Sayt test rejimida ishlamoqda

Ярсева Светлана Владимировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): ““Спанглиш” тил интерференсияси ҳодисаси сифатида”, 10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Fil2906.
Илмий раҳбар: Галиева Маргарита Рафаеловна, филология фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Саъдуллаева Нилуфар Азимовна, филология фанлари доктори, профессор; Киселёв Дмитрий Анатолевич, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади “спанглиш”нинг лисоний мақомини белгилаш, унинг фонетик, морфологик, синтактик, лексик, сўз ясалиши ва стилистик интерференсияси қонуниятларини ўрганиш, тизимлаштириш ва юзага чиқаришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
“спанглиш”нинг аралаш тиллар синфига мансуб эканлиги унинг асосий (фонетик, морфологик, лексик ва синтактик) лингвистик хусусиятлари ҳамда ижтимоий-маданий аҳамияти (билингвизм, маданий ўзликни англаш, ҳудудий чекланмаганлик, турли матн турларида қўлланиши ва бошқалар)ни таҳлил қилиш асосида далилланган;
“спанглиш”нинг интерференсия ҳодисаси асосида шаклланишидаги лингвистик қонуниятлар (ички ва ташқи кодлар алмашинуви, турли сўз туркумларининг фонетик ва грамматик модификацияси, гибрид лексемалар, фразеологик бирликлар ва стилистик воситаларнинг қўлланиши, гапда сўзларнинг эркинроқ тартиби) аниқланган ва улар тилнинг фонетик, морфологик, синтактик, лексик сатҳлари, сўз ясаш ҳамда стилистик бирликлар даражасида тизимлаштирилган;
 интерференсия асосида “спанглиш” тил бирликларининг шаклланишига инглиз ва испан тилларининг таъсир даражаси ҳамда таҳлил натижасида фонетик, синтактик ва сўз ясаш тил бирликларида испан тилининг кучлироқ таъсири, морфологик, лексик сатҳлари ва стилистик бирликлар даражасида эса икки тилнинг тахминан бир хил ўзаро таъсири аниқланган;
“спанглиш” лисоний бирликларининг ҳар хил турдаги матнларда қўлланиш хусусиятларини ўрганиш натижасида “спанглиш” тилидаги қўшиқ, шиорлар, реклама ва интернет мемлари матнларига кўпроқ лексик, сўз ясалиши ва морфологик интерференция хос эканлиги, бадиий матнларда эса барча турдаги интерференсиялар намоён бўлиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Спанглиш”нинг тил интерференсиясини ўрганиш жараёнида олинган назарий хулосалар ва амалий натижалар қуйидагиларда ишлатилган:
“Дастурий маҳсулотлар ва ахборот технологиялари технологик парки дирекцияси” МЧЖнинг “Ахборот-коммуникация технологиялари асосида мутахассисликнинг инглиз тили фанлари боʻйича оʻқув жараёнига виртуал ресурсларни яратиш ва жорий этиш” амалий лойиҳасида фойдаланилган (“Дастурий маҳсулотлар ва ахборот технологиялари технологик парки дирекцияси” МЧЖнинг 2023-йил 31-августдаги № И-204-4-5-сонли маълумотномаси). Бунда тил интерференсияси, унинг чет эл тилидан фойдаланишдаги ижобий ва салбий томонлари масаласига оид назарий ва амалий ишланмалар жалб этилган. Натижада, медиаматнларда, бадиий ва реклама матнларида “спанглиш” феноменидан фойдаланиш билан боғлиқ янги виртуал дастурлар ишлаб чиқилган;
Эрасмус+ ИCМ 2020-1-УК01-КА107-078419 “КА-107-Интернатионал Cредит Мобилитй бетwеен Эуропеан Унион анд Узбекистан ҲЕИс” халқаро лойиҳасида фойдаланилган (ОʻзДЖТУнинг 2024-йил 13-майдаги 01/273-сонли маълумотномаси), бунда фонетик, морфологик ва синтактик интерференсияни ўрганиш ва унинг тиллар аралашувидаги қонуниятларини аниқлаш билан боғлиқ назарий ишланмалар жалб этилган. Тақдим этилган натижалар лойиҳа иштирокчиларининг инглиз тилининг турли даражаларидаги интерференсия ҳодисалари ҳақидаги назарий ва амалий билимларини бойитишга ёрдам берган;
Британия Кенгаши кўмагидаги “Энглиш ас а счоол субжеcт” (1683580) халқаро тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (ОʻзДЖТУнинг 2024-йил 13-майдаги 01/274-сонли маълумотномаси). Бунда лексик ва сўз ясалиши каби интерференсия турлари ҳақида, шунингдек, инглиз тили луғатини бойитишнинг муҳим жараёнларидан бири сифатида ўзлашмалар тўғрисидаги маълумотлардан фойдаланилган. Натижада назарий ишланмалар тадқиқот лойиҳасига киритилиб, Ўзбекистон мактаб ўқувчилари томонидан инглиз тилини ўрганишда интерференсия ҳодисасини чуқурроқ ўрганишга хизмат қилган;
 “Ўзбекистон” телерадиоканалининг “Фореигн ЛангуаГЭС” телеканалининг “Гоод морнинг, Узбекистан!”, “Энглиш cлуб” ва “ИЕЛЦ сеcрец” таълимий телекоʻрсатувларида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси тасарруфидаги “Ўзбекистон Телерадиоканали” давлат муассасасининг 2024-йил 27-июндаги 05-24-788-сонли маълумотномаси), бунда ОАВ ва Интернет маконида, шунингдек, инглиз ва испан тилларида сўзлашувчиларнинг ўзаро таъсирида “спанглиш” аралаш тилининг замонавий тарқалиши, унга хос лингвистик ва экстралингвистик омиллар бўйича тадқиқот натижалари қўлланган. Натижада, ушбу теледастурларнинг алоҳида эпизодларини тайёрлашда тадқиқотчининг “спанглиш”нинг замонавий лисоний мақоми ва интерференсияси таҳлилидан фойдаланилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish