Зоҳиров Адҳамжон Рафиқ ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қандли диабетда оёқлардаги йирингли-некротик шикастланишларида патофизиологик ўзгаришларини комплекс даволашни такомиллаштириш», 14.00.16 – Нормал ва патологик физиология, 14.00.27 – Xирургия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/Тib3365.
Илмий раҳбарлар: Ирискулов Бахтияр Уктямович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Эргашев Улуғбек Юсуфжанович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Саидов Аълонур Бахтинурович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Қодиров Шавкат Номанович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Жанубий қозоғистон тиббиёт академияси (Қозоғистон Республикаси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: қандли диабет билан оғриган беморларда оёқларнинг йирингли-некротик жароҳатларини даволашнинг клиник-экспериментал тадқиқотларига асосланиб патогенетик ёндашувларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
0,25 мл 10% ли калций хлорид эритмаси ва аутокал суспензиясидан фойидаланилган ҳолда экспериментал аллоксанли диабет фонида каламушларнинг оёқларида йирингли-некротик жароҳатни келтириб чиқариш самарадорлиги исботланган;
аллоксанли диабетик йирингли-некротик оёқ моделидаги каламушларда комплекс даволаш натижасида эндоген интоксикация кўрсаткичлари ва бактериялар сонининг камайиши оқибатида репаратив-регенератив жараёнларнинг қайта тикланиши ва жароҳат битиши таққослаш гуруҳига нисбатан 4 кун олдин содир бўлиши исботланган;
илк бор диабетик товон синдромининг йирингли-некротик асоратли шакли билан касалланган беморларда жарроҳлик даволаш усулини тўғри танлаш ва ногиронлик даражасини камайтириш учун цитокинлар қўрсаткичларини, жароҳатнинг инфицирланиш даражасини ва қон томир ўтказувчанлигининг турини аниқлаш муҳимлиги асосланган;
қандли диабетнинг йирингли-некротик асоратли шакли билан оғриган беморларни комплекс даволаш натижасида интерлейкин-10 даражасини <11,1 пг/мл гача камайтириш, бактериал контаминациясини бартараф этиш ва қон томирларининг ўтказувчанлигини тиклаш билан юқори (сон ва болдир даражасида) ампутациялар сонини камайтириш мумкинлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Қандли диабетнинг оёқлардаги йирингли-некротик асоратли шаклини комплекс даволаш натижасида олинган патофизиологик ва хирургик жиҳатларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: 0,25 мл 10% ли калций хлорид эритмаси ва аутокал суспензиясидан фойидаланилган ҳолда экспериментал аллоксанли диабет фонида каламушларнинг оёқларида йирингли-некротик жароҳатни келтириб чиқариш самарадорлиги исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академиясининг Мувофиклаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 13 майда 05-24/317-t-сон билан тасдиқланган “Қандли диабетда оёқлардаги йирингли-некротик жароҳатларни комплекс даволашини такомиллаштириш” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 04.03.2025 йилдаги 53-сон ва Академик Ё.Х.Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази Қашқадарё филиали бўйича 05.03.2025 йилдаги 36-Т-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/19-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: қандли диабетда оёқлардаги йирингли-некротик жароҳатларни комплекс даволашга қаратилган чора-тадбирлар йирингли-некротик жароҳат сабабли психологик депрессияни олдини олишга ва мехнат фаолиятини қайта тикланишига кўмаклашади, бундан ташқари ногиронлик олди олиниб ўз-ўзига хизмат қилиш принципи сақлаб қолинади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган 1885493,25 сўм бюджет маблағлари қандли диабетнинг йирингли-некротик асоратли шаклининг оғирлик даражасига, яллиғланиш жараёнининг тарқалишига, бирламчи ва иккиламчи аммутацияларга, катта ва кичик ампутацияларга қараб, шунингдек келиб чиқадиган асоратларни олдини олиш, даволаш чора-тадбирлари самарадорлигини ошириш ва беморларнинг стационар даволаниш муддатини ўртача 21,2±0,44 кундан 14,5±0,61 кунгача қисқартириш натижасида иқтисод қилинади;
