Усманова Диёра Ровшанбек кизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Милк хажмини ошириш учун махаллий коллагендан фойдаланишни клиник ва экспериментал асослари”, 14.00.21 – Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Tib3613.
Илмий раҳбар: Шомуродов Қахрамон Эркинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат стоматология институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.59.01.
Расмий оппонентлар: Азимов Мухаммаджон Исмоилович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Иорданишвили Андрей Константинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси).
Етакчи ташкилот: Малая университети (Малайзия).
Диссертациянинг йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: кератинланган милк етишмовчилигини бартараф этишда коллаген воситаларидан фойдаланиш самарадорлигини экспериментал ва клиник баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
каламушлар устида ўтказилган тажрибада маҳаллий ишлаб чиқилган коллаген ёрдамида юмшоқ тўқималарнинг регенерацияси кузатилди, бунда 14–21 кун давомида регенератив фаоллик янги ҳосил бўлган қон томирлар, ингичка ва сийрак коллаген толалар пайдо бўлиши билан кучайганлиги аниқланган;
кератинланган милкнинг кенгайиши бўйича регенерацион жараённинг янги морфологик маълумотлари ўрганилди ва коллаген эритмаси киритилгандан сўнг юмшоқ тўқималарнинг ўлчами 2 баравар ошгани аниқланган;
милк рецессиясини пластик жарроҳлик усулида даволаш самарадорлигини дастлабки ва узоқ муддатли клиник баҳолаш асосида инъекцион коллагеннинг янги усулини қўллаш милк параметрларининг барқарорлигини ва юқори эстетик натижани таъминлаши исботланган.
клиник текширув маълумотларга асосланиб, милк рецессиясида пластик жарроҳликнинг янги усули таклиф қилинди, ушбу усулдан фойдаланганда юқори ва барқарор натижалар 2-синфда кузатилиб, рецессияни бартараф этилиши 97% ни, 3-синфда эса конверт усули самаралирок бўлиб, рецессияни бартараф этилиши 74% ни ташкил этилганлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Милк ҳажмини оширишда маҳаллий коллагендан фойдаланишнинг клиник-экспериментал асослаш бўйича олинган илмий натижалар асосида (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 10 декабрдаги 10/57-сон баённомаси):
биринчи илмий янгилик: каламушлар устида ўтказилган тажрибада маҳаллий ишлаб чиқилган коллаген ёрдамида юмшоқ тўқималарнинг регенерацияси кузатилди, бунда 14–21 кун давомида регенератив фаоллик янги ҳосил бўлган қон томирлар, ингичка ва сийрак коллаген толалар пайдо бўлиши билан кучайганлиги аниқланган. Илмий янгиликнинг ахамияти: Бириккан кератинланган милклар ҳажмини ошириш учун янги материал ишлаб чиқилди шунингдек, травма ва жарроҳлик аралашувлар ҳажмини камайтиришга ёрдам берадиган усулларни синовдан ўтказилди. Илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши: Фарғона вилояти стоматология клиникасининг 18.11.2024 йилдаги 37-сонли буйруғи ва 4-сонли болалар стоматология клиникасининг 11.11.2024 йилдаги 75-сонли буйруғи билан "Хирургик стоматологияда фойдаланиш учун коллаген ва гиалурон кислотаси асосидаги гелларнинг фойдаланишдаги экспериментал тадқиқотлари" ва "Милк рецессиясини жарроҳлик йули билан даволашнинг замонавий усуллари" номли услубий тавсияномалар тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги Илмий-техник кенгашининг 10.12.2024 йилдаги 10/57-сонли хулосаси). Ижтимоий ахамияти: бугунги кунда республикамизда коллаген асосидаги организм томонидан тўлиқ ўзлаштириладиган, ножўя таъсирларсиз, арзон ва қўллашда самарали бўлган биоматериалларнинг маҳаллий аналоглари яратилди ва уни амалий тиббиётга жорий этиш мамлакатимизда ушбу турдаги материалларга бўлган талабни қондириш ва маҳаллий тиббиётнинг ривожланишига ҳамда хорижий валютанинг тежалишига олиб келади. Иқтисодий самарадорлиги: тадқиқот натижаларига кўра, маҳаллий ишлаб чиқарилган коллаген ўзининг хусусиятлари бўйича хорижий коллагендан фарқ қилиши ва ушбу коллагенни амалиётда қўллаш моддий харажатларни тежаш 1000000 сўмга етиши мумкинлигини кўрсатди. Шу билан бирга, маҳаллий коллаген ишлаб чиқаришни ташкил этиш янги иш ўринлари яратиш ва маҳсулотни экспорт қилиш имконини беради. Хулоса: Махаллий коллагеннинг хайвонларда юмшоқ тўқималарни тикланишига таъсирини ўрганиш шуни кўрсатдики янги хосил бўлган кон томирлар, нозик ва сийрак коллаген толаларнинг хосил бўлиши билан регенератив фаоллиги ошганлиги аниқланган.
