Урунова Нозима Улмасовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
 Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Аҳолининг дам олишини ривожлантиришда экотуризм-рекреация хизматларини самарали кўрсатишнинг йўналишлари”, 08.00.17 – Туризм ва меҳмонхона фаолияти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Iqt4851.PhD/Iqt1282
Илмий раҳбар: Пардаев Олим Мамаюнусович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Ипак йўли” туризм маданий-мерос халқаро университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Ипак йўли” туризм ва маданий мерос халқаро университети, DSc.33/01.02.2022.I.145.01 
Расмий оппонентлар: Насимов Дилмурод Абдулаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор;
Ахроров Фарход Бахриддинович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент
Етакчи ташкилот:     Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Аҳолининг дам олишини ривожлантиришда экотуризм-рекреация хизматларини самарали кўрсатишнинг йўналишлари бўйича илмий-амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мамлакатимизда туризм соҳасини иқтисодиётнинг муҳим стратегик тармоғи сифатида янада ривожлантириш, туристлар оқимини кескин ошириш, янги туризм обектларини ташкил этиш, соҳадаги тадбиркорларни қўшимча равишда қўллаб-қувватлаш, янги иш ўринларини яратиш ҳамда мавжуд иш ўринларини сақлаб қолиш мақсадида тадбиркорлик субектлари томонидан “Модулли капсула” модели асосида жойлаштириш воситаларни қуриш ва жиҳозлаш харажатларининг бир қисмини қоплашда, камида 10 та модулдан иборат бўлган (3 тоифа асосида) меҳмонхонадаги ҳар бир жой учун, бир марталик субсидия бериш бўйича таклифлар асосланган;
ҳудудларга 15,8 миллион нафар хорижий туристларнинг сафарларини ташкил этиш, туризм хизматлари экспортини 4 миллиард АҚШ долларига етказиш мақсадида туристик сервисни юқори даражада кўрсатиш учун республика “Дуал таълим” модели асосида олий таълим муассасаларининг хизмат кўрсатиш таълим йўналишларида ўқиётган, хорижий тилларни ўзлаштирган 500 нафар иқтидорли талабаларининг ёзги амалиётларини туризм соҳасида етакчи бўлган хорижий давлатларда ўташини ташкил этиш бўйича таклифлар асосланган;
ҳудудларнинг туристик салоҳиятини тарғиб қилиш ва хорижий туристларни жалб этиш мақсадида Қорақалпоғистон Республикаси, Бухоро, Қашқадарё ва Наманган вилоятларида 4 та туризм кластерларини, Фарғона вилоятида 1 та туристик-рекреацион зонани ташкил қилиш асосида туризм инфратузилмасини хорижий сайёҳларга мослаштириш мақсадида аҳолининг дам олиши учун экотуризм-рекреация хизматларини самарали кўрсатиш “Тоурист фриендлй” тизимини жорий қилиш бўйича таклифлар асосланган;
ҳудудларда аҳолининг дам олишини ривожлантиришда экотуризм-рекреация хизматларини самарали кўрсатиш тенденсиялари ҳамда туризм соҳаси истиқболлига таъсир қилувчи омиллар ўртасидаги боғлиқликни ифодаловчи эконометрик модел асосида Самарқанд вилоятида туристик хизматларни оширишнинг 2030-йилгача ўрта муддатли прогноз параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Аҳолининг дам олишини ривожлантиришда экотуризм-рекреация хизматларини самарали кўрсатишнинг йўналишлари бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
