Беристенов Самат Оразбаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қимор ва таваккалчиликка асосланган ўйинларни ноқонуний ташкил этиш ва ўтказишнинг жиноят-ҳуқуқий ва криминологик жиҳатлари”, 12.00.08 – Жиноят ҳуқуқи. Жиноят-ижроия ҳуқуқи ва 12.00.15 – Криминология (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: DSc.07/13.05.2020.Yu.22.03
Илмий раҳбар: Абзалова Хуршида Мирзиятовна, юридик фанлар доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/13.05.2020.Yu.22.03.
Расмий оппонентлар: Рустам Кабулов – юридик фанлар доктори, профессор; Мирзаев Улуғбек Мухаммадалиевич – юридик фанлар номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қимор ва таваккалчиликка асосланган ўйинларни ноқонуний ташкил этиш ва ўтказиш жиноятининг жиноят-ҳуқуқий ва криминологик жиҳатларини комплекс ўрганиш, уларни квалификация қилиш ҳамда олдини олишдаги муаммоларни аниқлаш, уларнинг ечимига ҳамда қонунни қўллаш амалиёри ва қонунчилик нормаларини такомиллаштиришга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қимор ва таваккалчиликка асосланган ўйинларни ноқонуний ташкил этиш ва ўтказишни олдини олиш зарурати сабабли қимор ўйинлари ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинлар, шу жумладан телекоммуникация тармоқларидан, шунингдек Интернет жаҳон ахборот тармоғидан фойдаланган ҳолда ташкил этиладиган қимор ўйинлари ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинлар рекламасига йўл қўйиб бўлмаслиги асосланган; 
хусусий шериклик субектлари томонидан давлат хусусий шериклик лойиҳаларини важ қилган ҳолда кредит маблағларини ажратиб, улар ҳисобидан қимор ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинларни ташкил этиш ҳамда улар учун ускуналар сотиб олиш ҳолатлари кўплаб содир этилаётганлиги сабабли ва бундай қилмишларни олдини олиш зарурати туфайли давлат-хусусий шериклик лойиҳалари учун ажратиладиган кредит линиялари маблағлари қимор ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинларни ташкил этиш ҳамда улар учун ускуналар сотиб олинмаслиги лозимлигини ифодаловчи қоидаларни қонунчилик нормасида мустаҳкамлаш лозимлиги асосланган; 
фирибгарликда жабрланувчини янглиштиришга қаратилган ҳаракатлар мазмунини очиб бериш ва бу каби алдов турларини олдини олиш зарурати сабабли фирибгарликда жабрланувчини янглиштиришга қаратилган қасддан содир этиладиган ҳаракатлар жумласига, масалан, битим ёки тўлов предметини сохталаштириш, қимор ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинларни ўйнаш чоғида алдов усулларини қўллаш ва бошқа шу кабилар кириши ҳақидаги таъриф асосланган; 
қимор ва тавакалчиликка асосланган бошқа ўйинларни ўйнаш чоғида, иштирокчилар тўлов предметларини (активлар) соҳталаштириш, яъни тўлов предметини гуёки иштирокчига ўтказиб берганлиги, лекин ушбу активлар иккинчи иштирокчининг ҳисоб рақамига келиб тушмаган (соҳта квитанция) ҳолатлари амалиётда кўплаб содир этилаётганлиги ва бундай қилмишларни олдини олиш заруратининг мавжудлиги сабабли содир бўлаётганлигига крипто-активларининг келиб чиқиш манбаи, хавф-хатарга асосланган ўйинларни (қимор ўйинлар) онлайн тарзда ташкил этиш ва ўтказиш бўйича хизматларни кўрсатадиган сервислари бўлиши операцияни шубҳали деб топишга асос бўлиши лозимлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қимор ва таваккалчиликка асосланган ўйинларни ноқонуний ташкил этиш ва ўтказишнинг жиноят-ҳуқуқий ва криминологик жиҳатларига оид тадқиқот бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қимор ўйинлари ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинлар, шу жумладан телекоммуникация тармоқларидан, шунингдек Интернет жаҳон ахборот тармоғидан фойдаланган ҳолда ташкил этиладиган қимор ўйинлари ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинлар рекламасига йўл қўйилмаслиги зарурати ҳақидаги таклифлар Ўзбекистон Республикасининг 2022-йил 7-июндаги ЎРҚ-776-сон “Реклама тўғрисида”ги қонуннинг 46-моддасини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ҳузуридаги Парламент тадқиқотлари институтининг 2024-йил 27-майдаги 3/08-92-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши қимор ўйинлари ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинлар рекламасига йўл қўйилмаслигига хизмат қилган;
давлат-хусусий шериклик лойиҳалари учун ажратиладиган кредит линиялари маблағлари қимор ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинларни ташкил этиш ҳамда улар учун ускуналар сотиб олинмаслиги ҳақидаги таклифлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021-йил 11-августдаги 509-сон қарори билан тасдиқланган Давлат-хусусий шериклик лойиҳаларини молиялаштириш тартиби тўғрисидаги Низомнинг 56-бандини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош вазири котибиятининг Ахборот-таҳлил ва юридик таъминлаш департаментининг 2024-йил 29-майдаги 12-15-42-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши давлат-хусусий шериклик лойиҳалари доирасида қимор ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинларни ташкил этиш молиялаштирилишини олдини олишга хизмат қилган;
фирибгарликда жабрланувчини янглиштиришга қаратилган қасддан содир этиладиган ҳаракатлар жумласига, масалан, битим ёки тўлов предметини сохталаштириш, қимор ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинларни ўйнаш чоғида алдов усулларини қўллаш ва бошқа ҳ.к.лар кириши ҳақидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Олий суд Пленумининг 2023-йил 23-июндаги 17-сон “Фирибгарликка оид ишлар бўйича суд амалиёти тўғрисида”ги қарорнинг 4-банди учинчи хатбошисини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий судининг 2024-йил 27-майдаги 08/445-24-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши фирибгарликда жабрланувчини янглиштиришга қаратилган қасддан содир этиладиган ҳаракатларни очиб беришга хизмат қилган;
крипто-активларининг келиб чиқиш манбаи, хавф-хатарга асосланган ўйинларни (қимор ўйинлар) онлайн тарзда ташкил этиш ва ўтказиш бўйича хизматларни кўрсатадиган сервислари бўлиши операцияни шубҳали деб топишга асос бўлиши зарурати ҳақидаги таклифлар Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Лойиҳа бошқаруви миллий агентлиги 2021-йил 8-июндаги 3-сон ва Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаментининг 2021-йил 7-июндаги 16-сон қарори билан тасдиқланган Крипто-активлар муомаласи соҳасидаги фаолиятни амалга оширувчи шахслар учун жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштиришга, терроризмни молиялаштиришга ва оммавий қирғин қуролини тарқатишни молиялаштиришга қарши курашиш бўйича ички назорат қоидаларининг 35-бандини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаментининг 2024-йил 28-майдаги 2/3-1628-24-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши Ўзбекистонда крипто-активлардан хавф-хатарга асосланган ўйинларни (қимор ўйинлар) онлайн тарзда ташкил этиш ва ўтказиш бўйича хизмат кўрсатишни тақиқлаш орқали жамоат тартибини янада самарали таъминлашга хизмат қилган.