Ўринбоев Мухаммадзохир Иқболжон ўғлининг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Умумий ўрта таълим мактабларида физика фанини ўқитишда ўқувчиларнинг метакогнитив фаолиятларини такомиллаштириш”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (физика).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № В2024.4.PhD/Ped8808
Илмий раҳбар: Йўлчиев Шахриёр Хусанович, физика-математика фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи: Наманган муҳандислик-технология институти, PhD.03/30.11.2022.FM/Т.66.04-рақамли Илмий кенгаш асосида тузилган фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини берувчи бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар:
1. Абдуллаев Сафибулло Хабибуллаевич – Наманган давлат педагогика институти профессори, Педагогика фанлари доктори, профессор.
2. Аюпов Кутуб Саутович – Тошкент давлат техника университети, физика-математика фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Чирчиқ давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. Умумий ўрта таълим мактабларида физика дарсларини ўқитиш фаолиятида ўқувчиларнинг метакогнитив фаолиятларини ривожлантириш орқали уларнинг тушуниш даражасини ошириш ва ўз-ўзини назорат қилиш кўникмаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат: 
 ўқувчиларнинг метакогнитив фаолиятларини (метаcогнитиве аcтивитиес) ривожлантиришга йўналтирилган замонавий педагогик методларни ишлаб чиқиш ва уларни таълим жараёнига интеграция қилиш орқали ўқитиш мазмуни ва шакллари метакогнитив ёндашувлар асосида такомиллаштирилган;
физика фанини ўқитишда ўқувчиларнинг билим олиш жараёнида ўз-ўзини баҳолаш ҳамда ўрганиш фаолиятини мустақил равишда режалаштириш, назорат қилиш ва таҳлил этишга йўналтирилган ўз-ўзини бошқариб ўрганиш (селф-регулатед леарнинг) стратегияларидан фойдаланиш орқали уларнинг мустақил фикрлаши, ўқув мотивацияси ва когнитив фаоллиги оширилиб, таълим жараёни метакогнитив ёндашувлар негизида такомиллаштирилган;
замонавий педагогик методлар ва ёндашувлар таълим сифатини оширишга хизмат қилиб, ўқувчиларнинг (ундерстандинг) тушуниш, (апплиcатион) қўллаш, (аналйсис) таҳлил қилиш, (эвалуатион) баҳолаш, ва (cреативитй) яратувчанлик қобилиятларини ривожлантириш асосида такомиллаштирилган;
физика фанини ўқитишда ўқувчиларнинг билим даражалари (тушуниш, қўллаш, таҳлил қилиш, баҳолаш ва яратувчанлик)ни ривожлантиришга қаратилган педагогик ёндашувлар физика фанини ўқитишда турли фанлар ўртасидаги интеграцияни рағбатлантириш ва таълим фаолиятини яхшилашга хизмат қилади. Бу ёндашувлар, таълим жараёнида методик ва дидактик талабларни ҳисобга олиш асосида ишлаб чиқилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Умумий ўрта таълим мактабларида физика фанини ўқитишни такомиллаштириш бўйича илмий-тадқиқот натижалари асосида:
Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 27-декабрдаги 485-сонли буйруғи билан тасдиқланган  977957-сонли гувоҳномага мувофиқ “Электр ва магнетизм” номли дарслик нашр қилинган.  Ўқувчиларнинг метакогнитив стратегияларини –режалаштириш, кузатиш ва баҳолаш кўникмаларини шакллантириш, мустақил таҳлил қилиш ва қарор қабул қилиш салоҳиятини ривожлантиришга қаратилган “Умумий таълим мактабларида физика фанини ўқитишда ўқувчиларнинг метакогнитив жараёнларини такомиллаштиришга доир виртуал лабораториялар”, физика ҳодисаларини визуал таҳлил қилиш, тажрибаларни кузатиш ва амалий хулосалар чиқариш имконини берувчи, замонавий интерактив таълим ресурси ҳисобланган “7–8-синф физика дарсларида фойдаланиш учун виртуал лабораториялар” номли виртуал ўқув воситалари ишлаб чиқилган. Шунингдек, электр ва магнит ҳодисаларини замонавий методик ёндашув асосида ўзлаштириш, мустақил ўрганиш фаолиятини фаоллаштириш, ўз-ўзини баҳолаш ва билимларни амалий қўллаш имконини беришга йўналтирилган “Электр ва магнетизм фанидан электрон дарслик” номли рақамли ўқув дарслиги яратилган. Физик атамалари ва асосий тушунчаларни изоҳлаш орқали ўқувчиларнинг мавзуларни чуқур англашига ва таҳлилий фикрлаш кўникмаларини ривожлантиришга хизмат қилувчи муҳим методик манба саналган “Умумий физикадан изоҳли луғат” виртуал платформаси ишлаб чиқилган. (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги ҳузуридаги Олий таълимни ривожлантириш тадқиқотлари марказининг 2025-йил 9-январдаги  №02/01-01-8-сонли маълумотномаси). Натижада ўқувчиларнинг метакогнитив, когнитив, рефлектив, амалий ва ижодий кўникмаларини ривожлантиришга, физика таълими сифатини оширишга, мустақил ўрганиш муҳитини шакллантиришга, фанлараро боғлиқликни кучайтиришга ҳамда таълим фаолиятида инновацион ёндашувларни жорий этишга эришилган.
Умумий таълим мактабларида физика фанини ўқитишда ўқувчиларнинг метакогнитив фаолиятларини ривожлантириш янги методологик ёндашувларни тақдим этади. Метакогнитив ёндашув асосида ўқувчиларнинг мустақил ўрганиш қобилиятларини оширишга йўналтирилган усуллар ва стратегиялар, илмий тадқиқотлар орқали назарий ва амалий жиҳатдан асослаб берилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2024-йил 26-ноябр кунги №01/11-6-1006-сонли маълумотномаси). Натижада, ушбу ёндашувлар ўқувчиларга мураккаб масалаларни ҳал қилишда, ўз билимларини таҳлил қилиш ва мустаҳкамлаш қобилиятларини оширишда хизмат қилиб, таълим фаолиятида инновацион ёндашувларга эришилган.