Халимов Фазлитдин Закировичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Ўзбекистоннинг марказий ва жанубий ҳудудлари визилдоқ қўнғизлари (Coleoptera: Carabidae) биохилма-хиллиги ва экологияси», 03.00.06 - Зоология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.DSc/B228.
Илмий маслаҳатчи: Пазилов Абдувает, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Зоология институти, DSc.02/30.12.2019.В.52.01. 
Расмий оппонентлар: Медетов Махсетбай Жапакович, биология фанлари доктори, профессор; Ҳусанов Алижон Каримович, биология фанлари доктори, профессор; Зокиров Исломжон Илхомжонович, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистоннинг марказий ва жанубий ҳудудларида тарқалган визилдоқ қўнғизларнинг тур таркиби, таксономик тузилмаси, зоогеографик тавсифи ва экологик хусусиятларини очиб бериш, камайиб бораётган ва ноёб турларини аниқлаш ҳамда уларни муҳофаза қилиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Марказий ва Жанубий Ўзбекистон визилдоқ қўнғизларининг замонавий ҳолати таҳлил қилиниб, 12 та кенжа оила, 27 та триба, 77 та авлодга мансуб 260 та тур ва кенжа турлар аниқланган;
Scarites subcylindricus Chaudoir, 1843, Clivina collaris Herbst, 1784 ва Syntomus obscuroguttatus (Duftschmid, 1812) турлари Ўзбекистон фаунаси учун илк маротаба аниқланган;
визилдоқ қўнғизлар фаунаси зоогеографик таҳлилидан ўтказилиб, хорологик структураси очиб берилган;
Марказий ва Жанубий Ўзбекистон 5 микроҳудудга ажратилиб, илк бор Зарафшон тизмаси, Қуйи Зарафшон географик округи, Ҳисор қўриқхонаси ва Жанубий Ўзбекистоннинг чўл ҳудудлари карабидофаунасининг тур таркиби аниқланган ва экологик-фаунистик хусусиятлари очиб берилган, Нурота қўриқхонаси карабидофаунаси рўйхати 27 та турга кенгайтирилган;
Микроҳудудлар карабидофаунаси қиёсий баҳоланган ва фарқли жиҳатлари очиб берилган. Марказий Ўзбекистон чўл ҳудудлари карабидофаунасининг бошқа ҳудудлардан кўпроқ алоҳидалашганлиги ва ўзига хослиги, Зарафшон тизмаси ва Ҳисор қўриқхонаси карабидофаунаси бир-бирига ўхшашлиги исботланган;
визилдоқ қўнғизларнинг ноёб ва кам сонли турлари аниқланган, 6 та тур (Carabus fedtschenkoi Solsky, 1874, C. staudingeri Ganglbauer, 1886, Taphoxenus goliath Faldermann, 1836, Brachinus bayardi Dejean, 1831, Chilotomus usgentensis Schauberger, 1932 ва Chlaenius circumscriptus (Duftschmid, 1812)) популяцияларининг ҳолати баҳоланган ва Республика “Қизил китоб”ига киритиш бўйича тавсиялар ҳамда муҳофаза қилиш юзасидан чора-тадбирлар ишлаб чиқилган. Республика “Қизил китоб”ига киритилган Anthia mannerheimi Chaudoir 1842, Callisthenes glasunovi (Semenov, 1900) ва Carabus sogdianus Semenov 1898 турларининг “Қизил китоб”даги мақомини ўзгартириш зарурлиги асосланган.
4 та эндемик турни (Chilotomus usgentensis, Machozetus consinnus Daohrn, 1885, Eocarterus chodshenticus Ballion, 1871 ва Scarites bucida Pallas, 1776) илк бор молекуляр-генетикаси асосида, цитохромоксидаза генининг CО1 соҳаси нуклеотидлар кетма-кетлиги аниқланган ва ушбу турларнинг филогенетик ўрни очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистоннинг марказий ва жанубий ҳудудлари визилдоқ қўнғизлари биохилма-хиллиги ва экологияси юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
Марказий ва Жанубий Ўзбекистон визилдоқ қўнғизлари фаунасининг хилма-хиллиги, таксономик структураси, экологияси, зоогеографияси, камайиб бораётган турлари акс эттирувчи коллекция Самарқанд вилоят Ўлкашунослик музейи фаолиятига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Туризм ва маданий мерос вазирлигининг 2022 йил 30 сентабрдаги 04-18/5338-сон маълумотномаси). Натижада, музей умуртқасиз ҳайвонлар коллекциясининг турлар хилма-хиллиги 20 % га бойитиш имконини берган;
визилдоқ қўнғизларнинг биохилма-хиллиги, таксономик таркиби, тарқалиши ва экологик хусусиятлари ҳақидаги маълумотлар Россия фанлар академияси Сибир бўлими “Ҳайвонлар систематикаси ва экологияси” институти (ИСиЕЖ СО РАН) Зоология музейи фаолиятига жорий қилинган (Россия Фанлар академияси Сибир бўлими “Ҳайвонлар систематикаси ва экологияси” институтининг 2023 йил 19 апрелдаги маълумотномаси). Натижада, музей экспонатлари қаторига киритилган 70 тур ва 150 нусхадаги коллекция регионал фауна хилма-хиллигини баҳолаш ва турларнинг тарқалиш хусусиятларини аниқлаш имконини берган; 
молекуляр генетик тадқиқотлар натижасида Марказий Осиё эндемик турларининг мДНК (COI) соҳаси нуклеотидлар кетма-кетлиги бўйича олинган маълумотлар Биотехнологик ахборотлар миллий маркази (NCBI) базасига жойлаштирилган (Биотехнологик ахборотлар миллий марказининг 2024 йил 14-февралдаги маълумотномаси). Натижада, Chilotomus usgentensis тури учун - PP333629, Machozetus consinnus тури учун - PP337088, PP337089; Eocarterus chodshenticus тури учун - PP337090, PP337091, PP337092, Scarites bucida тури учун - PP337087 идентификация рақамлари олинган ва улар халқаро миқёсда турларни аниқлаш ва филогениясини ўрганиш имконини берган;
чоп қилинган илмий мақолаларга импакт-фактори 0,5 дан юқори бўлган ва халқаро тизимга кирган Forests, Diversity, Data, Archives of Insect Biochemistry and Physiology, Sabrao Journal of Breeding and Genetics, Biodiversitas, Brazilian Journal of Biology ва Acta Biologica Sibirica журналларидаги мақолаларда ҳаволалар келтирилган (Ўзбекистон Республикаси  Олий таълим, фан ва инновациялар Вазирлигининг 2024 йил 24 апрелдаги 04/17-1135-сон маълумотномаси).  Натижада, хорижий ва маҳаллий мутахассисларга Ўзбекистоннинг визилдоқ қўнғизлари фаунаси ҳақида маълумотлар олиш имконияти яратилган.