Эшмурзаев Жасур Элмуратовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қулупнайнинг замбуруғлар қўзғатадиган асосий касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари”, 06.01.09-Ўсимликларни ҳимоя қилиш (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Qx1039.
Илмий раҳбар: Рахмонов Убайдулла Нормуродович, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.05/30.12.2019.Qx.42.01.
Расмий оппонентлар: Эшчанов Баҳодир Рўзимбоевич, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, доцент; Умаров Зафар Абдишукурович, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Сабзавотчилик, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Қулупнайнинг замбуруғлар қўзғатадиган касалликларини аниқлаш ва уларнинг тарқалиши, ривожланиши, зарарини ўрганиш, касаллик қўзғатувчиларнинг айрим биологик хусусиятларини ҳамда патогенлигини аниқлаш ва касалликларга қарши кураш чораларини ишлаб чиқиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тадқиқотлар туфайли, қулупнайда замбуруғ қўзғатадиган 8 хил касалликлар аниқланди ва улар орасида Ўзбекистон Республикаси шароити учун илмий адабиётларда аввал келтирилмаган қўнғир доғланиш (касаллик қўзғатувчиси Diplocarpan earliana Ell.et Ev.Walf.), бурчакли доғланиш (касаллик қўзғатувчиси Dendro phomo obccurans Ell.et Ev.Anders.), антракноз (касаллик қўзғатувчиси Colletotrichum fragaria e Brooks.), ун шудринг (касаллик қўзғатувчиси Sphaerotheca maculapis magn. f. fragarial Joez.), фузариоз сўлиш (касаллик қўзғатувчиси Fusarium oxysporum f. sp. Fragaria Winks et Williams.)  каби касалликлар биринчи марта аниқланган; 
қулупнайнинг аниқланган касалликлари орасида биринчи марта қўнғир доғланиш, бурчакли доғланиш, антракноз, кулранг чириш, ун шудринг, вертициллёз сўлиш, фузариоз сўлиш тарқалиши ва ривожланиши аниқланган;
қулупнайнинг фузариоз сўлишни қўзғатувчи Fusarium oxysporum f. sp. Fragaria  замбуруғ турининг патогенлик хусусияти аниқланган; 
қулупнайда кенг тарқалган оқ доғланиш, кулранг чириш, фузариоз сўлиш касалликларига нисбатан навларнинг чидамлилиги баҳоланган; 
қулупнайнинг кулранг чириш ва оқ доғланишига қарши фунгицидларнинг ҳамда фузариозига қарши эса биопрепаратнинг қўллаш ҳамда муддатлари, уларнинг самарали сарф-меъёрлари аниқланиб, уларни биологик самарадорлиги мос равишда 85,8%, 90,9% ва 76,6% ҳамда рентабеллиги мувофиқ ҳолда 25,3%, 30,1% ва 20,0% тенг бўлиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қулупнай ўсимлигида замбуруғлар қўзғатадиган касалликларини аниқлаш ҳамда уларга қарши кураш чораларини ишлаб чиқиш бўйича лаборатория ва дала шароитда олиб борилган илмий изланишлар натижалари асосида:
“Қулупнайнинг замбуруғлар қўзғатадиган касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари бўйича” номли тавсиянома тасдиқланган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар Миллий маркази 2024-йил 3-июл 05/06-04-303-сонли маълумотномаси).  Тавсиянома фермер ва қулупнай етиштирадиган деҳқон хўжаликларида кенг фойдаланилмоқда; 
қулупнайнинг кулранг чириш касаллигига қарши Тошкент вилояти Юқори Чирчиқ тумани “Турдибоев Қурбонбой” ф/х 12 гектар майдонида қулупнай даласида кимёвий препаратлардан Дифен супер 55%, н.кук (0,08 кг/га), Хорус с.д.г.(0,13 кг/га) ва андоза вариантида Бордо суюқлиги 1% ли (10 кг/га) қўлланилган, жами 12 гектар майдонда жорий қилинган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар Миллий маркази 2024-йил 3-июл 05/06-04-303-сонли маълумотномаси). Натижада Дифен супер қўлланилган вариантда -85,8%, Хорус с.д.г. фунгицидида –74,2% андоза варианти бўлган Бордо суюқлигида –67,5% биологик самарадорликка эришилган; 
қулупнайнинг оқ доғланиш касаллигига қарши Тошкент вилояти Ўрта Чирчиқ тумани “Шарофбой Нуров” ф/х 1 гектар, Тошкент вилояти Қибрай тумани ТошДАУ АММ ДУК нинг 0,20 га қулупнай даласида кимёвий препаратлардан Акробат МС с.д.г. (2,0 кг/га), Фундазол 50% н.кук. (2,0 кг/га) ва андоза варианти Бордо суюқлиги 1% ли (10 кг/га) қўлланилган, жами 1,20 гектар майдонда жорий қилинган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар Миллий маркази 2024-йил 3-июл 05/06-04-303-сонли маълумотномаси). Натижада Акробат МС с.д.г. қўлланилган вариантда мос равишда - 86,1% ва 90,9%, Фундазол 50% н.кук. фунгицидида – 86,1% ва 85,1%, андоза варианти бўлган Бордо суюқлиги билан ишлов берилган вариантда – 73,1% ва 75,2% биологик самарадорликка эришилган; 
қулупнайнинг фузариоз касаллигига қарши Тошкент вилояти Ўрта Чирчиқ тумани “Рихсибойобод” ф/х 2,5 гектар, ТошДАУ АММ ДУК нинг     0,20 га қулупнай даласида биопрепаратлардан (Оргамика Ф 1·108 кҳқб/мл 1% ли консентрацияси (3,0 л/га) ва Триходермин 6·109 кҳқб/мл 1% ли консентрацияси (3,0 л/га)) қўлланилган, жами 2,5 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар Миллий маркази 2024-йил 3-июл 05/06-04-303-сонли маълумотномаси). Натижада Оргамика Ф қўлланилган вариантда мос равишда – 74,7% ва 76,6%, Триходермин – 69,6% ва 70,3% биологик самарадорликка эришилган.