Атоев Фазлиддин Сайфиддиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Бўлажак муҳандисларнинг ахборот-коммуникацион компетентлигини электрон таълим ресурслари воситасида ривожлантириш методикаси (“Техник тизимларда ахборот технологиялари“ фани мисолида)”  13.00.02- Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.1.PhD/Ped5662
Илмий раҳбар: Ўринов Уйғун Абдуллаевич, педагогика фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: 
Бухоро давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: 
Бухоро давлат техника университети, PhD.03/29.10.2021.Т.101.03
Расмий оппонентлар: 1. Ҳамроев Алижон Рўзиқулович, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор  (ихтисослик шифри 13.00.02) Илмий кенгаш аъзоси;
2. Жўраев Акмал Раззоқович, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), профессор. (ихтисослик шифри 13.00.02);
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади:
бўлажак муҳандисларнинг ахборот-коммуникацион компетентлигини электрон таълим ресурслари воситасида ривожлантириш тизимини ишлаб чиқиш ва жорий этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
           компетентлик, дидактик таъминот тушунчалари талқини асосида ахборот-коммуникацион компетентликни ривожлантиришнинг педагогик шарт-шароитлари аниқланиб, умумий илмий, касбий ва ахборот тайёргарликни уйгʻунлаштиришга ёʻналтирилган яхлит ўқув-услубий таъминотни жорий этиш механизми аниқланган.
“Техник тизимларда ахборот технологиялари” ўқув фанини фанлараро ўқув модули асосида ўқитишда АЛТ (СолидWоркс, Аспен ҲЙСЙС), CМГ (Cомпутер Моделлинг Гроуп), CАЛС/ИТИ-технологиялари, интеллектуал таълим тизимлар (Интеллигент Туториг Сйстемс)ни ва электрон таълим ресурсларини тизимли қўллаш орқали бўлажак муҳандисларнинг ахборот-коммуникацион компетентлигини ривожлантириш модели ва уни жорий этишнинг ўқув-методик таъминоти ишлаб чиқилган;
бўлажак муҳандислар фаолиятининг ташкилий тузилмаси ёндашувлари (гносеологик, акси-логик, амалиётга ёʻналганлик, инновацион, ахборот-коммуникатив) ва ахборот-коммуникацион компетентлиги компонентлари (мотивацион, когнитив, фаолиятли) мазмуни техник тизимларда ахборот технологияларини қўллашнинг ўқув-амалий, лойиҳалаш-конструкторлик, технологик ва тадқиқотчилик ёʻналишлари ва дидактик мақсадларини инновационлик тамойилига кўра интеграциялаш орқали такомиллаштирилган;
ўқитишнинг дидактик таъминотини оптималлаштириш, “Техник тизимларда ахборот технологиялари” ўқув фанини мустақил амалий фаолиятга ёʻналтириб ўқитиш, интерфаол (Прожеcт-Басед Леарнинг, Блендед Леарнинг, Тҳере-стаге траининг, Проблем-Басед Леарнинг) методларни тизимлаштириш, топшириқларни лойиҳалаш (ролли-имитацион, муаммоли-вазиятли, ижодий тасвирлаш ва бошқалар), электрон таълим воситаларини қўллаш асосида бўлажак муҳандисларнинг ахборот-коммуникацион компетентлигини тадрижий ривожлантириш ва натижаларни танланган мос мезонлар асосида баҳолаш методикаси такомиллаштирилган.
    IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Бўлажак муҳандисларнинг ахборот-коммуникацион компетентлигини электрон таълим ресурслари воситасида ривожлантириш бўйича олинган тадқиқотлар натижалари асосида:
бўлажак муҳандисларнинг ахборот-коммуникацион компетентлигини ривожлантиришга йўналтирилган электрон таълим ресурслари асосидаги методиканинг амалиётга татбиқи, ўқув фанининг мазмунини самарали ўзлаштиришга ва таълим жараёнининг натижадорлигини оширишга хизмат қилди. Мазкур методика техник тизимларда ахборот технологияларини қўллаш бўйича ўқув-амалий, лойиҳавий-конструкторлик, технологик ва илмий-тадқиқот фаолиятларини инновацион ёндашув асосида уйғунлаштириш орқали бўлажак муҳандисларнинг касбий фаолиятига оид таркибий компонентлар - гносеологик (билим олишга оид), аксиологик (қадриятлар билан боғлиқ), амалиётга йўналтирилганлик, инновационлик ва ахборот-коммуникатив кўникмалар мазмунини янгилаш имконини берди. Шунингдек, ишлаб чиқилган методика ва таклифлар Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 8-июлдаги 344-сонли буйруғи билан тасдиқланган “60710500 - Энергетика (тармоқлар бўйича)”, “60720900 - Нефт-газ-кимё саноати технологияси” ва “60720700 – Технологик машиналар ва жиҳозлар” бакалавриат таълим йўналишлари учун малака талаблари ҳамда муҳандислик фанлари бўйича ўқув-амалий топшириқлар мазмунини такомиллаштиришда қўлланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 6-февралдаги 01/01-01-45-сонли маълумотномасига асосан). Мазкур ечимлар олий таълим муассасаларининг таълим жараёнини инновацион ёндашувлар асосида ташкил қилиш, шунингдек, бўлажак муҳандисларнинг ахборот-коммуникацион компетентлигини ривожлантириш ҳамда таълим сифатини оширишда муҳим аҳамият касб этди;
“Техник тизимларда ахборот технологиялари” фанини ўқитиш жараёнида замонавий ахборот-коммуникацион воситалар - АЛТ (СолидWоркс, Аспен ҲЙСЙС), CМГ (Cомпутер Моделлинг Гроуп), CАЛС/ИТИ технологиялари, интеллектуал таълим тизимлари (Интеллигент Туторинг Сйстемс) ҳамда рақамли таълим ресурсларидан фойдаланиш орқали бўлажак муҳандисларнинг ахборот-коммуникацион компетентлигини ривожлантиришга қаратилган назарий, амалий ва ижодий фаолият турларининг мазмуни компетенсиявий ёндашув асосида такомиллаштирилди. Ушбу ёндашув доирасида муаллиф томонидан “Техник тизимларда ахборот технологиялари” номли дарслик, шу фан бўйича амалий машғулотларни ўз ичига олган ўқув қўлланма, “Техник тизимларда ахборот технологиялари фанида электрон таълим ресурсларидан фойдаланиш” номли электрон дарслик ҳамда талабаларнинг электрон таълим ресурсларидан фойдаланиш кўникмаларини шакллантиришга хизмат қилувчи инновацион дастур ишлаб чиқилди. Мазкур материаллар Бухоро муҳандислик-технология институти, Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети ва Жиззах политехника институтларининг ўқув жараёнида синов тариқасида жорий этилиб, амалий натижалар бериши тасдиқланди (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 6-февралдаги 01/01-01-45-сонли маълумотномасига мувофиқ). Тайёрланган дарсликлар ва ўқув ресурслари муҳандислик йўналишида таҳсил олаётган талабаларда замонавий ахборот-коммуникацион кўникмаларни шакллантириш ҳамда касбий тайёргарлик самарадорлигини оширишда муҳим восита сифатида хизмат қилмоқда;
Замонавий дидактик ва методик ёндашувлар асосида шаклланаётган муҳандислик таълими талабларига мувофиқ ҳолда, “Техник тизимларда ахборот технологиялари” фанини ўқитиш жараёнида бўлажак муҳандисларнинг касбий-амалий фаолиятига йўналтирилган таълим мазмуни асосида CАД/CАМ/CАЕ тизимларидан самарали фойдаланиш имконини берувчи ахборот-коммуникацион компетентлигини ривожлантиришга хизмат қилувчи модел ишлаб чиқилиб, ўқув жараёнига жорий этилди (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 6-февралдаги 01/01-01-45-сонли маълумотномасига мувофиқ). Ушбу модел орқали талабалар назарий билимларни амалиётга татбиқ этиш, лойиҳалаш ҳамда технологик масалаларни замонавий техник воситалар орқали ечиш кўникмаларини эгаллаш имкониятига эга бўлдилар.
Мазкур диссертация тадқиқоти натижалари бўйича олинган маълумотлар ўқув жараёнига жорий этилган.