мамлакатимизда туризм соҳасини иқтисодиётнинг муҳим стратегик тармоғи сифатида янада ривожлантириш, туристлар оқимини кескин ошириш, янги туризм обектларини ташкил этиш, соҳадаги тадбиркорларни қўшимча равишда қўллаб-қувватлаш, янги иш ўринларини яратиш ҳамда мавжуд иш ўринларини сақлаб қолиш мақсадида тадбиркорлик субектлари томонидан “Модулли капсула” модели асосида жойлаштириш воситаларни қуриш ва жиҳозлаш харажатларининг бир қисмини қоплашда, камида 10 та модулдан иборат бўлган (3 тоифа асосида) меҳмонхонадаги ҳар бир жой учун, бир марталик субсидия бериш бўйича асосланган таклифлар 2025-йил 15-майдаги ПФ-87 “2025-йилда туризм салоҳияти юқори бўлган туман ва шаҳарларда апарт-отел, капсула уйлар ва шу каби жойлаштириш воситаларидан иборат замонавий дам олиш масканларини ташкил этиш” “Режаси”га киритилган (Туризм қўмитасининг 2025-йил 2-июндаги 03-10-17-1873-сонли далолатномаси). Мазкур илмий янгилик мамлакатимизда аҳолига дам олиш ва хордиқ чиқариш билан боғлиқ хизмат кўрсатиш ҳажмининг 17 % ошишига имкон берган;
ҳудудларга 15,8 миллион нафар хорижий туристларнинг сафарларини ташкил этиш, туризм хизматлари экспортини 4 миллиард АҚШ долларига етказиш мақсадида туристик сервисни юқори даражада кўрсатиш учун республика “Дуал таълим” модели асосида олий таълим муассасаларининг хизмат кўрсатиш таълим йўналишларида ўқиётган, хорижий тилларни ўзлаштирган 500 нафар иқтидорли талабаларининг ёзги амалиётларини туризм соҳасида етакчи бўлган хорижий давлатларда ўташини ташкил этиш бўйича асосланган таклифлар 2025-йил 15-майдаги ПФ-87 “Хорижий ва маҳаллий туристлар оқимини янада ошириш, туризм инфратузилмасини яхшилаш ва тарғибот ишларини кенгайтириш бўйича”ги “Йўл харитаси”га киритилган (Туризм қўмитасининг 2025-йил 2-июндаги 03-10-17-1873-сонли далолатномаси). Ушбу таклифнинг амалиётда қўлланилиши мамлакатимизда ҳудудий ва минтақавий экотуризм ресурсларидан самарали фойдаланиш имкониятларини ошириб, халқаро экотуризмни ривожлантиришга, ҳудудларда кириш туризми оқимининг 40% кўпайишига хизмат қилган;
ҳудудларнинг туристик салоҳиятини тарғиб қилиш ва хорижий туристларни жалб этиш мақсадида Қорақалпоғистон Республикаси, Бухоро, Қашқадарё ва Наманган вилоятларида 4 та туризм кластерларини, Фарғона вилоятида 1 та туристик-рекреацион зонани ташкил қилиш асосида туризм инфратузилмасини хорижий сайёҳларга мослаштириш мақсадида аҳолининг дам олиши учун экотуризм-рекреация хизматларини самарали кўрсатиш “Тоурист фриендлй” тизимини жорий қилиш бўйича асосланган таклифлар 2025-йил 15-майдаги ПФ-87 “Туризм инфратузилмасини хорижий сайёҳларга мослаштириш мақсадида “Тоурист фриендлй” (Туристларга меҳмондўстлик) тизимини жорий қилиш бўйича” “Чора-тадбирлар режаси”га киритилган (Туризм қўмитасининг 2025-йил 2-июндаги 03-10-17-1873-сонли далолатномаси). Мазкур таклифларнинг амалиётга жорий этилиши мамлакатимизга 15 миллион нафар хорижий туристлар ташрифини ташкил этишда янги туризм йўналишларини ишлаб чиқишга  хизмат қилган;
ҳудудларда аҳолининг дам олишини ривожлантиришда экотуризм-рекреация хизматларини самарали кўрсатиш тенденсиялари ҳамда туризм соҳаси истиқболига таъсир қилувчи омиллар ўртасидаги боғлиқликни ифодаловчи эконометрик модел асосида Самарқанд вилоятида туристик хизматлар оширишнинг 2030-йилгача ўрта муддатли прогноз параметрларини қўллаш бўйича амалий тавсиялар Туризм қўмитаси томонидан ишлаб чиқилган “2025-2030-йилларда ҳудудларнинг туризм салоҳиятини изчил ўрганиш натижасида амалга оширилиши режалаштирилган чора-тадбирлар” дастури ва “Йўл хариталари”га киритилган (Туризм қўмитасининг 2025-йил 2-июндаги 03-10-17-1873-сонли далолатномаси). Мазкур илмий янгилик Самарқанд вилоятида аҳолининг сув ҳавзаларидан туристик мақсадларда фойдаланиш кўламини 3,1%га ошишига, дам олиш ва хордиқ чиқариш билан боғлиқ хизмат кўрсатиш ҳажмининг 1,7% ошишига имкон берган.