Боймуродов Жўрабек Ҳусановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Панжарадаги уч заррачали системага мос Шрёдингер оператори дискрет спектри”, 01.01.01 – “Математик анализ”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/FM934.
Илмий раҳбар: Халхўжаев Аҳмад Мияссарович, ф.-м.ф.д., профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат педагогика институти ва Ўзбекистон-Финландия педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.FM.02.01.
Расмий оппонентлар: Мўминов Муҳиддин Эшқобилович, физика-математика фанлари доктори (DSc), доцент; Кучаров Рамзиддин Рузимурадович, физика-математика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади панжарадаги уч заррачали Шрёдингер операторларининг муҳим ва дискрет спектрини тадқиқ қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
уч ўлчамли панжарадаги икки заррачали системага мос дискрет Шрёдингер оператори хос қийматлари учун заррачалар таъсир энергиясининг етарлича катта қийматларида қуйи ва юқори баҳолар олинган;
уч ўлчамли панжарадаги иккита бозон ва бошқа заррачали системага мос дискрет Шрёдингер оператори учун бозон ва бошқа табиатли заррача таъсир энергиясининг етарлича катта қийматларида учинчи заррача массасига боғлиқ равишда хос қийматлар сони топилган;
заррачалар ўзаро таъсир энергиясининг етарлича катта қийматларида уч заррачали дискрет Шрёдингер оператори хос қийматлари сони ўзгарадиган учинчи заррача массасининг критик қийматлари аниқ топилган;
уч ўлчамли панжарадаги иккита бозон ва бошқа заррачали системага мос дискрет Шрёдингер оператори учун бозон-бозонли таъсир энергиясининг етарлича катта қийматларида операторнинг хос қиймати мавжуд эмаслиги ёки ягона хос қиймати мавжуд бўлиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Панжарадаги уч заррачали системага мос Шрёдингер оператори дискрет спектрига оид олинган натижалар асосида:
уч заррачали системага мос Шрёдингер оператори дискрет спектрига оид натижалардан етакчи хорижий журналларда (Лобачевскии Жоурнал оф Матҳематиcс, Волуме 43, но.12, 15 Жулй 2022 паГЭС 3486–3495, Волуме 43, но.12, 19 Септембер 2022 паГЭС 3486–3495, Волуме 43, но.12, 10 Оcтобер 2022, паГЭС 3486–3495. ДОИ 10.1134/С1995080222150112. Матҳематиcал Нотес, Волуме 114, но.5, 25 Марч 2023 паГЭС 645–658, Волуме 114, но.5, 15 Май 2023 паГЭС 645–658 ДОИ 10.1134/С0001434623110019) қаралаётган операторнинг хос қийматлар сонини аниқлашда фойдаланилган. Илмий натижаларнинг қўлланилиши дискрет Шрёдингер операторларнинг хос қийматларини инвариант қисм фазоларда алоҳида ўрганиш натижасида масалани бир қанча соддалаштириш имконини берган;
икки заррачали дискрет Шрёдингер операторига мос Фредҳолм детерминанти ва хос қийматлари учун асимптотик ёйилмалар олиш усулларидан №7111-ФХД/23 “Бисингуляр масалалар ва уларнинг татбиқлари” мавзусидаги хорижий лойиҳада фойдаланилган (Қирғизистон Республикаси Ош давлат университетининг 2025 йил 3 мартдаги маълумотномаси). Илмий натижаларнинг қўлланилиши ҳалқадаги икки ўзгарувчили бисингуляр қўзғалишли эллиптик тенглама учун Дирихле масаласининг Пюизо қатори кўринишидаги ечимини қуриш имконини берган.