Ибрагимов Умиджон Хикматуллаевичнинг 
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторларини моделлаштириш ва иссиқлик алмашинувини жадаллаштириш усулларини ишлаб чиқиш”, 05.05.06-“Қайта тикланадиган энергия турлари асосидаги энергия қурилмалари” ва 05.05.04-“Саноат иссиқлик энергетикаси” ихтисосликлари бўйича.
Диссертация мавзуси роʼйхатга олинган рақам: В2024.4.DSc/Т857
Илмий маслаҳатчилар: Узоқов Ғулом Норбоевич, техника фанлари доктори, профессор, Ахатов Жасуржон Саидович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат техника университети.
ИК фаолият коʼрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат техника университети, PhD.03/30.09.2020.Т.111.03. рақамли Илмий Кенгаш асосидаги бир марталик Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Искандаров Зафар Самандарович, техника фанлари доктори, профессор; Седнин Владимир Александрович, техника фанлари доктори, профессор; Самиев Камолиддин Аъзамович, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Энергетика муаммолари институти.
Диссертация иши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторида иссиқликгидродинамик жараёнларни моделлаштириш ва жадаллаштириш асосида қуёш ҳаво коллекторининг энергия самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қуёш ҳаво коллектори ҳаво каналининг абсорберида турбулизаторларни ўрнатиш орқали ҳаво оқими тезлигини ошириш ва оқимни турбулизациялаш ҳисобига ламинар чегаравий қатламни бартараф этиш имконини берадиган иссиқлик алмашинувини жадаллаштириш усуллари ишлаб чиқилган (ИАП 7834);
қуёш ҳаво коллекторининг ҳаво каналида ҳаво оқимини турбулизациялаш ва оқимни абсорбер юзасида бир хилда тақсимланишини таъминлаш асосида иссиқликгидродинамик жараёнларни жадаллаштириш имконини берадиган ясси тешик пластина ва конфузорлардан ташкил топган конфузор турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторининг конструксияси ишлаб чиқилган (ИАП 7834);
илк маротаба ҳаво оқимининг турли тезликларида турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторларида оқим характеристикаси, турбулент кинетик энергия, турбулент қовушқоқлик, оқим тезлиги, Рейнолдс сони, босим йўқотилиши ва ҳаво ҳароратини қуёш ҳаво коллекторининг узунлиги ва кенглиги бўйича ўзгаришини аниқлаш имконини берадиган ва турбулентликни − моделига асосланган математик моделлар ишлаб чиқилган;
ташқи ҳаво ҳарорати, қуёш нурланиш интенсивлиги, қуёш ҳаво коллектори ва турбулизаторларнинг иссиқлик-техник параметрларини инобатга олган ҳолда силлиқ абсорберли ва турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторида шаффоф қоплама, абсорбер, турбулизатор ва ҳаво ҳароратларини вақт бўйича ўзгаришини аниқлаш имконини берадиган иссиқлик баланси тенгламалари асосидаги математик модел ишлаб чиқилган;
силлиқ абсорберли ва турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторларида гидродинамика ва иссиқлик алмашинувини тажрибавий тадқиқот қилиш имконини берадиган қуёш ҳаво коллекторларининг тажриба-саноат намуналари синовдан оътказилганда, олинган натижаларни қайта ишлаш ва умумлаштириш асосида турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторида гидравлик қаршилик ва иссиқлик бериш коеффициентларини аниқлаш имконини берадиган эмпирик боғлиқликлар олинган;
илк маротаба турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторида гидравлик қаршилик ва иссиқлик бериш коеффициентларининг тажрибавий натижалари асосида турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторларининг иссиқлик-гидродинамик ва эксергетик самарадорликлари баҳоланганда, ушбу қийматлар КТ5 моделда энг юқори бўлиб, оъртача иссиқликгидродинамик ва эксергетик самарадорлик 2,04 ва 12,89% эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Қуёш ҳаво коллекторларида турбулизаторлардан фойдаланиш ҳисобига энергия самарадорликни ошириш боъйича олинган илмий натижалар асосида:
шаффоф қоплама ва абсорбер орасидаги ҳаво каналида иссиқлик-гидродинамик жараёнлари жадаллаштирилган турбулизаторли қуёш ҳаво коллектори учун Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги “Интеллектуал мулк маркази”дан ихтирога патент олинган (ИАП 7834). Натижада, қуёш ҳаво коллекторининг ҳаво каналида иссиқлик-гидродинамик жараёнларни жадаллаштириш усуллари ва юқори самарадор қуёш ҳаво коллекторининг конструксиялари ишлаб чиқилган;
энергия тежамкор тешик ва конфузор турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторлари Қашқадарё вилояти “Қаршимебел и/ч” МЧЖда жорий қилинган (Энергетика вазирлигининг 2024 йил 12 ноябрдаги №04-13-9402-сон маълумотномаси). Натижада, умумий фойдали майдони 8,0 м2 бўлган тешик ва конфузор турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторлари ёрдамида йил давомида 13440 кВт·соат электр энергия, 695,7 м3 табиий газ тежалишига ва 1287,0 кг CО2 ташламарини қисқартиришга эришилган;
энергия тежамкор тешик ва конфузор турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторлари Қашқадарё вилояти “Глобал Cонструктион Гроуп” МЧЖда жорий қилинган (Энергетика вазирлигининг 2024 йил 12 ноябрдаги №04-13-9402-сон маълумотномаси). Натижада, умумий фойдали майдони 4,0 м2 бўлган тешик ва конфузор турбулизаторли қуёш ҳаво коллекторлари ёрдамида йил давомида 6720 кВт·соат электр энергия, 347,9 м3 табиий газ тежалишига ва 643,5 кг CО2 ташламарини қисқартиришга эришилган.