Азамкулова Нозима Одилжоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «COVID-19 касаллигини ўтказган аёлларда перименопауза даврининг кечиши хусусиятлари ва климактерик синдромнинг даьволаш чораларини оптималлаштириш» 14.00.01 – Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.1.PhD/Tib2343.
Илмий рахбар: Иргашева Севара Уткуровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.11.2023.Tib.114.01.
Расмий оппонентлар: Каюмова Дилрабо Толмасовна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Агабабян Лариса Рубеновна, тиббиёт фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: коронавирус инфекциясидан кейин аёлларда ҳаёт сифатини баҳолаш ва перименопаузал касалликларни даволашни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
илк маротаба ўрта оғир ва оғир даражада CОVID-19 ўтказган аёлларнинг саломатлик ҳолати ҳамда перименопауза даврининг хусусиятлари аниқланган;
ўрта оғир ва оғир даражада CОVID-19 билан касалланган беморлардаги клиник белгиларни аниқловчи C-реактив оқсил миқдори ҳамда умумий модификацияланган менопуза индекси қиймати ўртасида корреляцион боғлиқликлиги статистик жиҳатдан юқорилиги исботланган; 
ўрта оғир ва оғир даражали CОVID-19 ўтказган беморларда ҳамроҳ касалликлар сабабли, гемостазда гиперкоагуляция холати юзага келиши хавфи туфайли менопаузал гормонал терапияни қўллашга қарши чекловлар борлиги исботланган;
илк маротаба маҳаллий фитоэкдисстероид ўрта оғир ва оғир даражада CОVID-19 билан касалланган беморларда климактерик синдромда алтернатив даво сифатида фойдаланиш имконияти асосланган ва бу менопауза синдромининг ўртача даражада камайтириши, C-реактив оқсил қийматларини нормаллаштириши ва гемостаз тизимининг параметрларига таъсир қилмаслиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Коронавирус инфекциясидан кейин аёлларда ҳаёт сифатини баҳолаш ва перименопаузал касалликларни даволашни такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалари асосида:
биринчи илмий янгилик: илк маротаба ўрта оғир ва оғир даражада CОVID-19 ўтказган аёлларнинг саломатлик ҳолати хамда перименопауза даврининг хусусиятлари комплекс баҳоланганлиги бўйича таклифлар Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги  илмий-амалий тиббиёт марказининг Эксперт комиссияси томонидан 2023 йил 18 декабрда 16у-т/9–сон билан тасдиқланган «Алгоритм ведения женщин с перименопаузальными нарушениями после перенесенного COVID-19» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт марказининг Сурхондарё филиали бўйича 02.03.2024 йилдаги 307-сон ҳамда Қашқадарё вилояти Муборак туман тиббиёт бирлашмаси бўйича 01.03.2024 йилдаги 284-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/47-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: коронавирус инфексиясидан кейинги перименопаузал аёлларда климактерик синдромнинг (КС) оғирлик даражасини ўз вақтида аниқлаш диагностика хатоликларини минималлаштиришга ва беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга олиб келган, индивидуал ёндашув ва ҳар бир бемор учун тўғри терапевтик тактикани танлаш мумкин бўлган асоратларнинг олдини олиш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш ва лаборатория текширувларига сарфланадиган жами 880000 сўм бюджет маблағлари (прейскурант бўйича бир нафар беморни даволаш нархи 1500000 сўм ва лаборатория текширувлари нархи 950000 сўмни ташкил этади) COVID-19 дан кейин перименопаузада КС нинг оғирлик даражасини ўз вақтида аниқлашнинг алгоритмини жорий этиш юқори сифатли тиббий ёрдам кўрсатиш ва даволаш кунларини камайтириш натижасида иқтисод қилинади;
