Муминов Музаффар Исломжоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «SARS-CoV-2 вирусига қарши рекомбинант оқсил ваксина яратиш», 03.00.03 – Молекуляр биология. Молекуляр генетика. Молекуляр биотехнология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/В1238.
Илмий раҳбар: Турдикулова Шахло Уткуровна, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Илғор технологиялар маркази. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Илғор технологиялар маркази, DSc.03/30.07.2024.В.179.01.
Расмий оппонентлар: Буриев Забардаст Тожибойевич, биология фанлари доктори, профессор; Yuhong Cao, Хитой Нанофанлар ва технология миллий маркази профессори.
Йетакчи ташкилот: Ўсимлик моддалари кимёси институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади: CHO ҳужайраларида SARS-CoV-2 вирусига қарши маҳаллий рекомбинант оқсил вакцинаси ишлаб чиқиш ҳамда унинг преклиник хавфсизлиги ва иммун профилини аниқлашдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
CHO ҳўжайраларида бир қатор SARS-CoV-2 антигенларининг экспрессияси ўрганилган ва димер RBD оқсили тадқиқот синовидан ўтган тождор оқсилларига нисбатан кўпроқ миқдорда экспрессияланиши ҳамда димер RBD оқсилининг тозалашдан сўнг унуми 20-50 мг/л, молекуляр массаси 50-55  кДа атрофида эканлиги, CHO ҳужайрасида экспрессияланганда бутун ва деградация формасида аниқланган, RBD оқсилини суюқлик хроматография усуллари ёрдамида оқсилнинг бутун формасини 99% гача тозалашга эришилган ва тозалаш протоколи ишлаб чиқилган; 
илк бор ген муҳандислиги ёрдамида CHO ҳужайраларида олинган рекомбинант димер RBD оқсили асосида икки хил: 10 µг/доза ва 25 µг/доза консентрациядаги RENOVAC вакцинаси ишлаб чиқилган;
RENOVAC вакцинаси Sprague Dawley каламушлари мушак ичига 25 мг дозада қўлланилганда талоқ ва тимусда кузатилган ўзгаришлар вакцинага нисбатан иммунологик жавоб билан боғлиқлиги ва токсикологик жиҳатдан ножўя ўзгаришлар қайд этилмаганлиги ва вакцина қўлланилиши (NOAEL) 25 µg/дозада эканлиги асосланган;
Balb/c сичқонларига интраперитонел усулида қўлланилиши вакцина паст ва юқори дозаларда яхши иммуногенлик потенциалини кўрсатган аммо 10 мкг/доза вакцина натижасида ҳосил бўлган анти-RBD ва вирусни зарарсизлантирадиган антитаналар миқдори етарли бўлиб, улар кўпроқ вақт давомида кўп миқдорда сақланиши аниқланган;
илк Ўзбекистонда вакцинанинг таъсир механизми аниқланган, биринчи навбатда CД4 + ёрдамчи Т-ҳужайраларини фаоллаштириш орқали иммун жавобини келтириб чиқариши ва ўз навбатида ушбу Т ҳужайраларнинг бу фаоллашуви кейинчалик Б ҳужайраларининг фаоллашуви орқали гуморал иммунитетнинг шаклланишига воситачилик қилиши, CД8 + ҳужайралари ва интерлейкин-18 каби бошқа кўрсаткичлардаги ўзгаришлар вакцинациядан кейин ҳужайра иммунитетининг потенциалини фаоллаштириши аниқланган. 
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. SARS-CoV-2 вирусига қарши рекомбинант оқсил вакцинасини яратиш ва амалиётга жорий этиш жараёнида олинган илмий натижалар асосида:
SARS-CoV-2 вирусига қарши рекомбинант оқсил вакцина номзоди CAT-Biotech тажриба синов ишлаб чиқариш комплексида кичик партияда ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим фан ва инновациялар вазирлигининг 2025 йил 17 мартдаги 5/68-сон маълумотномаcи). Натижада, вакцина яратиш давомида ишлаб чиқилган суюқлик хроматография орқали оқсилларни тозалаб олиш технологияси ишлаб чиқиш имконини берган;
CHO ҳўжайраларида ишлаб чиқарилган эрувчан рекомбинант S оқсил ҳужайралари Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) томонидан COVID-19 га қарши вакциналарни ишлаб чиқиш платформасида рўйхатга олинган (https://www.who.int/teams/blueprint/covid-19/covid-19-vaccine-tracker-and-landscape). Натижада, бошқа вакциналарни ишлаб чиқиш ва солиштириш, яхшилаш имконини берган; 
SARS-CoV-2 коронавирусга қарши димер RBD оқсили ДНК кетма-кетлиги GenBank ва National Center for Biotechology Information (NCBI) маълумотлар базасида PV232931 ва XPR33336.1 рақамлар билан рўйхатдан ўтказилган (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/PV232931.1/). Натижада, янги вакциналарни ишлаб чиқиш ДНК ёки оқсил  кетма-кетлигини такомиллаштириш ва ўзаро таққослаш имконини берган.