Ҳамроев Ғиёсжон Файзулло ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Такомиллашган туйнукочгич–чуқурюмшаткичнинг қия устунли иш органи параметрларини асослаш», 05.07.01 - Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Т4733
Илмий раҳбар: Жўраев Фазлиддин Ўринович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети Бухоро табиий ресурсларни бошқариш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат техника университети, PhD.03/30.06.2020.Т.111.02.
Расмий оппонентлар: Мусурмонов Аззам Турдиевич, техника фанлари доктори, профессор; Гаффаров Хасан Равшанович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд агроинновациялар ва тадқиқотлар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади шўрланиш даражаси юқори ва ўзлаштирилиши қийин бўлган тупроқлар ҳайдов қатлами остида кам энергия сарф қилган ҳолда сифатли қувур ҳосил қилишни таъминлайдиган такомиллашган туйнукочгич-чуқурюмшаткич қия устунли иш органининг параметрларини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қия устун, кесик цилиндрсимон искана ва туйнукочгич иш органлари билан жиҳозланган такомиллашган туйнукочгич-чуқурюмшаткич қуролининг конструксияси ва технологик иш жараёни кам энергия сарф қилган ҳолда сифатли қувур ҳосил қилинишини ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқилган;
туйнукочгич-чуқурюмшаткич қуроли иш органининг цилиндрсимон исканасининг диаметри, кесик қисми чархланиш бурчаги, узунлиги ва увалаш бурчаги минимал энергия сарфлаб тупроқ зарраларини унинг иш сирти бўйлаб кўтарилиши ва силжиши ҳамда белгиланган чуқурликка киришини ҳисобга олган ҳолда аниқланган;
қуролнинг қия устунлари ва цилиндрсимон исканаси билан ишлов бериш жараёнларини ифодалайдиган аналитик боғланишлар шўрланган тупроқларнинг хусусиятларини ҳисобга олинган ҳолда келтириб чиқарилган ва улар асосида иш органнинг параметрлари ҳайдов қатлами остида сифатли қувур ҳосил қилишини таъминлашини ҳисобга олган ҳолда асосланган;
қия устунли иш органли такомиллашган туйнукочгич-чуқурюмшаткичнинг белгиланган ишлов бериш чуқурлигига ботиши ва бир текис сақланиши қуролнинг таянч текислигидан пастки осиш нуқталаригача бўлган тик масофани ўзгартириш ҳисобига таъминланиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Такомиллашган туйнукочгич-чуқурюмшаткичнинг қия устунли иш органи параметрларини асослаш бўйича олинган натижалар асосида:
туйнукочгич-чуқурюмшаткич қурилмасига Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги “Интеллектуал мулк маркази” давлат муассасасининг фойдали моделга патенти олинган (“Туйнукли дренаж ҳосил қилувчи қурилма”, № ФАП 02134-2022-й, № ФАП 2421-2024-й). Натижада такомиллашган туйнукочгич-чуқурюмшаткичнинг конструктив схемасини ишлаб чиқариш имкони яратилган;
қия устунли туйнукочгич-чуқурюмшаткич қурилмаси Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлиги тасарруфидаги фермер хўжаликларида, жумладан, Бухоро вилоятининг Вобкент, Пешку ва Ғиждувон туманлари фермер хўжаликларида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалик вазирлиги ҳузуридаги қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 7-августдаги 05/04-04-371-сон маълумотномаси). Натижада шўрланган тупроқларда такомиллашган туйнукочгич-чуқурюмшаткичнинг қия устунли қурилмаси билан ишлов беришда ёнилғи сарфи 10-14 фоизга, сарф қилинадиган эксплуатацион харажатларни эса 23,83 фоизга камайтириш имкони яратилган;
қия устунли туйнукочгич-чуқурюмшаткични ишлаб чиқаришни ўзлаштириш учун лойиҳа-конструкторлик ҳужжатлари (дастлабки талаблар, техник топшириқ ва чизмалар) “БМКБ-Агромаш” АЖ да лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалик вазирлиги ҳузуридаги қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 7-августдаги 05/04-04-371-сон маълумотномаси). Натижада шўрланган тупроқларда қувур ҳосил қиладиган қия устунли туйнукочгич-чуқурюмшаткич қуролини ишлаб чиқариш имкони яратилган.