Рахманова Дилфуза Учкуновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Талабалар интеллектуал фаолиятини оптималлаштиришнинг психологик детерминантлари», 19.00.06-Ёш ва педагогик психология. Ривожланиш психологияси (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/P947.
Илмий раҳбар: Мирзаева Сайёра Рустамовна, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Бегматов Абдуллажон Сирожиддинович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Усмонов Шерзод Ахмаджанович психология фанлари боʻйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро халқаро университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: талабалар интеллектуал фаолиятни оптималлаштиришнинг психологик детерминантлари аниқлаш асосида илмий амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
интеллектуал фаолиятини оптималлаштириш учун талабаларнинг билиш жараёнини субектив амалга ошириш қобилияти ва унга тайёргарлигида умумий, визуал, анология ҳамда амалий интеллектлар интегратив намоён бўлишининг психологик детерминатлари далилланган.
талабаларнинг умумий интеллекти, визуал интеллекти, анология интеллекти, социал интеллект компонентлари ўртасидаги боғланишларга кўра психомотор фаол бўлган талабаларда интеллектнинг интенсив намоён бўлиши туфайли интеллектуал фаолиятини оптималлаштириш устувор ҳарактерга эга эканлиги асосланган;
талабаларнинг индивидуал хусусиятларида “когнитив-психомотор фаоллик”, “интеллектул фаолиятда эмоционаллик”, “коммуникатив пластиклик”, “ижтимоий когнитив мослашувчанлик”, “мотивацияси ва ривожланиши” “эмоционал-ижтимоий хабардорлик”, “интеллектуал барқарорлик”, “аналитик фикрлаш” каби омиллар интегратив намоён бўлишига асосланиб, интеллектуал фаолиятини оптималлаштиришни шартловчи ички психологик детерминантлари эканлиги далилланган;
талабаларда интеллектини ривожлантириш модели шахсда визуализасиялаш, ўқитиш усуллари, интелликтуал фаолиятга нисбатан ички мотивасия негизида намоён бўлиши туфайли, муаммоли таълим, лойиҳа фаолияти, дидактик ва мобил иловалардаги интеллектуал ўйин технологияларини интегратив қўллаш механизмлари асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Талаба интеллектуал фаолиятини оптималлаштиришнинг психологик детерминантлари тадқиқ этиш натижалари асосида:
талабаларнинг интеллектуал фаолиятини оптималлаштиришда умумий, визуал, анология ҳамда амалий интеллектлар интегратив намоён бўлишига асосланиб гендер ва ёшга оид психологик детерминатлари мавжудлиги далилланган таклифлар Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2025-йил 19-майдаги ПМ-350 сон буйруғи билан «Онтогенез психологияси» ва «Дифференциал психология» модулларига киритилган (Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2025-йил 12-майдаги ПМ №350 а-сон маълумотномаси). Натижада талабаларда интеллектуал фаолиятини оптималлаштиришнинг гендер ва ёшга оид хусусиятини тадқиқ этиш имконияти яратилган;
талабаларнинг умумий интеллекти, визуал интеллекти, анология интеллекти, социал интеллект компонентлари ўртасидаги боғланишларга кўра психомотор фаол бўлган талабаларда интеллектнинг интенсив намоён бўлиши туфайли интеллектуал фаолиятини оптималлаштириш устувор ҳарактерга эга эканлиги асосланган маълумотлар Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2025-йил 19-майдаги ПМ-350 сон буйруғи билан «Онтогенез психологияси» ва «Дифференциал психология» модулларига киритилган (Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2025-йил 12-майдаги ПМ №350 а-сон маълумотномаси). Натижада талабаларда интеллектининг интенсив намоён бўлиши туфайли интеллектуал фаолиятини оптималлаштириш компоненти очиб берилган;
талабаларнинг индивидуал хусусиятларида “когнитив-психомотор фаоллик”, “интеллектул фаолиятда эмоционаллик”, “коммуникатив пластиклик”, “ижтимоий когнитив мослашувчанлик”, “мотивацияси ва ривожланиши” “эмоционал-ижтимоий хабардорлик”, “интеллектуал барқарорлик”, “аналитик фикрлаш” каби омиллар интегратив намоён бўлишига асосланиб, интеллектуал фаолиятини оптималлаштиришни шартловчи ички психологик детерминантларига устуворлик бериш муҳимлиги далилланган Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2025-йил 19-майдаги ПМ-350 сон буйруғи билан «Онтогенез психологияси» ва «Дифференциал психология» модулларига киритилган (Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2025-йил 12-майдаги ПМ №350 а-сон маълумотномаси). Натижада талабада интеллектини ривожланишига таъсир этувчи психологик омиллар ва уларнинг хусусиятлари аниқлаштирилган;
талабаларда интеллектини ривожлантириш модели шахсда визуализасиялаш, ўқитиш усуллари, интеллектуал фаолиятга нисбатан ички мотивасия негизида намоён бўлиши туфайли, муаммоли таълим, лойиҳа фаолияти, дидактик ва мобил иловалардаги интеллектуал ўйин технологияларини интегратив қўллаш механизмлари асосида такомиллаштирилган таклифлар Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2025-йил 19-майдаги ПМ-350 сон буйруғи билан «Онтогенез психологияси» ва «Дифференциал психология» модулларига киритилган (Ўзбекистон миллий педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2025-йил 12-майдаги ПМ №350 а-сон маълумотномаси). Натижада талабаларда интеллектуал фаолиятини оптималлаштиришга мўлжалланган психологик ўқув-тренинглар ишлаб чиқилган.