Ғайбуллаев Фазлиддин Хайриддин ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистон Республикасининг эндемик ҳудудларида висцерал лейшманиознинг кечиши», 14.00.10 - Юқумли касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Tib2742.
Илмий раҳбар: Ахмедова Мубарахон Джалиловна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами:  Тошкент тиббиёт академияси, Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.01. 
Расмий оппонентлар: Байжанов Аллаберган Кадирович, тиббиёт фанлари доктори; Осипова Светлана Олеговна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат тиббиёт институти. 
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: эндемик ҳудудларда висцерал лейшманиознинг кечиши хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор висцерал лейшманиоз билан касалланиш ҳолатлари эндемик ҳудудлар кесимида Самарқанд вилоятида (31,3%) бошқа вилоятларга нисбатан юқори учраш частотасига эгалиги, ҳамда касаллик, жинсидан қатъий назар, асосан 1 ёшдан 3 ёшгача бўлган болалар (55,2%) ўртасида кузатилиши асосланган;
илк бор висцерал лейшманиоз билан касалланган болаларда 47,9% ҳолатда ўткир респиратор вирусли инфекция, 10,4% ҳолатда эса сепсис каби ташхислар билан узоқ вақт даволанганлиги сабабли, 7,3% ҳолатда касаллик 1 йилдан кейин  ташхисланганлиги исботланган; 
илк бор болаларда висцерал лейшманиоз касаллигини эрта ташхисотида rK-39 антигенини морфофункционал аҳамияти исботланган; 
илк бор висцерал лейшманиоз билан касалланган болаларнинг суяк кўмигини цитологик текширувида темир миқдори камайгани, микроцитоз, гипохромия сабабли беморларнинг 58,3% ҳолатида темир танқислиги анемияси, 41,2% да эса касалликни оғир шаклда кечиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник  кенгашнинг  2025 йил  15 январдаги 11-сонли йиғилиш баённомасига асосан илмий- тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга татбиғи бўйича хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: илк бор висцерал лейшманиоз билан касалланиш ҳолатлари эндемик ҳудудлар кесимида Самарқанд вилоятида (31,3%) бошқа вилоятларга нисбатан юқори учраш частотасига эгалиги, ҳамда касаллик, жинсидан қатъий назар, асосан 1 ёшдан 3 ёшгача бўлган болалар (55,2%) ўртасида кузатилиши асосланганлиги Тошкент тиббиёт академияси муофиқлаштирувчи эксперт кенгашида 22.05.2023 йил 05-23/114-t-сон билан тасдиқланган «Висцерал лейшманиоз касаллигининг замонавий алгоритмини ишлаб чиқиш» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклифлар Ангрен шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича 06.11.2023 йилдаги 210-сон ва Наманган вилояти Поп туман тиббиёт бирлашмаси бўйича  09.11.2023 йилдаги 01-9/1273-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 15 январдаги 11-сон хулосаси).  Ижтимоий самарадорлиги: касалликнинг учраш ҳудудини билган ҳолда касалликни эрта даврларда аниқлаш имконини беради, ва албатта, ёш тоифасини билиш орқали назоратни кўчайтириш имконини яхшилайди бу эса бемор оиласидаги муҳитни анча эрта тинчланиш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: беморларда висцерал лейшманиоз касаллиги ташхисотини  эрта тўғри олиб бориш орқали бир нафар беморга висцерал лейшманиозни ташхисоти учун сарфланадиган давлат бюджетидан 465500 сўмни иқтисод қилиш имконини беради.