иккинчи илмий янгилик: кератинланган милкнинг кенгайиши бўйича регенерацион жараённинг янги морфологик маълумотлари ўрганилди ва коллаген эритмаси киритилгандан сўнг юмшоқ тўқималарнинг ўлчами 2 баравар ошгани аниқланган. Илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши: Фарғона вилояти стоматология клиникасининг 18.11.2024 йилдаги 37-сонли буйруғи ва 4-сонли болалар стоматология клиникасининг 11.11.2024 йилдаги 75-сонли буйруғи билан тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги Илмий-техник кенгашининг 10.12.2024 йилдаги 10/57-сонли хулосаси). Ижтимоий ахамияти: бугунги кунда республикамизда коллаген асосидаги организм томонидан тўлиқ ўзлаштириладиган, ножўя таъсирларсиз, арзон ва қўллашда самарали бўлган биоматериалларнинг маҳаллий аналоглари яратилди ва уни амалий тиббиётга жорий этиш мамлакатимизда ушбу турдаги материалларга бўлган талабни қондириш ва маҳаллий тиббиётнинг ривожланишига ҳамда хорижий валютанинг тежалишига олиб келади. Иқтисодий самарадорлиги: тадқиқот натижаларига кўра, маҳаллий ишлаб чиқарилган коллаген ўзининг хусусиятлари бўйича хорижий коллагендан фарқ қилиши ва ушбу коллагенни амалиётда қўллаш моддий харажатларни тежаш 1000000 сўмга етиши мумкинлигини кўрсатди. Хулоса: кератинланган милкнинг кенгайиши бўйича регенерацион жараёнда коллаген эритмаси киритилгандан сўнг юмшоқ тўқималарнинг ўлчами 2 баравар ошгани аниқланган.
учинчи илмий янгилик: милк рецессиясини пластик жарроҳлик усулида даволаш самарадорлигини дастлабки ва узоқ муддатли клиник баҳолаш асосида инъекцион коллагеннинг янги усулини қўллаш милк параметрларининг барқарорлигини ва юқори эстетик натижани таъминлаши исботланган. Илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши: Фарғона вилояти стоматология клиникасининг 18.11.2024 йилдаги 37-сонли буйруғи ва 4-сонли болалар стоматология клиникасининг 11.11.2024 йилдаги 75-сонли буйруғи билан тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги Илмий-техник кенгашининг 10.12.2024 йилдаги 10/57-сонли хулосаси). Ижтимоий ахамияти: бугунги кунда республикамизда коллаген асосидаги организм томонидан тўлиқ ўзлаштириладиган, ножўя таъсирларсиз, арзон ва қўллашда самарали бўлган биоматериалларнинг маҳаллий аналоглари яратилди ва уни амалий тиббиётга жорий этиш мамлакатимизда ушбу турдаги материалларга бўлган талабни қондириш ва маҳаллий тиббиётнинг ривожланишига ҳамда хорижий валютанинг тежалишига олиб келади. Иқтисодий самарадорлиги: тадқиқот натижаларига кўра, маҳаллий ишлаб чиқарилган коллаген ўзининг хусусиятлари бўйича хорижий коллагендан фарқ қилиши ва ушбу коллагенни амалиётда қўллаш моддий харажатларни тежаш 1000000 сўмга етиши мумкинлигини кўрсатди. Хулоса: милк рецессиясини даволаш самарадорлигини клиник баҳолаш асосида инъекцион коллагеннинг янги усулини қўллаш милк параметрларининг барқарорлигини ва юқори эстетик натижани таъминлаши исботланган.
тўртинчи илмий янгилик: клиник текширув маълумотларга асосланиб, милк рецессиясида пластик жарроҳликнинг янги усули таклиф қилинди, ушбу усулдан фойдаланганда юқори ва барқарор натижалар 2-синфда кузатилиб, рецессияни бартараф этилиши 97% ни, 3-синфда эса конверт усули самаралирок бўлиб, рецессияни бартараф этилиши 74% ни ташкил этилганлиги аниқланган. Илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши: Фарғона вилояти стоматология клиникасининг 18.11.2024 йилдаги 37-сонли буйруғи ва 4-сонли болалар стоматология клиникасининг 11.11.2024 йилдаги 75-сонли буйруғи билан тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги Илмий-техник кенгашининг 10.12.2024 йилдаги 10/57-сонли хулосаси). Ижтимоий ахамияти: бугунги кунда республикамизда коллаген асосидаги организм томонидан тўлиқ ўзлаштириладиган, ножўя таъсирларсиз, арзон ва қўллашда самарали бўлган биоматериалларнинг маҳаллий аналоглари яратилди ва уни амалий тиббиётга жорий этиш мамлакатимизда ушбу турдаги материалларга бўлган талабни қондириш ва маҳаллий тиббиётнинг ривожланишига ҳамда хорижий валютанинг тежалишига олиб келади. Иқтисодий самарадорлиги: тадқиқот натижаларига кўра, маҳаллий ишлаб чиқарилган коллаген ўзининг хусусиятлари бўйича хорижий коллагендан фарқ қилиши ва ушбу коллагенни амалиётда қўллаш моддий харажатларни тежаш 1000000 сўмга етиши мумкинлигини кўрсатди. Хулоса: таклиф этилган янги даволаш усули иккинчи жарроҳлик майдонини яратиш заруратини истисно қилиб, Миллер бўйича 2-синф милклар рецессияси пластик жарроҳлигида бириктирувчи тўқимани ўрнига муқобил эканлиги исботланган.
