Ғафурова Робия Насим қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг грамматик-дискурсив компетенсияларини такомиллаштириш методикаси” 13.00.02 -Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (Педагогика фанлари), (инглиз тили).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:
Диссертация бажарилган муассаса номи: Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети
Илмий раҳбар: Сайдазимова Дурдона Хабибуллаевна. Педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети, DSc.03/30.11.2024.Ped.26.04.
Расмий оппонентлар: Исакулова Нилуфар Жаникуловна педагогика фанлари доктори, профессор. Эшчанова Гулбаҳор Ҳусанбоевна педагогика фанлари бўйича фалса доктори.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг грамматик-дискурсив компетенсияларини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг грамматик-дискурсив компетенсиясини такомиллаштиришнинг дидактик имкониятлари нутқ ҳолатларига мос грамматик воситаларни танлай олиш, контекстуал мулоқот қурилишида лингвистик бирликларни қўллай олиш, тилни ўрганиш босқичлари, психолингвистик хусусиятлар, тил модели ва нутқ турларига кўра грамматик воситаларни дискурсга интеграциялашга йўналтирилган илғор технологияларини босқичма-босқич қўллаш асосида аниқлаштирилган;
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг грамматик-дискурсив компетенсиясини такомиллаштириш модели грамматика ва дискурсни ўзаро уйғунлаштириш, коммуникатив контекстда грамматика қўллаш салоҳиятини шакллантиришга қаратилган мотивацион, лингвистик, дискурсив-амалий ва рефлексив компонентлар ўртасидаги функсионал алоқадорликни акс эттириш ҳамда шахсга йўналтирилган когнитив ва коммуникатив тамойилларни таълимий мақсадлар мазмунига изчил уйғунлаштириш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг грамматик-дискурсив компетенсиясини ривожлантириш методикаси мулоқот жараёнида грамматик бирликларни прагматик, стилистик ва функсионал жиҳатдан контекстга мос қўллашни ўргатишга йўналтирилган интерактив ва мултимодал ўқитиш технологияларининг педагогик имкониятларидан рационал фойдаланиш ҳамда лингвистик таҳлил, рефлекция ва метакогнитив ёндашувларни мақсадли интеграциялаш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларнинг грамматик-дискурсив компетенсиясини такомиллаштириш самарадорлиги контекстуал грамматик билимни қўллаш даражасини аниқлашга қаратилган Грамматик тўғрилик, дискурсив мослик, прагматик тўғрилик, ифодавийлик ва равонлик мезонларини ёзув маданиятини ривожлантиришнинг таркибий элементларига мақбул уйгʻунлаштириш асосида такомилшаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Талабаларнинг грамматик-дискурсив компетенсийаларини ривожлантириш бўйича илмий тадқиқот натижалари:
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг грамматик-дискурсив компетенсиясини такомиллаштиришнинг дидактик имкониятлари нутқ ҳолатларига мос грамматик воситаларни танлай олиш, контекстуал мулоқот қурилишида лингвистик бирликларни қўллай олиш, тилни ўрганиш босқичлари, психолингвистик хусусиятлар, тил модели ва нутқ турларига кўра грамматик воситаларни дискурсга интеграциялашга йўналтирилган илгʻор технологияларини босқичма-босқич қўллаш асосида аниқлаштиришга оид тавсиялар “Праcтиcе оф лангуаге аспеcц” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий Педагогика университетининг 2025-йил 18-июлдаги 22-01-274/22-сонли далолатномаси). Натижада, бўлажак инглиз тили ўқитувчиларда грамматик-дискурсив компетенсияни ривожлантиришда замонавий ўқитиш технологияларидан, мултимодал воситалардан ва контекстуал ёндашувдан самарали фойдаланишнинг дидактик имкониятлари аниқлаб берилди;
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг грамматик-дискурсив компетенсиясини такомиллаштириш модели грамматика ва дискурсни ўзаро уйғунлаштириш, коммуникатив контекстда грамматика қўллаш салоҳиятини шакллантиришга қаратилган мотивацион, лингвистик, дискурсив-амалий ва рефлексив компонентлар ўртасидаги функсионал алоқадорликни акс эттириш ҳамда шахсга йўналтирилган когнитив ва коммуникатив тамойилларни таълимий мақсадлар мазмунига изчил уйғунлаштириш асосида такомиллаштиришга доит таклифлар “Интегратед Спеакинг скиллс Парт ИИ” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий Педагогика университетининг 2025-йил 18-июлдаги 22-01-274/22-сонли далолатномаси) Натижада, грамматик ва дискурсив компетенсияларни босқичма-босқич ва интеграциялашган ҳолда ривожлантирувчи мотивацион, лингвистик, амалий ва рефлексив компонентлардан ташкил топган модел такомиллаштирилди;
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларининг грамматик-дискурсив компетенсиясини ривожлантириш методикаси мулоқот жараёнида грамматик бирликларни прагматик, стилистик ва функсионал жиҳатдан контекстга мос қўллашни ўргатишга йўналтирилган интерактив ва мултимодал ўқитиш технологияларининг педагогик имкониятларидан рационал фойдаланиш ҳамда лингвистик таҳлил, рефлекция ва метакогнитив ёндашувларни мақсадли интеграциялаш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар “Апплиед лингуистиcс” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий Педагогика университетининг 2025-йил 18-июлдаги 22-01-274/22-сонли далолатномаси). Натижада, грамматик-дискурсив компетенсияни ривожлантиришга хизмат қилувчи интерактив, контекстуал ва замонавий технологиялар билан бойитилган методик тизим таклиф этилди;
бўлажак инглиз тили ўқитувчиларнинг грамматик-дискурсив компетенсиясини такомиллаштириш самарадорлиги контекстуал грамматик билимни қўллаш даражасини аниқлашга қаратилган Грамматик тўғрилик, дискурсив мослик, прагматик тўғрилик, ифодавийлик ва равонлик мезонларини ёзув маданиятини ривожлантиришнинг таркибий элементларига мақбул уйгʻунлаштириш асосида аниқлаштиришга оид тавсиялар “Праcтиcе оф лангуаге аспеcц” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Ўзбекистон Миллий Педагогика университетининг 2025-йил 18-июлдаги 22-01-274/22-сонли далолатномаси). Натижада, Ишлаб чиқилган методиканинг самарадорлиги экспериментал тажриба асосида исботланиб, талабалар грамматик билимларни контекстда қўллай олиш ва мазмунли мулоқот қуриш кўникмаларида ижобий ўсишга эришганликлари аниқланди.