иккинчи илмий янгилик: CОVID-19 билан касалланган беморлардаги клиник белгиларни аниқловчи C-реактив оқсил миқдори хамда умумий модификацияланган менопуза индекси (ММИ) қиймати ўртасида корреляцион боғлиқликнинг юқорилиги статистик жиҳатдан аниқланганлиги бўйича таклифлар Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги  илмий-амалий тиббиёт марказининг Эксперт комиссияси томонидан 2024 йил 18 декабрда 16у-т/9–сон билан тасдиқланган «Алгоритм ведения женщин с перименопаузальными нарушениями после перенесенного COVID-19» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт марказининг Сурхондарё филиали бўйича 02.03.2024 йилдаги 307-сон ҳамда Қашқадарё вилояти Муборак туман тиббиёт бирлашмаси бўйича 01.03.2024 йилдаги 284-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/47-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: перименопаузал касалликларни эрта аниқлаш такрорий аномал қон кетишининг олдини олиб, беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш ва лаборатория текширувларига сарфланадиган жами 880000 сўм бюджет маблағлари (прейскурант бўйича бир нафар беморни даволаш нархи 1500000 сўм ва лаборатория текширувлари нархи 950000 сўмни ташкил этади) COVID-19 дан кейин перименопаузада КС нинг оғирлик даражасини ўз вақтида аниқлашнинг алгоритмини жорий этиш юқори сифатли тиббий ёрдам кўрсатиш ва даволаш кунларини камайтириш натижасида иқтисод қилинади;
учинчи илмий янгилик: ўрта оғир ва оғир даражали CОVID-19 ўтказган беморларда ноқулай коморбид фони орқали юзага келувчи гемостаз хавфи сабабли менопаузал гормонал терапияни (МГТ) қўллашга қарши чекловлар борлиги исботланганлиги бўйича таклифлар Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги  илмий-амалий тиббиёт марказининг Эксперт комиссияси томонидан 2024 йил 18 декабрда 16у-т/9–сон билан тасдиқланган «Алгоритм ведения женщин с перименопаузальными нарушениями после перенесенного COVID-19» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт марказининг Сурхондарё филиали бўйича 02.03.2024 йилдаги 307-сон ҳамда Қашқадарё вилояти Муборак туман тиббиёт бирлашмаси бўйича 01.03.2024 йилдаги 284-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/47-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: татбиқ қилинган фитоэкдисстероидлардан фойдаланиш афзаллиги, коронавирус инфекциясини ўтказган беморларнинг текширувларида гемостаз ва липидлар профилига таъсир кўрсатилмаслиги бўлиб, C-реактив оқсилнинг сезиларли даражада пасайишига олиб келди ва даволаш харажатларини камайтиришга имкон берган. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш ва лаборатория текширувларига сарфланадиган жами 880000 сўм бюджет маблағлари (прейскурант бўйича бир нафар беморни даволаш нархи 1500000 сўм ва лаборатория текширувлари нархи 950000 сўмни ташкил этади) COVID-19 дан кейин перименопаузада КС нинг оғирлик даражасини ўз вақтида аниқлашнинг алгоритмини жорий этиш юқори сифатли тиббий ёрдам кўрсатиш ва даволаш кунларини камайтириш натижасида иқтисод қилинади;
тўртинчи илмий янгилик: илк маротаба маҳаллий фитоэкдисстероид «Эксумид» препаратини CОVID-19 билан касалланган беморларда климактерик синдром (КС) учун альтернатив даьво сифатида фойдаланиш имконияти илмий жихатдан асосланганлиги бўйича таклифлар Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги  илмий-амалий тиббиёт марказининг Эксперт комиссияси томонидан 2024 йил 18 декабрда 16у-т/9–сон билан тасдиқланган «Алгоритм ведения женщин с перименопаузальными нарушениями после перенесенного COVID-19» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика ихтисослаштирилган она ва бола саломатлиги илмий-амалий тиббиёт марказининг Сурхондарё филиали бўйича 02.03.2024 йилдаги 307-сон ҳамда Қашқадарё вилояти Муборак туман тиббиёт бирлашмаси бўйича 01.03.2024 йилдаги 284-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/47-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: трансдермал MГT COVID-19 дан кейин перименопаузал аёлларда хавфсиз ва самарали эканлиги, айниқса хаёт сифати, нейровегетатив ва психо-эмоционал симптомлар, хамрох касалликлари, юрак-қон томир касалликлари хавфи билан боғлиқ гемостаз кўрсаткичларни бахолашда аниқланган. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш ва лаборатория текширувларига сарфланадиган жами 880000 сўм бюджет маблағлари (прейскурант бўйича бир нафар беморни даволаш нархи 1500000 сўм ва лаборатория текширувлари нархи 950000 сўмни ташкил этади) COVID-19 дан кейин перименопаузада КС нинг оғирлик даражасини ўз вақтида аниқлашнинг алгоритмини жорий этиш юқори сифатли тиббий ёрдам кўрсатиш ва даволаш кунларини камайтириш натижасида иқтисод қилинади.

Yangiliklarga obuna bo‘lish