Нажимов Жумабай Базарбаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
«Шехжели диабаз-порфирит эланмасидан фойдаланиб портландцемент таркибларини ишлаб чиқиш ва уни бетон намуналарида қўллаш» 05.09.05–“Қурилиш материаллари ва буюмлари” ва 02.00.15–“Силикат ва қийин эрийдиган нометалл материаллар технологияси” ихтисосликлари техника фанлари фалсафа доктори (PhD).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:В2024.4.PhD/Т4323 Илмий раҳбар Усманов Хикматула Лутпуллаевич техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Умумий ва ноорганик кимё институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент архитектура-қурилиш университети, DSc.26/30.12.2019.Т.11.01
Расмий оппонентлар: Нимчик Алексей Григоревич, кимё фанлари доктори, катта илмий ходим.
Раҳимов Шавкат Турдимуротович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Даруазатау оҳактоши, Шехжели диабаз-порфирит эланмасини (ДПЕ) гилли компоненти сифатида, ОКМК шлакини темир таркибли компонент сифатида ҳамда ДПЕни клинкерга минерал қўшимча сифатида қўллаган ҳолда портландцемент клинкери таркиби ва технологиясини ишлаб чиқиш, шунингдек, қурилиш-техник хоссаларини аниқлаган ҳолда бетон намуналарида қуллаш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
диабаз-порфирит эланмасини гилли компонент сифатида, ОКМК ташқолини темир таркибли компонент сифатида қўллаш имконияти асослаб берилди ҳамда турли тўйинганлик коеффициенти ва силикат модулига эга клинкер таркиблари ишлаб чиқилди.
ишлаб чиқилган клинкер таркибидан олинган портландцементнинг физик-кимёвий ва физик-механик кўрсаткичлари аниқланган, шунингдек унинг гидрация ва қотиш жараёнлари ўрганилган;
портландцементга минерал қўшимча сифатида диабаз-порфирит эланмаларидан фойдаланиш имкониятини кўрсатган;
турли миқдорда диабаз-порфирит эланмаси қўшилган портландцементининг физик-механик хусусиятлари аниқланган;
ишлаб чиқилган цемент асосида бетон намуналарининг зичлиги, мустаҳкамлиги, ғоваклиги, сувни сингдириши, сув ўтказмаслиги ва совуққа чидамлилиги аниқланган ва уларнинг ГОСТ талабларига мувофиқлиги кўрсатилган;
цемент тоши ва бетон намуналарининг физик-механик ва эксплуатацион хоссалари киритилган минерал қўшимчанинг миқдорига боғлиқлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Шехжели кони диабаз-порфирит эланмасидан фойдаланиб портландцемент таркибларини ишлаб чиқиш ва уни бетон намуналарида қўллаш бўйича олинган натижаларга асосланиб:
Шехжели диабаз-порфирит эланмасидан гилли компонент сифатида фойдаланиб портландцемент ишлаб чиқиш «CОНCРЕТЕ БУИЛД» МЧЖ нинг 2025-2028 йилларга мўлжалланган истиқбол ишланмалар режасига киритилган (Қорақалпоғистон Республикаси қурилиш ва уй-жой коммунал хўжайлиги вазирлигининг 2024 йил 30 октябрдаги №01-07/01-3302-сонли маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган цементнинг мустахкамлиги 41,2 МПа даражани кўсатиб, синфланиши бўйича СЕМ И 32.5 тўғри келган портландцемент олиш имконини берган;
Шехжели диабаз-порфирит эланмасидан 20-30% ли минерал қўшимча сифатида қўшилган цементлар асосида бетон маҳсулотлари ишлаб чиқиш «ШИМБАЙ БЕТОН» МЧЖ нинг 2025-2028 йилларга мўлжалланган истиқбол ишланмалар режасига киритилган (Қорақалпоғистон Республикаси қурилиш ва уй-жой коммунал хўжайлиги вазирлигининг 2024 йил 30 октябрдаги №01-07/01-3302-сонли маълумотномаси). Натижада, ишлаб чиқилган цементдан Б30 синфига тўғри келадиган бетон маҳсулотлари олиш имконини берган.