Халиқулов Комолиддин Носировичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Хорижий давлатлар суд қарорларини тан олиш ва ижро этиш бўйича халқаро-ҳуқуқий ҳамкорлик” 12.00.10 – Халқаро ҳуқуқ (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси роʻйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Yu1583.
Илмий раҳбар: Сулайманов Одилжон Раббимович, юридик фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият коʻрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, ДСc.07/03.06.2023.Ю.22.04.
Расмий оппонентлар: Гафурова Нозимахон Элдаровна юридик фанлар доктори, доцент, Ҳакимов Равшан Тулкунович юридик фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Одил судлов академияси
Диссертация ёʻналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади хорижий давлатлар суд қарорларини тан олиш ва ижро этиш бўйича халқаро-ҳуқуқий ҳамкорлик масалаларини татқиқ этиш, бу соҳадаги мавжуд муаммо ва ҳуқуқий бўшлиқларни аниқлаш, шунингдек халқаро-ҳуқуқий ҳамкорликни такомиллаштиришга қаратилган илмий ва амалий таклиф, тавсия ва хулосалар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
хорижий давлатлар суд қарорларини тан олиш ва ижро этишга оид халқаро шартномаларда белгиланган нормаларни миллий судлар томонидан бир хилда қўллаш бўйича ҳуқуқий механизмни такомиллаштиришни тақозо этаётганлиги сабабли, хорижий давлатда озодликдан маҳрум этиш тарзидаги жазога ҳукм қилинган ва жазони ўтаётган Ўзбекистон Республикаси фуқароси жазони Ўзбекистон Республикасида ўташни давом эттириш учун қабул қилиб олинганда, хорижий давлат судининг қарори Ўзбекистон Республикасида тан олиниши ва ижрога қаратилиши мумкинлиги асослантирилган;
жазони ўташни давом эттириш учун Ўзбекистон Республикаси суди томонидан озодликдан маҳрум этилган чет эл фуқароси ўзи фуқаролигига мансуб бўлган давлатга берилиши ёки хорижий давлат суди томонидан озодликдан маҳрум этилган Ўзбекистон Республикаси фуқароси хорижий давлатдан қабул қилиб олиниши мумкинлиги асослантирилган;
жазони ўташ учун халқаро шартномаларга мувофиқ хорижий давлат томонидан топширилган маҳкумга нисбатан жазо муддати хорижий давлат судининг ҳукми билан тайинланган муддатга мутаносиб равишда ҳисобланиши кераклиги асослантирилган;
хорижий давлат судининг қарорини тан олиш ва ижрога қаратиш Ўзбекистон Республикасининг манфаатларига, суверенитетига ёки хавфсизлигига зарар етказиши мумкинлиги ҳақида хулосага келса, хорижий давлат судининг қарорини тан олишни ва ижрога қаратишни рад этиш тўғрисида ажрим чиқариши кераклиги асослантирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хорижий давлатлар суд қарорларини тан олиш ва ижро этиш бўйича халқаро-ҳуқуқий ҳамкорлик бўйича олиб борилган илмий натижалар асосида:
хорижий давлатда озодликдан маҳрум этиш тарзидаги жазога ҳукм қилинган ва жазони ўтаётган Ўзбекистон Республикаси фуқароси – жазони Ўзбекистон Республикасида ўташни давом эттириш учун қабул қилиб олинганда хорижий давлат судининг қарори Ўзбекистон Республикасида тан олиниши ва ижрога қаратилиши мумкинлиги ҳақидаги таклифдан Ўзбекистон Республикасининг 2024-йил 4-декабрдаги “Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодексига қўшимчалар ва ўзгартириш киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-1009-сон Қонуннинг
1-моддаси 3-банди (Жиноят-процессуал кодексининг 610-модда биринчи қисм 1-банди)ни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ҳузуридаги Парламент тадқиқотлари институтининг 2025-йил 14-майдаги 9/дн-100-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг амалга оширилиши фуқаронинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш мақсадида хорижий давлат суди ҳукми билан тайинланган жазонинг қолган қисмини Ўзбекистон Республикасида давом эттириш учун ҳуқуқий асос яратилишига хизмат қилган;
жазони ўташни давом эттириш учун – Ўзбекистон Республикаси суди томонидан озодликдан маҳрум этилган чет эл фуқароси ўзи фуқаролигига мансуб бўлган давлатга берилиши ёки хорижий давлат суди томонидан озодликдан маҳрум этилган Ўзбекистон Республикаси фуқароси хорижий давлатдан қабул қилиб олиниши мумкинлиги ҳақидаги таклифдан Ўзбекистон Республикаси 2024-йил 4-декабрдаги “Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодексига қўшимчалар ва ўзгартириш киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-1009-сон Қонуннинг
1-моддаси 3-банди (Жиноят-процессуал кодексининг 611-модда биринчи қисм 1-банди)ни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ҳузуридаги Парламент тадқиқотлари институтининг 2025-йил 14-майдаги 9/дн-100-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг амалга оширилиши жисмоний шахсларга нисбатан хорижий давлат суди ҳукми билан тайинланган жазонинг ўз ватанида давом эттиришининг қонуний механизмини яратишга хизмат қилган;
жазони ўташ учун халқаро шартномаларга мувофиқ хорижий давлат томонидан топширилган маҳкумга нисбатан жазо муддати хорижий давлат судининг ҳукми билан тайинланган муддатга мутаносиб равишда ҳисобланиши ҳақидаги таклифдан Ўзбекистон Республикаси
2024-йил 4-декабрдаги “Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодексига қўшимчалар ва ўзгартириш киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-1009-сон Қонуннинг 1-моддаси
3-банди (Жиноят-процессуал кодексининг 614-модда биринчи қисм)ни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ҳузуридаги Парламент тадқиқотлари институтининг 2025-йил 14-майдаги 9/дн-100-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг амалга оширилиши халқаро шартномалар асосида хорижий давлатдан Ўзбекистонга топширилган маҳкумга нисбатан хорижий давлат суди томонидан чиқарилган ҳукм (қарор)ни тан олиш ва ижро этиш жараёнида жазонинг адолатли ва одил судлов принципларига мувофиқ тарзда давом эттирилишини таъминлашга қаратилган зарур ҳуқуқий асосларни шакллантиришга хизмат қилган;
хорижий давлат судининг қарорини тан олиш ва ижрога қаратиш Ўзбекистон Республикасининг манфаатларига, суверенитетига ёки хавфсизлигига зарар етказиши мумкинлиги ҳақида хулосага келса, хорижий давлат судининг қарорини тан олишни ва ижрога қаратишни рад этиш тўғрисида ажрим чиқариши ҳақидаги таклифдан Ўзбекистон Республикаси 2024-йил 4-декабрдаги “Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодексига қўшимчалар ва ўзгартириш киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-1009-сон Қонуннинг 1-моддаси 3-банди (Жиноят-процессуал кодексининг 615-модда иккинчи қисм 3-банди)ни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ҳузуридаги Парламент тадқиқотлари институтининг 2025-йил 14-майдаги 9/дн-100-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг амалга оширилиши жиноят ишлари бўйича хорижий давлат суди томонидан чиқарилган ҳукм(қарор)ни тан олиш ва ижро этишда Ўзбекистон Республикасининг ўз миллий манфаатларини ҳимоя қилиш самарадорлигини оширишга хизмат қилган.