Эргашев Илхомжон Ободовичнинг
фалсафа доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи номи): 
“Давлат бюджети даромадлари барқарорлигини таъминлашда билвосита солиққа тортиш тизимини такомиллаштириш”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: 
Илмий раҳбар: Тошматов Шухрат Амонович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент Халқаро университети, DSc.22/29.12.2023.I.175.01
Расмий оппонентлар: Гулямов Саидахрор Саидахмедович, иқтисодиёт фанлари доктори, академик; Хусанов Дурбек Нишонович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Пардаев Умиджон Уралович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади давлат бюджети даромадлари барқарорлигини таъминлашда билвосита солиққа тортиш тизимини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
фискал йўқотишларни минималлаштириш мақсадида тижорат хусусиятига давлат томонидан қўллаб-қувватланадиган хизматларга қўшилган қиймат солиғи бўйича берилган имтиёзларни бекор қилиш таклиф этилган;
бюджет маблағлари ҳисобидан ҳар йиллик минерал хом-ашё базасини ривожлантириш ва қайта тиклаш давлат дастурлари доирасида кўрсатиладиган хизматлари бўйича айланмалардан қўшилган қиймат солиғи бўйича имтиёзни бекор қилиш таклиф этилган;
қўшилган қиймат солиғи гувоҳномасининг амал қилиш муддати тўхтатилган даврда ҳисобга қабул қилинмаган, аслида эса олинган товар ва хизматлар бўйича тўланган ёки тўланиши лозим бўлган солиқ суммасига нисбатан, гувоҳнома амал қилиши тикланган тақдирда, солиқ тўловчи ва унинг контрагентлари томонидан ушбу давр учун солиқ ҳисобида аниқлик киритиш (тўғрилаш) имконини берувчи молиявий механизмларни жорий этиш асосланган;
солиқ ва божхона органлари томонидан қўшилган қиймат солиғини ўзаро ҳисобга олишда солиқ тўловчи импорт амалиётини амалга ошираётганда божхона юк декларациясини расмийлаштириш вақтида қўшилган қиймат солиғи қопланиши лозим бўлган сумма ҳисобидан тўлангани тўғрисида махсус белги қўйиш таклиф этилган;
давлат бюджет даромадлари барқарорлигини таъминлашда нефт маҳсулотлари ҳамда ишлаб чиқариладиган алкогол ва тамаки маҳсулотлари бўйича акциз солиғи ставкалари 10 фоизга индексация қилиш таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Давлат бюджети даромадлари барқарорлигини таъминлашда билвосита солиққа тортиш тизимини такомиллаштириш бўйича олинган натижалар асосида:
фискал йўқотишларни минималлаштириш мақсадида тижорат хусусиятига давлат томонидан қўллаб-қувватланадиган хизматларга қўшилган қиймат солиғи бўйича берилган имтиёзларни бекор қилиш таклифи  “Солиқ ва бюджет сиёсатининг 2024 йилга мўлжалланган асосий йўналишлари қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги 2023-йил 30-декабрдаги ЎРҚ-812-сон қонунини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024-йил 3-августдаги 76747-сонли далолатномаси). Натижада, бюджет маблағларидан ташқари асосий даромадига айланган Олий таълим муассасалари контракт тўловлари маблағлари, соғлиқни сақлаш тизимидаги пуллик хизматлар маблағлари, мактабгача таълим муассасаларидаги ота-оналар бадал пуллари ва бошқаларни солиққа тортиш, ҳамда бюджетга 24,0 млрд.сўмдан ортиқ маблағ ундирилган;
бюджет маблағлари ҳисобидан ҳар йиллик минерал хом-ашё базасини ривожлантириш ва қайта тиклаш давлат дастурлари доирасида кўрсатиладиган хизматлари бўйича айланмалардан қўшилган қиймат солиғи бўйича имтиёзни бекор қилиш таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2022 йил 30 декабрдаги ЎРҚ-812-сон “Солиқ ва бюджет сиёсатининг 2023-йилга мўлжалланган асосий йўналишлари қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисидаги” қонунини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024-йил 3-августдаги 76747-сонли далолатномаси). Натижада, асосий даромадига айланган почта маркалари сотишдан, миллий гвардия пуллик хизмати ва бошқаларни солиққа тортилган ва бюджетга 27,8 млрд сўм маблағ ундирилган;
қўшилган қиймат солиғи гувоҳномасининг амал қилиш муддати тўхтатилган даврда ҳисобга қабул қилинмаган, аслида эса олинган товар ва хизматлар бўйича тўланган ёки тўланиши лозим бўлган солиқ суммасига нисбатан, гувоҳнома амал қилиши тикланган тақдирда, солиқ тўловчи ва унинг контрагентлари томонидан ушбу давр учун солиқ ҳисобида аниқлик киритиш (тўғрилаш) имконини берувчи молиявий механизмларни жорий этиш таклифи Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги 2023-йил 30-декабрдаги ЎРҚ-812-сон қонунини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024-йил 3-августдаги 76747-сонли далолатномаси). Натижада, гувоҳнома муддати тўхтатилганда ҳисобга олинган зачёт суммасини қайта ҳисоб китоб қилиниши ва қўшилган қиймат солиғи тўловчиларига зачёт суммани зарарига олиб бормаслик каби енгиллик яратиш орқали, давлат бюджетига 2024-йилда 2023-йилга нисбатан билвосита солиқлардан 5015,1 млрд.сўм кўп маблағ тушишига олиб келинган;
солиқ ва божхона органлари томонидан қўшилган қиймат солиғини ўзаро ҳисобга олишда солиқ тўловчи импорт амалиётини амалга ошираётганда божхона юк декларациясини расмийлаштириш вақтида қўшилган қиймат солиғи қопланиши лозим бўлган сумма ҳисобидан тўлангани тўғрисида махсус белги қўйиш таклифи Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги 2023-йил 29-декабрдаги ЎРҚ-891-сон қонунини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024-йил 3-августдаги 76747-сонли далолатномаси). Натижада, солиқ ва божхона органлари томонидан қўшилган қиймат солиғини ўзаро ҳисобга олиш, импорт қилиш, божхона юк декларациясини расмийлаштириш вақтида солиқ тўловчи, солиқ органи ва божхона органи ўртасидаги ҳаракатлар 1-2 кунда амалга оширилган; 
давлат бюджет даромадлари барқарорлигини таъминлашда нефт маҳсулотлари ҳамда ишлаб чиқариладиган алкоголь ва тамаки маҳсулотлари бўйича акциз солиғи ставкалари 10 фоизга индексация қилиш таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2022-йил 30-декабрдаги ЎРҚ-812-сон “Солиқ ва бюджет сиёсатининг 2023-йилга мўлжалланган асосий йўналишлари қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида” қонунини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024-йил 3-августдаги 76747-сонли далолатномаси). Натижада, нефт маҳсулотлари ҳамда ишлаб чиқариладиган алкоголь ва тамаки маҳсулотлари бўйича акциз солиғидан бюджетга қўшимча 38,9 млрд сўм маблағ ундирилган.