Юсупов Руслан Бахтиёровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳудудлар инвестицион фаоллигини ошириш орқали маҳаллий бюджетлар даромад базасини мустаҳкамлаш ёʼллари”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:
Илмий раҳбар: Ахмедов Сайфулла Норматович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Хайдаров Низамиддин Хамраевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Элмирзаев Самариддин Эшкуватович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ҳудудлар маҳаллий бюджетлар даромад базасини мустаҳкамлаш ва унга ҳудудий бўйича илмий асосланган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ҳудудларнинг инвестицион жозибадорлиги ва рақобатбардошлигини янада ошириш мақсадида дирекциялар ва саноат зоналарида ташкил этиладиган корхоналарнинг мол-мулк солиғи, ер солиғи ва сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқдан озод этиш таклиф этилган;
маҳаллий бюджетларнинг камбағалликни қисқартириш ва аҳоли турмуш фаровонлигини ошириш мақсадида маҳалла еттилигининг тавсиясига биноан, онлайн ауксион савдолари асосида, ер участкаси нархини 10 йил муддатга тенг улушларда фоизсиз бўлиб тўлашга рухсат бериш таклиф этилган;
ҳудудларида ипакчилик соҳасини янада ривожлантириш мақсадида тутзорлар билан банд бўлган ер участкалари учун ер солиғини солиқ ставкаларига 0,1 коеффициент қўллаган ҳолда тўлаш, ҳамда ипак қурти етиштириш учун фойдаланиладиган қишлоқ хўжалиги корхоналари балансида бўлган мол-мулкларга юридик шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солиқдан озод қилиш таклиф этилган;
жисмоний шахслардан олинадиган ер солиғининг вариацион кенглигини 30 фоиздан кам бўлмаслигини таъминлаш орқали маҳаллий бюджетларнинг даромадлари манбаи барқарорлигини ошириш таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ҳудудлар инвестицион фаоллигини ошириш орқали маҳаллий бюджетлар даромад базасини мустаҳкамлаш йўллари юзасидан ишлаб чиқилган илмий таклифлар ва амалий тавсиялар асосида:
ҳудудларнинг инвестицион жозибадорлиги ва рақобатбардошлигини янада ошириш мақсадида дирекциялар ва саноат зоналарида ташкил этиладиган корхоналарнинг мол-мулк солиғи, ер солиғи ва сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқдан озод этиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 20-майдаги “Чарм-поябзал, ипакчилик ва гиламчилик тармоқларини ривожлантиришни янги босқичга олиб чиқиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-181-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2025 йил 29-июлдаги 06/33-4-5031-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида янги корхоналар ташкил этилиши, янги иш о'ринларининг пайдо бо'лишига олиб келади. Бу, айниқса, иш билан та'минланмаган ҳудудларда ижтимоий барқарорликни та'минлашга хизмат қилган;
маҳаллий бюджетларнинг камбағалликни қисқартириш ва аҳоли турмуш фаровонлигини ошириш мақсадида маҳалла еттилигининг тавсиясига биноан, онлайн ауксион савдолари асосида, ер участкаси нархини 10 йил муддатга тенг улушларда фоизсиз бўлиб тўлашга рухсат бериш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 23-сентябрдаги “Камбағалликдан фаровонлик сари» дастурини амалга ошириш бўйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-330-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2025 йил 29-июлдаги 06/33-4-5031-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида онлайн ауксионлар орқали ер участкаларининг сотилиши ва улушларга бўлиниб тўланиши, айниқса кам даромадли қатламлар учун кенг имконият яратган. Бу уларга ерга эга бўлиш ва ўз бизнесларини бошлаш имкониятини беради, бу эса камбағалликни камайтиришга ёрдам берган;
ҳудудларида ипакчилик соҳасини янада ривожлантириш мақсадида тутзорлар билан банд бўлган ер участкалари учун ер солиғини солиқ ставкаларига 0,1 коеффициент қўллаган ҳолда тўлаш, ҳамда ипак қурти етиштириш учун фойдаланиладиган қишлоқ хўжалиги корхоналари балансида бўлган мол-мулкларга юридик шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солиқдан озод қилиш таклифи. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 3-майдаги “Пилла етиштириш ва ипакчилик соҳасида бозор механизмларини жорий қилишни жадаллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-72-сон фармонини ишлаб чиқишда фойдаланилган(Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2025 йил 29-июлдаги 06/33-4-5031-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида тутзорлар билан банд бўлган ер участкалари учун солиқ ставкаларига 0,1 коеффициент қўлланилиши, ипакчилик билан шуғулланадиган фермерлар ва корхоналарга қўшимча иқтисодий раг'батлантириш берган. Бу, ўз навбатида, тутзорларнинг кўпайишига ва ипакчилик соҳасининг янада ривожланишига хизмат қилган;
жисмоний шахслардан олинадиган ер солиғининг вариацион кенглигини 30 фоиздан кам бўлмаслигини таъминлаш орқали маҳаллий бюджетларнинг даромадлари манбаи барқарорлигини ошириш таклифи. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-йил 29-декабрдаги Ўзбекистон Республикасининг “2024-йил учун Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети тўғрисида”ги Қонуни ижросини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида ПҚ-422-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2025 йил 29-июлдаги 06/33-4-5031-сон маълумотномаси). Ушбу таклифни амалиётга жорий этиш натижасида, вариацион кенгликни жорий этиш, солиқ тўловчилар учун аниқ ва адолатли тизим яратади. Бу, солиқ йиғиш жараёнининг шаффофлиги ва самарадорлигини оширади, солиқ тўловчиларни рағбатлантиради ва уларнинг ўз вақтида тўлов қилиш эҳтимолини оширган.
