Жумаева Мухлиса Шокир қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг креатив ва танқидий фикрлаш компетенсияларини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.1.PhD/Ped9193.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий педагогика университети.
Илмий раҳбар: Воҳидова Норпошшахон Хабибуллаевна, педагогика фанлари доктори, доцент. ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий педагогика университети, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01
Расмий оппонентлар: Усмонова Умида Айбековна, педагогика фанлари доктори (DSc) профессор; Рахматова Феруза Абулқосимовна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг креатив ва танқидий фикрлаш компетенсияларини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг креатив ва танқидий фикрлашини ривожлантиришнинг дидактик имкониятлари муаммоли таълим муҳитида ижодий тафаккурни ривожлантириш, фаолликка ундаш, тарихийлик, тизимлилик ва интегративлик тамойилларига мослаштириш ҳамда методик, технологик ва психологик аспектларни таснифлаш ва мувофиқлаштириш асосида аниқлаштирилган;
креатив ва танқидий фикрлашни ривожлантиришнинг модели танланган конструктив ва интегратив ёндашувларни онглилик, изчиллик ва яратувчанлик тамойилларига уйғунлаштириш ҳамда интеграциялашган тизимли таъминотни рефлексив педагогик, когнитив таълим назарияларига мувофиқлаштириш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини креатив ва танқидий фикрлашини ривожлантириш методикаси замонавий “Инсерт”, “Сcампер”, “Икки қисмли кундалик”, “Тҳинкинг ҳац”, “Wҳат иф…”, “Cлеар” интерфаол методларни муаммоли таълим, дебатлар, ҳолат таҳлили, лойиҳавий ва тадқиқотчилик ёндашувларига мослигини таъминлаш ҳамда инновацион фаоллигини оширишга қаратилган микромуҳит яратиш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларнинг креатив ва танқидий фикрлашни ривожлантириш самарадорлиги когнитив-амалий, фаолиятли-рефлексив, интеллектуал-ижодий обектив ва субектив мезонларни баҳолашнинг юқори, ўрта ва паст даражаларига мувофиқлигига эришиш ҳамда ўқув топшириқларини ўзлаштиришнинг векториал ўсишини таъминлаш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг креатив ва танқидий фикрлашини ривожлантиришга доир тадқиқот натижалари асосида:
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг креатив ва танқидий фикрлашини ривожлантиришнинг дидактик имкониятлари муаммоли таълим муҳитида ижодий тафаккурни ривожлантириш, фаолликка ундаш, тарихийлик, тизимлилик ва интегративлик тамойилларига мослаштириш ҳамда методик, технологик ва психологик аспектларни таснифлаш ва мувофиқлаштириш асосида аниқлаштиришга оид таклифлар “Бошланғич таълим педагогикаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 6-майдаги 11-05-2882/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг креатив ва танқидий фикрлашини ривожлантириш жараёнининг дидактик имкониятларини таҳлил этиш имкони яратилган;
креатив ва танқидий фикрлашни ривожлантиришнинг модели танланган конструктив ва интегратив ёндашувларни онглилик, изчиллик ва яратувчанлик тамойилларига уйғунлаштириш ҳамда интеграциялашган тизимли таъминотни рефлексив педагогик, когнитив таълим назарияларига мувофиқлаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Бошланғич таълим педагогикаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 6-майдаги 11-05-2882/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларнинг креатив ва танқидий фикрлашини дивергент ва конвергент тафаккур шаклларини уйғунлаштириш асосида такомиллаштириш самарадорлиги ошган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини креатив ва танқидий фикрлашини ривожлантириш методикаси замонавий “Инсерт”, “Сcампер”, “Икки қисмли кундалик”, “Тҳинкинг ҳац”, “Wҳат иф…”, “Cлеар” интерфаол методларни муаммоли таълим, дебатлар, ҳолат таҳлили, лойиҳавий ва тадқиқотчилик ёндашувларига мослигини таъминлаш ҳамда инновацион фаоллигини оширишга қаратилган микромуҳит яратиш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Бошланғич таълим педагогикаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 6-майдаги 11-05-2882/04 рақамли маълумотномаси).Натижада бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларнинг креатив ва танқидий фикрлашини ривожлантиришнинг моделини такомиллаштиришга шароит яратилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларнинг креатив ва танқидий фикрлашни ривожлантириш самарадорлиги когнитив-амалий, фаолиятли-рефлексив, интеллектуал-ижодий обектив ва субектив мезонларни баҳолашнинг юқори, ўрта ва паст даражаларига мувофиқлигига эришиш ҳамда ўқув топшириқларини ўзлаштиришнинг векториал ўсишини таъминлаш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Бошланғич таълим педагогикаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2025-йил 6-майдаги 11-05-2882/04 рақамли маълумотномаси). Натижада бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларнинг креатив ва танқидий фикрлашини ривожлантириш механизмларини ривожлантириш имкони кенгайтирилган.