иккинчи илмий янгилик:  илк бор висцерал лейшманиоз билан касалланган болаларда 47,9% ҳолатда ўткир респиратор вирусли инфекция, 10,4% ҳолатда эса сепсис каби ташхислар билан узоқ вақт даволанганлиги сабабли, 7,3% ҳолатда касаллик 1 йилдан кейин  ташхисланганлиги исботланганлиги Тошкент тиббиёт академияси муофиқлаштирувчи эксперт кенгашида 22.05.2023 йил №05-23/114-t-сон билан тасдиқланган «Висцерал лейшманиоз касаллигининг замонавий алгоритмини ишлаб чиқиш» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклифлар Ангрен шахар тиббиёт бирлашмаси бўйича 06.11.2023 йилдаги 210-сон ва Наманган вилояти Поп туман тиббиёт бирлашмаси бўйича  09.11.2023 йилдаги 01-9/1273-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 15 январдаги 11-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: висцерал лейшманиоз ташхисотининг янги усулларини такомиллаштириш касалликнинг эрта ташхислаш ва даволаш имконини беради, бу ўз навбатида беморларнинг барчасида касалликнинг асоратларини олдини олишда инобатга олиниб даволашнинг замонавий технологияларидан фойдаланиш, касаллик асоратларини олдини олиш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: висцерал лейшманиоз ташхиси билан касалланган беморларда тавсия этилаётган ташхисот усуллари ва иммунологик хизмат кўрсатишнинг иқтисодий самарадорлиги касалликни эрта аниқлаш, ўз вақтида ташхис қўйиш ва унинг оғир асоратларини олдини олиш ҳисобига 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 475000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
учинчи илмий янгилик: илк бор болаларда висцерал лейшманиоз касаллигини эрта ташхисотида rK-39 антигенини морфофункционал аҳамияти исботланганлиги Тошкент тиббиёт академияси муофиқлаштирувчи эксперт кенгашида 22.05.2023 йил №05-23/114-t-сон билан тасдиқланган «Висцерал лейшманиоз касаллигининг замонавий алгоритмини ишлаб чиқиш» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклифлар Ангрен шахар тиббиёт бирлашмаси бўйича 06.11.2023 йилдаги 210-сон ва Наманган вилояти Поп туман тиббиёт бирлашмаси бўйича  09.11.2023 йилдаги 01-9/1273-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 15 январдаги 11-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: Висцерал лейшманиоз ташхисотининг янги усулларини такомиллаштириш касалликнинг эрта ташхислаш ва даволаш имконини бериб, бу ўз навбатида  тиббий ёрдам сифатини яхшилаш, касалликнинг асоратларини камайтириш ҳамда  беморларнинг ҳаёт тарзини яхшилашга ёрдам берган. иқтисодий самарадорлиги: Висцерал лейшманиоз билан касалланган беморларда  тавсия этилаётган ташхисот усуллари ва иммунологик хизмат кўрсатишнинг иқтисодий самарадорлиги  касалликни эрта аниқлаш, ўз вақтида ташхис қўйиш ва унинг оғир асоратларини олдини олиш ҳисобтга 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 475000 сўмга, бюджетдан ташқпри маблағларни 350000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: илк бор висцерал лейшманиоз билан касалланган болаларнинг суяк кўмигини цитологик текширувида темир миқдори камайгани, микроцитоз, гипохромия сабабли беморларнинг 58,3% ҳолатида темир танқислиги анемияси, 41,2% да эса касалликни оғир шаклда кечиши исботланганлиги Тошкент тиббиёт академияси муофиқлаштирувчи эксперт кенгашида 22.05.2023 йил № 05-23/114-t-сон билан тасдиқланган «Висцерал лейшманиоз касаллигининг замонавий алгоритмини ишлаб чиқиш» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклифлар Ангрен шахар тиббиёт бирлашмаси бўйича 06.11.2023 йилдаги 210-сон ва Наманган вилояти Поп туман тиббиёт бирлашмаси бўйича  09.11.2023 йилдаги 01-9/1273-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 15 январдаги 11-сон хулосаси).  Ижтимоий самарадорлиги: висцерал лейшманиоз ташхисотининг янги усулларини такомиллаштириш касалликнинг эрта ташхислаш ва даволаш имконини бериши ҳисобига ривожланиши мумкин бўлган асоратлар камайтириш имкониятини берган. Иқтисодий самарадорлиги: висцерал лейшманиоз ташхисотининг янги усулларини такомиллаштириш касаллик эрта ташхислаш ва даволаш имконини беришини ҳисобга олган ҳолда беморнинг шифохонада 1 кунига сарфланадиган 95000 сўмни  ва дори-дармонига 70000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish