Душаева Сохиба Жаникуловнанинг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Нофилологик таълим йўналиши талабаларига касбга йўналтирилган  инглиз тили ўқитишда кластерли ёндашув (Биология таълим йўналиши мисолида)”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Ped2722 
Илмий раҳбар: Кушиева Нодира Хабибжоновна, педагогика фанлари доктори (DSc),доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети, PhD.03/07.06.2024.Ped.27.02. 
Расмий оппонентлар: Хошимова Дилдорхон Уринбаевна педагогика фанлари доктори, профессор (Кенгаш аъзоси); Холиёров Бунёд Хусанович педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади. олий таълим тизимининг биологийа таълим йоъналишида касбга йоъналтирилган инглиз тилини оъқитишнинг кластерли йондашувга асосланган методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор нофилологик таълим йўналиши талабалари учун касбга йўналтирилган инглиз тилини ўқитишда та'лим, фан ва ишлаб чиқариш интеграсиясини таъминловчи кластерли ёндашув биология таълим йўналиши мисолида инновацион-педагогик, тизимли таҳлил, модул-компонентли ва босқичма-босқич татбиқ этишни қамраб олган тузилмавий-амалий, когнитив моделлаштириш ҳамда педагогик технологиялар трансформацияси асосида такомиллаштирилган;
Олий таълим тизимида биология таълим йўналиши талабалари учун инглиз тилини ўқитишда 6 босқичли (Энглиш фор Генерал Пурпосес – Умумий мақсадлар учун инглиз тили, Энглиш фор Аcадемиc Пурпосес – Академик мақсадлар учун инглиз тили, Стриде то Спеcиалтй – Мутахассисликка қадам, Cоммуниcатинг ин Спеcиалтй – Мутахассислик соҳасида коммуникация, Эстаблишмент оф Cооператион – Ҳамкорликни йўлга қўйиш, Инcорпоратион оф Эдуcатион анд Продуcтион – Таълим ва ишлаб чиқаришни интеграсиялаш) касбий эҳтиёжларга мослаштирилган ҳолда талабаларни инглиз тилида самарали мулоқот қилиш, касбий жараёнларда самарали иштирок этиш ва биология соҳасида амалий фаолият юритишга тайёрлайдиган инновацион модулли тизим миллий ва халқаро таълим стандартлари, CЕФР талаблари ҳамда компетенсияга йўналтирилган ёндашув асосида такомиллаштирилди;
илк бор биология таълим йўналиши талабалари учун инглиз тилини ўқитишда ЭСП ва кластерли ёндашувларнинг ўхшашликлари (илмий-назарий асослар), қисман ўхшашликлари (умумий тил компетенсияларини шакллантириш жиҳати) ҳамда тубдан фарқланувчи жиҳатларини комплекс компаратив-таҳлил, консептуаллаштириш ва методологик моделлаштириш усуллари асосида аниқлаш орқали хорижий тилларни ўқитиш методикасида “Фиелд оф Неедс” консепсияси методик парадигма сифатида тавсия этилган;
касбга йўналтирилган инглиз тилини ўқитишда талабаларнинг аудиториядан ташқари мустақил таълим жараёнини такомиллаштиришда “Эмпоwер Энглиш” тизимли платформасининг тузилмавий-мазмун хусусиятлари ва методик имкониятларини аниқлаш орқали унинг модуллари, таълим босқичлари, интерактив усуллар ҳамда аудитор ва мустақил таълим жараёнларининг ўзаро боғлиқлик тизими замонавий тил ўқитиш назариялари ва компетенсиявий ёндашув асосида системалаштирилган ҳамда касбий коммуникатив компетенсияни ривожлантиришда қўллаш имкониятлари педагогик-методологик жиҳатдан далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Биология таълим йўналиши талабаларига касбга йўналтирилган инглиз тили ўқитишда кластерли ёндашувлар бўйича олиб борилган тадқиқотлар асосида олинган натижалар: 
