллашувларни мослаштиришга устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
талабаларни жисмоний фаоллигини ривожлантиришнинг назарий-педагогик стратегияси комплекс таълимнинг етакчи ва ўзаро алоқадор уч элементи – соғлом турмуш саводхонлиги, физиологик онглилик, маданий хулқ-атворнинг шахсий-фаолиятли шартланганлик билан комбинационлигини моделлаштириш орқали такомиллаштирилган;
талабаларни жисмоний фаоллигини ривожлантиришнинг индивидуал таълимий консепсияси касбий самарадорлик ва соғлом турмуш дунёқарашини таъминлаш тизимига соғлик ҳолати, психологик хусусият ва шахсий қизиқишлардан келиб чиққан ҳолда машғулотларни танлаш механизмини софт скиллс ва стрессни бошқариш билан компетенсияга йўналтирилган ёндашув асосида такомилаштирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий олий таълимда талабаларнинг жисмоний фаоллигини рувожлантиришнинг педагогик асосларига доир илмий натижалари асосида:
олий таълим талабаларини жисмоний фаоллигини ривожлантиришнинг педагогик жихатлари рақамли трансформация шароитида таълим олувчиларнинг когнитив тизимида юзага келаётган мотивацион ва эмоционал ўзгаришлар динамикаси соғлом турмуш дунёқараши билан функсионаллик интеграллигини ҳисобга олиш орқали аниқлаштирилганлигига оид илмий тавсияларидан Ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг “Миллий тарбия энциклопедиясини яратиш” мавзусидаги тарғибот ишларини ташкил этиш методологиясини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Республика “Маънавият ва маърифат маркази” ҳузуридаги “Ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институти”нинг 2024 -йил 27-майдаги 223-сон маълумотномаси). Натижада олий таълим талабаларининг жисмоний сифатлари ва фаоллиги асносида уларнинг бўш вақтларини мазмунли ўтказилиши хамда маънавий дунёсини эҳтимолий бузилиши олди олинишига хизмат қилган;
талабаларни жисмоний фаоллигини ривожлантиришнинг педагогик самарадорлиги ижтимоий соғлом турмуш онги, фаол фикрлаш, умуминсоний ғоялар, қарашлар ва тамойиллар уйғунлашуви сифатида жисмоний-тарбиявий таълимнинг “билим, назария, кўникма ва амалиёт” информацион тизимлар схемасига симулятив беллашувларни мослаштиришга устуворлик бериш асосида такомиллаштирилганлигига оид илмий янгиликларидан ОТ-Ф-1-17 рақамли “Маънавий бегонлашҳувнинг олдини олишда шахс фаоллигини оширишни ижтимоий-педагогик тадқиқ этиш” мавзусидаги илмий-амалий лойиҳанинг белгиланган режаси бўйича тадқиқот методологиясини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2024-йил 13-июндаги 04-959-сон маълумотномаси). Натижада маънавий бегоналашувни олдини олишда шахс фаоллигини ошириш бўйича жисмоний фаолликнинг потенциал имкониятлари оширилган;
талабаларни жисмоний фаоллигини ривожлантиришнинг назарий-педагогик стратегияси комплекс таълимнинг етакчи ва ўзаро алоқадор уч элементи – соғлом турмуш саводхонлиги, физиологик онглилик, маданий хулқ-атворнинг шахсий-фаолиятли шартланганлик билан комбинационлигини моделлаштириш орқали такомиллаштирилганлигига оид илмий янгиликларидан “Ўзбекистон ёшларининг маънавий сифатларини ривожлантиришда жисмоний маданиятнинг ўрни” мавзусидаги замонавий тарғибот материалларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон ёшлар иттифоқи Марказий Кенгашининг 2024-йил 22-майдаги 04-13/465-сон маълумотномаси). Натижада таълим муассасаларида таълим олувчиларнинг жисмоний маданият билан шуғулланиш зарурлиги тўғрисидаги билим кўникмаларини ривожлантириш орқали уларни жисмоний фаоллик даражасини оширишга қаратилган тадбирлар мазмун-моҳиятини ошириш имконияти пайдо бўлган;
талабаларни жисмоний фаоллигини ривожлантиришнинг индивидуал таълимий консепсияси касбий самарадорлик ва соғлом турмуш дунёқарашини таъминлаш тизимига соғлик ҳолати, психологик хусусият ва шахсий қизиқишлардан келиб чиққан ҳолда машғулотларни танлаш механизмини софт скиллс ва стрессни бошқариш билан компетенсияга йўналтирилган ёндашув асосида такомилаштирилганлигига оид илмий тавсияларидан “Таълим муассасаларида жисмоний тарбия тадбирларини ташкил этиш” номли оммавий тадбирларнинг консептуал мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Спорт вазирлигининг 2024-йил 28-майдаги 08-16/5361-сон маълумотномаси). Натижада бўлажак жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг касбий фаолиятидаги педагогик-психологик зиддиятлар ва уларни бартараф этиш йўллари ҳамда талабалар орасидаги жисмоний фаолликни ривожлантириш ва юксалтиришнинг стратегияси ўзига хос ўрни ва хусусиятлари бўйича билимлари оширилган.