Мирзаева Гулбахор Сохибовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва инглиз бадиий матнларидаги лингвокултуремаларнинг семантик тадқиқи ҳамда таржима муаммолари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:  B2025.1.PhD/Fil5720
Илмий раҳбар: Ганиева Дилдорахон Азизовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02. 
Расмий оппонентлар: Содиқов Зоҳиджон Яқубжанович, филология фанлари доктори, профессор; Маруфова Зулфия Набиевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат чет тиллари институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз бадиий матнларида учрайдиган лингвокултуремаларнинг лексик-семантик ва миллий-маданий хусусиятларини аниқлаш ҳамда уларнинг таржима жараёнида қўлланиш усулларини тадқиқ этишдан иборат.
III.    Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ўзбек ва инглиз бадиий матнларидаги лингвокултуремаларнинг лексик-семантик хусусиятлари илк марта ўзбек миллатига хос, туркийзабон халқларга хос, бир неча маданиятлар учун умумий бўлган универсал лингвокултуремаларга ажратилган ҳолда чоғиштирма аспектда таҳлил қилиниб, денотатив реалиялар қўлланишидаги ижтимоий-тарихий жиҳатдан умумий, миллий колоритни ифодалашдаги фарқли жиҳатлари аниқланган;                                 
турли лингвомаданий муҳитларда экстралингвистик омиллар натижасида Qovoq, Bo‘taloq, Vavagʻ; Hulk, Windjammer, Woodenhead каби лакуна ҳодисасига учраган бадиий образларга қўшимча маъно юкловчи коннотатив реалиялар маданий-семантик бўшлиқ ҳосил қилиши семантик-ассоциатив жиҳатдан мисоллар асосида далилланган;        ўзбек ва инглиз тилларидаги универсал лингвокултуремалар таржимаси билан боғлиқ  хусусиятлар аниқланиб, лингвокултуремаларнинг бадиий матнларда таржима адекватлиги лисоний ва нолисоний омилларга боғлиқ бўлиб, миллий колорит сақланишида таржимоннинг асосий тўрт хил: транслитерация, транскрипсия, адаптация, калкалаш усулларини қўллаш маҳорати, шу билан бирга, услубий имкониятлар ва чекловлар аниқланган;            
ҳар икки тилдаги бадиий матнлар таркибида чоғиштирилаётган лингвокултурологик хусусиятларни ўзида акс эттирувчи мураккаб синтактик бутунликлар аниқланиб, бундай бирликларнинг таржима билан боғлиқ синтагматик, прагматик, тарихий-генетик, маданий-эстетик жиҳатлари илмий далилланган.                                             
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва инглиз бадиий матнларидаги лингвокултуремаларнинг семантик тадқиқи ҳамда таржима муаммолари юзасидан олинган илмий натижалар асосида:                            ўзбек ва инглиз бадиий матнларидаги лингвокултуремаларнинг лексик-семантик хусусиятлари илк марта ўзбек миллатига хос, туркийзабон халқларга хос, бир неча маданиятлар учун умумий бўлган универсал лингвокултуремаларга ажратилган ҳолда чоғиштирма аспектда таҳлил қилиниб, денотатив реалиялар қўлланишидаги ижтимоий-тарихий жиҳатдан умумий, миллий колоритни ифодалашдаги фарқли жиҳатлари аниқланганлиги; турли лингвомаданий муҳитларда экстралингвистик омиллар натижасида Қовоқ, Бўталоқ, Вавағ; Ҳулк, Wинджаммер, Wооденҳеад каби лакуна ҳодисасига учраган бадиий образларга қўшимча маъно юкловчи коннотатив реалиялар маданий-семантик бўшлиқ ҳосил қилиши семантик-ассоциатив жиҳатдан мисоллар асосида далилланганлигига доир илмий натижа ва хулосалардан 2022-2023-йилларда Ўзбекистон давлат хореография академиясида амалга оширилган “Ўзбек миллий рақс санъатини тарғиб этишга бағишланган веб-сайт ва мултимедиа маҳсулотлари (электрон луғатлар) тўплами яратиш” мавзусидаги Ф3-2019081663 рақамли фундаментал лойиҳани бажаришда, хусусан, “Ўзбек фолклор санъати терминларининг қисқача ўзбекча-инглизча-немисча изоҳли луғати”ни яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон давлат хореография академиясининг 2024-йил 14-августдаги 1-04/116-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа материаллари мукаммаллаштирилган ва илмий-амалий далиллар билан бойитилган;    
ўзбек ва инглиз тилларидаги универсал лингвокултуремалар таржимаси билан боғлиқ  хусусиятлар аниқланиб, лингвокултуремаларнинг бадиий матнларда таржима адекватлиги лисоний ва нолисоний омилларга боғлиқ бўлиб, миллий колорит сақланишида таржимоннинг асосий тўрт хил: транслитерация, транскрипсия, адаптация, калкалаш усулларини қўллаш маҳорати, шу билан бирга, услубий имкониятлар ва чекловлар аниқланганлигига доир хулосалардан Америка Қўшма Штатларининг Ўзбекистондаги элчихонасининг 2021-2023-йилларда фаолият олиб борган “Mindonobod Satellite Access Microscholarship Program” С-УЗ800-21-ГР-3126 халқаро амалий лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Фарғона тумани мактабгача ва мактаб таълими бўлими 62-умумий ўрта таълим мактабининг 2025-йил 13-январдаги 1-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа илмий жиҳатдан бойитилиб, ундаги мадиниятлараро мулоқот, тил ва маданийат муносабатларига доир назарий, амалий асослар такомиллаштирилган;        ҳар икки тилдаги бадиий матнлар таркибида чоғиштирилаётган лингвокултурологик хусусиятларни ўзида акс эттирувчи мураккаб синтактик бутунликлар аниқланиб, бундай бирликларнинг таржима билан боғлиқ синтагматик, прагматик, тарихий-генетик, маданий-эстетик жиҳатлари илмий далилланганлигига оид хулосалардан 2022-2023-йилларда ЎзМТРК “Ўзбекистон” телерадиоканалининг “Бедорлик”, “Ижод завқи”, “Таълим ва тараққиёт”, “Миллат ва маънавият” эшиттиришлари ссенарийсини ёзишда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2024-йил 30-августдаги 903-сон маълумотномаси). Натижада телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни такомиллашган ва эшиттиришларда тақдим этилган мазкур илмий натижалар томошабинларнинг миллий-маданий жиҳатдан сўзларга эътиборли бўлишида ва уларни ўринли қўллашида муҳим аҳамият касб этган.