нофилологик таълим йўналиши талабалари учун касбга йўналтирилган инглиз тилини ўқитишда та'лим, фан ва ишлаб чиқариш интеграсиясини таъминловчи кластерли ёндашув биология таълим йўналиши мисолида инновацион-педагогик, тизимли таҳлил, модул-компонентли ва босқичма-босқич татбиқ этишни қамраб олган тузилмавий-амалий, когнитив моделлаштириш ҳамда педагогик технологиялар трансформацияси асосида такомиллаштирилга оид хулосалардан Жаҳон Банкининг Академик инновациялар фонди гранти асосида амалга оширилган АИФ-1/2 “Cлустер аппроач ин девелопинг интегратион оф ҳигҳер эдуcатион анд продуcтион: организинг “Эдуcатионал-сcиентифиc cомплех” ин тҳе интегратед сйстем оф Продуcтион анд Гулистан Стате Университй” (“Кластерный подход в развитии интеграции высшего образования и производства: Создание “Учебно-научного комплекса” в системе интеграции Гулистанского государственного университета и производства”) мавзуда амалга оширилган лойиҳада таълим, фан ва ишлаб чиқариш интеграцияси тизимида кластерли ёндашувларга асосланилган инновацион “ўқув-илмий комплекс” таркибида технологик ишланма яратилишида фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва Инновациялар Вазирлиги Гулистон давлат университетининг 2023 йил 9 октябрдаги 01-06-13/139- рақамли маълумотномаси). Натижада нофилологик таълим йўналишларида мутахассисликка мос ҳолда инглиз тилини кластерли ёндашувлар асосида модулли ўқитиш бўйича таълим ва ишлаб чиқариш ўртасида инновацион ҳамкорлик тизими яратилишига имконият яратилди. 
Олий таълим тизимида биология таълим йўналиши талабалари учун инглиз тилини ўқитишда 6 босқичли (Энглиш фор Генерал Пурпосес – Умумий мақсадлар учун инглиз тили, Энглиш фор Аcадемиc Пурпосес – Академик мақсадлар учун инглиз тили, Стриде то Спеcиалтй – Мутахассисликка қадам, Cоммуниcатинг ин Спеcиалтй – Мутахассислик соҳасида коммуникасия, Эстаблишмент оф Cооператион – Ҳамкорликни йўлга қўйиш, Инcорпоратион оф Эдуcатион анд Продуcтион – Таълим ва ишлаб чиқаришни интеграсиялаш) касбий эҳтиёжларга мослаштирилган ҳолда талабаларни инглиз тилида самарали мулоқот қилиш, халқаро ҳамкорликда иштирок этиш ва биология соҳасида амалий фаолият юритишга тайёрлайдиган инновацион модулли тизимга оид  хулосалардан СУЗ-800-21-ГР-3181 “Реинфорcинг Энглиш Лангуаге cомпетенcе ат Карши Стате Университй” номли халқаро лойиҳасида фойдаланилган. Натижада кластерли ёндашувга асосланган таълим ва ишлаб чиқаришга йўналтирилган инновацион босқичли модуллар тизими шакллантирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва Инновациялар Вазирлиги Қарши давлат университетининг 2023 йил 9 октябрдаги 04/3844- рақамли  маълумотномаси). Натижада, мазкур инновацион модулли тизим нафақат инглиз тилини ўқитишда касбий эҳтиёжларга мослашган ёндашувни таъминлади, балки талабаларнинг профессионал-коммуникатив компетенсияларини ривожлантириш, амалий фаолиятда инглиз тилидан самарали фойдаланиш ҳамда ўз мутахассислиги бўйича халқаро стандартларга мослашувчанликни оширишга хизмат қилди. Шунингдек, тизимнинг босқичма-босқич татбиқи талабаларда мустақил таълим кўникмаларини шакллантириш, танқидий ва аналитик фикрлашни ривожлантириш, ҳамкорликда ишлаш ва касбий вазиятларда самарали қарор қабул қилиш қобилиятларини кучайтирди. Бу эса таълим жараёнининг сифатини ошириб, биология йўналиши талабалари учун инглиз тилини ўқитишда миллий ва халқаро таълим стандартларига мувофиқ янги методологик асос яратди.
биология таълим йўналиши талабалари учун инглиз тилини ўқитишда ЭСП ва кластерли ёндашувларнинг ўхшашликлари (илмий-назарий асослар), қисман ўхшашликлари (умумий тил компетенсияларини шакллантириш жиҳати) ҳамда тубдан фарқланувчи жиҳатларини комплекс компаратив-таҳлил, консептуаллаштириш ва методологик моделлаштириш усуллари асосида аниқлаш орқали хорижий тилларни ўқитиш методикасида “Фиелд оф Неедс” консепсияси методик парадигма сифатида тавсия этилган хулосалардан ГулДУда бажарилган Гулистон давлат университети ва Аркансас Спринг Интернатионал Лангуаге Cентер билан “Энглиш лангуаге cапаcитй буилдинг прожеcт” мавзусдаги грант лойиҳасида фойдаланилган. Натижада талабаларнинг касбий коммуникатив лаёқатини ривожлантиришнинг самарадорлик даражасини аниқлашга имконият кенгайган. (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва Инновациялар Вазирлиги Гулистон давлат университетнинг 2023 йил 9 октябрдаги 01-06-13/138- рақамли  маълумотномаси). 
касбга йўналтирилган инглиз тилини ўқитишда талабаларнинг аудиториядан ташқари мустақил таълим жараёнини такомиллаштиришда “Эмпоwер Энглиш” тизимли платформасининг тузилмавий-мазмун хусусиятлари ва методик имкониятларини аниқлаш орқали унинг модуллари, таълим босқичлари, интерактив усуллар ҳамда аудитор ва мустақил таълим жараёнларининг ўзаро боғлиқлик тизими замонавий тил ўқитиш назариялари ва компетенсиявий ёндашув асосида системалаштирилган ҳамда касбий коммуникатив компетенсияни ривожлантиришда қўллаш имкониятлари таълим жарайони самарадорлигини ошириш мақсадида “Эмпоwер Энглиш” инновацион платформаси асосида такомиллаштирилган. Натижада талабаларни мустақил таълим олиш кўникмалари шакллантирилган  (Ўзбекистон Республикаси Адлия Вазирлигининг № ДГУ 20348- рақамли гувоҳномаси). Шунингдек, ушбу инновацион платформа орқали инглиз тили ўқитиш жараёнида талабаларнинг мустақил ва танқидий фикрлаш салоҳияти ривожланиб, улар аудиториядан ташқари ўқув фаолиятини самарали ташкил этиш, касбий контекстларда инглиз тилида мулоқот қилиш, ахборотларни таҳлил қилиш ва уларни амалиётга татбиқ этиш қобилиятига эга бўлдилар. Шунингдек, Эмпоwер Энглиш платформаси асосида ишлаб чиқилган тизим талабаларда ўз-ўзини назорат қилиш, ўқув жараёнини режалаштириш ва рефлектив ёндашувни шакллантириш орқали таълим самарадорлигини оширишга хизмат қилди.
касбга йўналтирилган инглиз тилини ўқитишда талабаларнинг аудиториядан ташқари мустақил таълим жараёнини такомиллаштиришда “Эмпоwер Энглиш” тизимли платформасининг тузилмавий-мазмун хусусиятлари ва методик имкониятларини аниқлаш орқали унинг модуллари, таълим босқичлари, интерактив усуллар ҳамда аудитор ва мустақил таълим жараёнларининг ўзаро боғлиқлик тизими замонавий тил ўқитиш назариялари ва компетенсиявий ёндашув асосида системалаштирилган ҳамда касбий коммуникатив компетенсияни ривожлантиришда қўллаш имкониятлари педагогик-методологик асослари борасидаги хулосалардан Сирдарё вилояти телерадиокомпаниясида “Ёшлар овози” эшиттиришининг навбатдаги сонининг ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган. (Сирдарё вилоят телерадиокомпаниясининг 2024 йил 1 ноябрдаги 458-рақамли маълумотномаси). Натижада нофилологик таълим йўналиши (Биология таълим йўналиши)  талабаларига касбга йўналтирилган  инглиз тилини кластерли ёндашув асосида ўқитишда аудиториядан ташқари мустақил таълим олиш методикаси ва уни амалга ошириш “Эмпоwер Энглиш” номли таълим платформаси ёрдамида хорижий тиллар (инглиз тили)ни ўрганиш борасидаги назарий жиҳатларнинг такомиллашувига эришилган.