Каримова Зулфия Одилжановнанинг 
Филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Оламнинг рус лисоний манзарасида “Ватан” концептининг лингвомаданий ва дискурсив жиҳатлари” мавзусидаги  10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти ихтисосликлиги  бўйича
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: 
Илмий раҳбар: Нурманов Абдиназар Ташбаевич, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Исҳоқхон Ибрат номидаги Наманган давлат чет тиллари институти ҳузуридаги филология фанлари бўйича фалсафа доктори илмий даражасини берувчи PhD.03.05.05.2023.Fil.163.01. рақамли Илмий кенгаш 
Расмий оппонентлар:  Хошимова Дилдора Мадаминовна, филология фанлари доктори (DSc), профессор; Зинин Евгений Олегович,  филология фанлари номзоди, доцент 
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.            
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади оламнинг рус лисоний манзарасида Ватан концептининг лингвомаданий ва дискурсив жиҳатларини таҳлил қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий йангилиги қуйидагилардан иборат: 
лисоний концептларни таҳлил қилишнинг назарий асослари, концептуал таҳлил тамойиллари (контекстуал таҳлил, қиёсий таҳлил, функсионал таҳлил, дефиницион таҳлил, когнитив таҳлил), усуллари (лексикографик, компонентли, дистрибутив, паремиологик, лексико-семантик) хусусиятларини тавсифлаш асосида Ватан консептини комплекс тавсифлаш концепцияси ва уни босқичма-босқич таҳлил қилиш процедураси асослаб берилган; 
рус маданиятидаги ватанпарварлик категориясининг экстралингвистик мазмуни ва тушунчавий кўлами Ватан консептининг концептуал мазмуни ва семантик ҳажмини  лексикографик ва энциклопедик манбаларни (лексикографик ва энциклопедик луғатлар, фразеологик ва паремиологик фонд) комплекс синхрон-диахрон  тавсифлаш асосида аниқлаштирилган;
Ватан консептининг фразеологик ва паремиологик ифодаланиш хусусиятлари концептнинг лисоний объективлашувида Ватан консепти вакилларининг сўз ясалиш, парадигматик ва синтагматик боғланишларини мазмунли талқин қилиш асосида аниқланган;
Ватан консептининг когнитив белгилари рус тилида сўзлашувчиларнинг нутқ амалиётида Ватан консептини ўзида мужассам этган сўзларнинг дискурс  фаоллашув рефлексларини таҳлил қилиш асосида аниқлаштирилган ҳамда институционал нутқ турларини (сиёсий, дипломатик, юридик, ҳарбий, педагогик) фарқлашда ВАТАН консептининг ҳал қилувчи роли исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Оламнинг рус лисоний манзарасида ва рус тилида сўзлашувчиларнинг нутқ амалиётида Ватан концептининг концептуал мазмуни ва лисоний объективлашувини ҳар томонлама лингвомаданий синхрон-диахроник тавсифлаш бўйича тадқиқот натижаларига кўра:
замонавий гуманитар билимларда концептларни таҳлил қилишнинг назарий асослари, концептуал таҳлил тамойиллари, усуллари ва усуллари хусусиятларига асосланган Ватан концептининг ҳар томонлама тавсифи ва уни босқичма-босқич таҳлил қилиш тартибининг асосланган концепцияси Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “Маданий-маърифий ва бадиий радиодастурлар” таҳририяти томонидан тайёрланган “Таълим ва тараққиёт”, “Адабий жараён”, “Жаҳон адабиёти” радиодастурларида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” давлат телерадиоканалининг 2024-йил 19-февралдаги 4-36-262-сонли маълумотномаси). Натижада радиотингловчилар Оламнинг рус тили манзарасида ва рус тилида сўзлашувчиларнинг нутқ амалиётида Ватан концептининг концептуал мазмуни ва лисоний объективлашувининг ҳар томонлама лингвомаданий-мантиқий синхрон-диахроник тавсифини амалга ошириш, шунингдек, рус тилини хорижий тил сифатида ўқитишда олинган маълумотлардан фойдаланиш ё'лларини белгилаш ва ўқув-услубий материаллар, яратилган тавсиялар ҳақида маълумотларга эга бўлдилар;   
лексикографик манбаларга кўра Ватан концептининг концептуал мазмуни ва семантик кўламини тавсифлаш асосида рус маданиятида ватанпарварлик категориясининг экстралингвистик мазмуни ва концептуал кўламини аниқлаш бўйича таклифлар ва тавсиялар Жиззах политехника институтининг “Талабаларда ассертив хулқ-атворни шакллантиришнинг ижтимоий-психологик хусусиятлари” амалий лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Жиззах политехника институтининг 2023-йил 30-сентябрдаги 03-2294-2292-сонли маълумотномаси). Натижада талабаларнинг талабчан хулқ-атворини шакллантириш омилларини ойдинлаштириш имконияти яратилган;
Ватан концептининг фразеологик ва паремиологик ифодаланиш хусусиятларини концептнинг лисоний объективлашувида Ватан консепти вакилларининг сўз ясалиш, парадигматик ва синтагматик боғланишларини мазмунли талқин қилиш асосида аниқлаш бўйича таклифлардан 60111500 – Она тили ва адабиёти (рус тили ва адабиёти) йўналиши бўйича бакалавриат талабалари учун мўлжалланган “Рус адабиёти бўйича амалий машғулот” ўқув қолланмаси мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 22-декабрдаги 537-сонли буйруғи). Натижада фразеологик материалларни таҳлил қилиш орқали Ватан концептининг аввал кашф этилган когнитив белгиларини ойдинлаштириш ва янги когнитив белгиларни аниқлашга муваффақ бўлинган; 
рус тилида сўзлашувчиларнинг нутқ амалиётида Ватан концептини ўзида мужассам этган сўзларни нутқий актуаллаштириш рефлексларини таҳлил қилиш асосида Ватан концептининг тасдиқланган ва аниқланган когнитив хусусиятлари 60111700 -  Ўзга тилли гуруҳларда рус тили бакалавриат таълим йўналишлари талабалари учун мўлжалланган «Рус тилини хорижий тил сифатида ўқитиш методикаси» номли дарслик мазмунига сингдирилган (Гулистон давлат университети ректорининг 2024 йил 30 мартдаги 49-сонли буйруғи).  Ватан концептига оид сўзларнинг нутқий актуаллашув рефлексларини ва уни ўзида мужассам этган сўзларнинг нутқни амалга ошириш хусусиятларини ҳар томонлама таҳлил қилиш натижасида рус тилини чет тили сифатида ўқитиш бўйича ўқув-услубий ишланмалар яратилган бўлиб, уларда талабалар ўртасида мамлакатшунослик ва лингвистик-маданий компетенсияларни ривожлантириш мақсадида Ватан концептидан фойдаланиш бўйича дарслар ва машқлар тизимини ишлаб чиқишга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish