Убайдуллаева Шахло Мажидовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қандли диабет 2 тури негизида юрак ишемик касаллиги бор беморларда реваскуляризациядан кейин миокарднинг морфофункционал холати” 14.00.05 – Ички касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Тib3510.
Илмий раҳбар: Аляви Бахромхон Анисхонович, тиббиет фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий-амалий тиббиёт маркази.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, бир марталик Илмий кенгаш рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib30.02.
Расмий оппонентлар: Нуриллаева Наргиза Мухтархановна, тиббиет фанлар доктори, профессор; Мухамедова Муяссар Гафуржановна, тиббиет фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади: юрак ишемик касаллиги ва қандли диабет 2-тури мавжуд беморларда тери орқали коронар аралашувдан кейин миокарднинг морфофункционал ҳолати хусусиятларини, глобал бўйлама деформация ва стандарт эхокардиографик кўрсаткичлар динамикасин, шунингдек, миокард функцияси тикланиши ва клиник натижаларга таъсир қилувчи хавф омилларини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
юрак ишемик касаллиги ва қандли диабет 2-тури мавжуд беморларда тери орқали коронар аралашувдан кейин спекл-трекинг эхокардиография орқали миокарднинг морфо-функционал хусусиятлари, жумладан глобал бўйлама деформация аҳамияти аниқланган;
глобал бўйлама деформация кўрсаткичи қолдиқ ишемия, миокард ремоделланишининг илк белгилари ва юрак етишмовчилиги ривожланиш эҳтимолини башорат қилишда муҳим прогностик аҳамияти аниқланган;
гликемик назорат даражаси ва миокард фаолияти тикланиш динамикаси ўртасидаги боғлиқлик кўрсатилиб, тери орқали коронар аралашувдан кейинги узоқ муддатли прогнозни ёмонлаштирувчи инсулинрезистентликнинг аҳамияти асосланган;
стандарт эхокардиографик кўрсаткичлар ёмонлашишидан аввал глобал бўйлама деформация ўзгариши уни реваскуляризациядан кейинги юрак функцияси бузилишини эрта аниқлашда истиқболли усул эканлиги асосланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:                                          
Юрак ишемик касаллиги ва қандли диабет 2-тури мавжуд беморларда миокард морфо-функционал хусусиятларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик. юрак ишемик касаллиги ва қандли диабет 2-тури мавжуд беморларда тери орқали коронар аралашувдан кейин спекл-трекинг эхокардиография орқали миокарднинг морфо-функционал хусусиятлари, жумладан глобал бўйлама деформация аҳамияти аниқланганлиги Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро вилояти минтақавий филиали 21.11.2024 йилдаги 56-сонли, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали 06.12.2024 йилдаги 254-сонли, Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий маркази 04.01.2025 йилдаги 01/наука-сонли ва Тошкент вилояти ихтисослаштирилган соматик касалликлар шифохонаси 24.03.2025 йилдаги 56-сонли буйруқлар асосида амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2025 йил 7 майдаги 17/01-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: миокарднинг морфо-функционал хусусиятлари баҳолаш юрак фаолиятини тикланишини башорат қилиш, реабилитация сифатини ошириш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: тери орқали коронар аралашувдан кейин беморни кузатиш харажатлари камайиши, касалхонада етиш кунларини кискаришига олиб келади. Хулоса: GLS баҳолаш - миокард дисфункциясини эрта аниқлаш, даволашни индивидуаллаштириш ва соғлиқни сақлаш тизими харажатларини камайтиришда муҳим восита ҳисобланади.
иккинчи илмий янгилик: глобал бўйлама деформация кўрсаткичи қолдиқ ишемия, миокард ремоделланишининг илк белгилари ва юрак етишмовчилиги ривожланиш эҳтимолини башорат қилишда муҳим прогностик аҳамиятга эга экани аниқланганлиги Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро вилояти минтақавий филиали 21.11.2024 йилдаги 56-сонли, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали 06.12.2024 йилдаги 254-сонли, Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий маркази 04.01.2025 йилдаги 01/наука-сонли ва Тошкент вилояти ихтисослаштирилган соматик касалликлар шифохонаси 24.03.2025 йилдаги 56-сонли буйруқлар асосида амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2025 йил 7 майдаги 17/01-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: GLS камайиши СЮЕ хавфи орасида тўғридан-тўғри боғлиқ экани аниқлаш имконини берди. Иқтисодий самарадорлиги: GLS асосида СЮЕнинг эрта аниқланиши даволаш самарадорлигини оширилди Хулоса: GLS — тери орқали коронар аралашувдан кейин СЮЕ ва ремоделланишни эрта башорат қилишда калит маркер бўлиб, соғлиқни сақлаш харажатларини камайтиришда катта аҳамиятга эга
учинчи илмий янгилик: гликемик назорат даражаси ва миокард фаолияти тикланиш динамикаси ўртасидаги боғлиқлик кўрсатилиб, тери орқали коронар аралашувдан кейинги узоқ муддатли прогнозни ёмонлаштирувчи инсулинрезистентликнинг аҳамияти асосланганлиги Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро вилояти минтақавий филиали 21.11.2024 йилдаги 56-сонли, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали 06.12.2024 йилдаги 254-сонли, Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий маркази 04.01.2025 йилдаги 01/наука-сонли ва Тошкент вилояти ихтисослаштирилган соматик касалликлар шифохонаси 24.03.2025 йилдаги 56-сонли буйруқлар асосида амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2025 йил 7 майдаги 17/01-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: қондаги глюкоза даражаси юқори бўлган беморларда миокард тикланиши секин кечиши, асоратлар хавфи ортиши аниқланиши имкони яратилди. Иқтисодий самарадорлиги: инсулинрезистентликни эрта бартараф этиш миокард тикланишини жадаллаштириб, унинг прогнозини яхшиланиши имконини берди. Хулоса: қондаги глюкоза назорати ва инсулинрезистентликни корекция қилиш тери орқали коронар аралашувдан кейинги узоқ муддатли прогнозни яхшилашга хизмат қилади.
тўртинчи илмий янгилик: стандарт эхокардиографик кўрсаткичлар ёмонлашишидан аввал глобал бўйлама деформация ўзгариши уни реваскуляризациядан кейинги юрак функцияси бузилишини эрта аниқлашда истиқболли усул эканлиги асосланганлиги Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро вилояти минтақавий филиали 21.11.2024 йилдаги 56-сонли, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали 06.12.2024 йилдаги 254-сонли, Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий маркази 04.01.2025 йилдаги 01/наука-сонли ва Тошкент вилояти ихтисослаштирилган соматик касалликлар шифохонаси 24.03.2025 йилдаги 56-сонли буйруқлар асосида амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2025 йил 7 майдаги 17/01-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: миокарднинг глобал бўйлама деформацияси – дисфункцияни субклиник босқичда аниқлаш ва даволашни ўз вақтида бошлашда муҳимлигини кўрсатиб беради. Иқтисодий самарадорлиги: бу усул юрак касалликлари хавфини пасайтириш, ҳаёт сифатини яхшилаш, терапия самарадорлигини ошириш имконини беради. Хулоса: Миокарднинг глобал бўйлама деформация кўрсаткичи – миокард дисфункциясини эрта аниқлаш, асоратларни камайтириш ва соғлиқни сақлаш тизими харажатларини оптималлаштиришда муҳим ўрин эгаллайди.