Акрамова Обида Қосимовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Ҳудудларнинг инвестицион жозибадорлигини ошириш механизмларини такомиллаштириш” 08.00.12 – Минтақавий иқтисодиёт
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Iqt3577
Илмий раҳбар: Бобоев Акмал Чориевич, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи:
Бухоро муҳандислик- технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами:
Бухоро муҳандислик-технология институти, PhD. 30/30.09.2022.I.101.04
Расмий оппонентлар: Навоий давлат университети “Магистратура” бўлими бошлиғи, иқтисод фанлари доктори, профессор Муродова Нодира Куллиевна (08.00.12 – Минтақавий иқтисодиёт) Самарқанд давлат университетининг Денов тадбиркорлик ва педагогика институтиниг ректори, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент Рузиев Ойбек Абдумўминович (08.00.12 – Минтақавий иқтисодиёт)
Етакчи ташкилот: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:
Ҳудудларнинг инвестицион жозибадорлигини ошириш механизмларини такомиллаштиришга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Минтақада тармоқлар устуворлигини ҳисобга олган ҳолда, раёнлаштириш асосида инвестицион жозибадорликни баҳолаш методологияси такомиллаштирилган;
минтақалар инновацион фаоллиги шароитида мавжуд имкониятлардан самарали равишда фойдаланиш ва хатарларни минималлаштиришга қаратилган инвестицион жозибадорликни ошириш механизми ишлаб чиқилган;
минтақа тармоқларининг инвестицион жозибадорлигини оширишнинг самарали прогнозлаш ёндашуви сифатида инвестицион хавфларни минималлаштириш механизми илмий асосланган бўлиб, қишлоқ хўжалиги мисолида 2025-2030 йилларга мўлжалланган прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган;
минтақа инвестицион жозибадорлигини оширишнинг мақбул стратегияси сифатида Бухоро вилояти ва Бошқирдистон Республикаси ўзаро ҳамкорлиги доирасида яшил ўсиш тажриба майдонини ривожлантириш таклифи асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ҳудудларнинг инвестицион жозибадорлигини ошириш механизмларини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган илмий таклиф ва амалий натижалар асосида:
Минтақада тармоқлар устуворлигини ҳисобга олган ҳолда, раёнлаштириш асосида инвестицион жозибадорликни баҳолаш методологиясини такомиллаштириш таклифи Бухоро вилоят ҳокимининг 2023 йил 7 мартдаги 72-2-0-Қ/23-сон қарорининг 1-иловаси 30-бандини тайёрлашда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлигининг 2024 йил 10 декабрдаги 02-33-01533-сонли маълумотномаси). Ушбу методикани қўллаш натижасида, шаҳарлар ва туманларда ҳар йили амалга ошириладиган инвестицион жозибадорлик рейтинги, маҳаллий ва хорижий инвесторлар учун маълум минтақада алоҳида соҳа ва тармоқларни инвестициялаш жуда жозибадор кўрсаткичларни тақдим этади. Ушбу рейтинг орқали инвесторлар, белгиланган ҳудудларда инвестиция киритиши учун қайси соҳаларни танлашларини янада осонлаштириши мумкин;
минтақалар инновацион фаоллиги шароитида мавжуд имкониятлардан самарали равишда фойдаланишга ва хатарларни минималлаштиришга қаратилган инвестицион жозибадорликни ошириш механизмини такомиллаштириш таклифи Бухоро вилоят ҳокимининг 2024 йил 16 мартдаги 137-2-0-Қ/24-сон қарорининг 1-иловасини тайёрлашда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлигининг 2024 йил 10 декабрдаги 02-33-01533-сонли маълумотномаси) Таклиф этилган ёндашув натижасида ҳудудлардаги хавфлар камайтирилиши ҳамда инвестицион жозибадорлик билан боғлиқ кўрсаткичларни яхшилаш имкониятлари аниқланган. Бу, шунингдек, маҳаллий ривожланиш дастурларини ишлаб чиқишда асосий манба сифатида хизмат қилади ва ҳудудларнинг инновацион жиҳатдан ривожланишига туртки беради;
минтақа тармоқларининг инвестицион жозибадорлигини оширишнинг самарали прогнозлаш ёндашуви сифатида инвестицион хавфларни минималлаштириш механизмидан Бухоро вилоят ҳокимининг 2024 йил 11-матрдаги 119-2-0-Қ/24-сонли қарорининг 2-иловасини тайёрлашда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлигининг 2024 йил 10 декабрдаги 02-33-01533-сонли маълумотномаси). Ишлаб чиқилган механизмлар ёрдамида инвестицион хавфларни камайтириш, турли соҳалар, айниқса озиқ-овқат саноати ва қишлоқ хўжалигини ривожлантириш йўлида муҳим аҳамиятга эга бўлиб, уларнинг инвестициялаш ҳажмини 0,7% га оширишга туртки берди. Бу ёндашув жараёнида самарадорликни ошириш ва инвесторлар учун янада қулай шароитлар яратиш мақсадида ҳаракатлар амалга оширилди;
минтақаларнинг инвестицион жозибадорлигини ошириш учун Бухоро вилояти ва Бошқирдистон Республикаси ўртасида ўзаро ҳамкорлик доирасида “Яшил ўсиш” тажриба майдонини ривожлантириш таклифи ишлаб чиқилган. (Ўзбекистон Республикаси Инвестициялар, саноат ва савдо вазирлигининг 2024 йил 10 декабрдаги 02-33-01533-сонли маълумотномаси). Ушбу таклиф Бухоро вилояти ва Бошқирдистон Республикаси ўртасидаги ҳамкорлик дастурига киритилган. Натижада, Бошқирдистон Республикасида инвестицияларни жалб қилиш йўналишлари шакллантирилди. Хорижий инвесторлар томонидан амалга ошириладиган инвестициялар 2022 йилда 58,4% ни ташкил этган бўлса, 2023 йилда бу кўрсаткич 72,1% га етди, бу эса инвестицияларнинг 1,2 мартага ошишига олиб келди.