иккинчи илмий янгилик: аллоксанли диабетик йирингли-некротик оёқ моделидаги каламушларда комплекс даволаш натижасида эндоген интоксикация кўрсаткичлари ва бактериялар сонининг камайиши оқибатида репаратив-регенератив жараёнларнинг қайта тикланиши ва жароҳат битиши таққослаш гуруҳига нисбатан 4 кун олдин содир бўлиши исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академиясининг Мувофиклаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 13 майда 05-24/317-t-сон билан тасдиқланган “Қандли диабетда оёқлардаги йирингли-некротик жароҳатларни комплекс даволашини такомиллаштириш” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 04.03.2025 йилдаги 53-сон ва Академик Ё.Х.Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази Қашқадарё филиали бўйича 05.03.2025 йилдаги 36-Т-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/19-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: қандли диабетда оёқлардаги йирингли-некротик жароҳатларни комплекс даволашга қаратилган чора-тадбирлар йирингли-некротик жароҳат сабабли психологик депрессияни олдини олишга ва мехнат фаолиятини қайта тикланишига кўмаклашади, бундан ташқари ногиронлик олди олиниб ўз-ўзига хизмат қилиш принципи сақлаб қолинади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган 1885493,25 сўм бюджет маблағлари қандли диабетнинг йирингли-некротик асоратли шаклининг оғирлик даражасига, яллиғланиш жараёнининг тарқалишига, бирламчи ва иккиламчи аммутацияларга, катта ва кичик ампутацияларга қараб, шунингдек келиб чиқадиган асоратларни олдини олиш, даволаш чора-тадбирлари самарадорлигини ошириш ва беморларнинг стационар даволаниш муддатини ўртача 21,2±0,44 кундан 14,5±0,61 кунгача қисқартириш натижасида иқтисод қилинади;
учинчи илмий янгилик: илк бор диабетик товон синдромининг йирингли-некротик асоратли шакли билан касалланган беморларда жарроҳлик даволаш усулини тўғри танлаш ва ногиронлик даражасини камайтириш учун цитокинлар қўрсаткичларини, жароҳатнинг инфицирланиш даражасини ва қон томир ўтказувчанлигининг турини аниқлаш муҳимлиги асосланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академиясининг Мувофиклаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 13 майда 05-24/317-t-сон билан тасдиқланган “Қандли диабетда оёқлардаги йирингли-некротик жароҳатларни комплекс даволашини такомиллаштириш” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 04.03.2025 йилдаги 53-сон ва Академик Ё.Х.Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази Қашқадарё филиали бўйича 05.03.2025 йилдаги 36-Т-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/19-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: қандли диабетда оёқлардаги йирингли-некротик жароҳатларни комплекс даволашга қаратилган чора-тадбирлар йирингли-некротик жароҳат сабабли психологик депрессияни олдини олишга ва мехнат фаолиятини қайта тикланишига кўмаклашади, бундан ташқари ногиронлик олди олиниб ўз-ўзига хизмат қилиш принципи сақлаб қолинади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган 1885493,25 сўм бюджет маблағлари қандли диабетнинг йирингли-некротик асоратли шаклининг оғирлик даражасига, яллиғланиш жараёнининг тарқалишига, бирламчи ва иккиламчи аммутацияларга, катта ва кичик ампутацияларга қараб, шунингдек келиб чиқадиган асоратларни олдини олиш, даволаш чора-тадбирлари самарадорлигини ошириш ва беморларнинг стационар даволаниш муддатини ўртача 21,2±0,44 кундан 14,5±0,61 кунгача қисқартириш натижасида иқтисод қилинади;
тўртинчи илмий янгилик: қандли диабетнинг йирингли-некротик асоратли шакли билан оғриган беморларни комплекс даволаш натижасида интерлейкин-10 даражасини <11,1 пг/мл гача камайтириш, бактериал контаминациясини бартараф этиш ва қон томирларининг ўтказувчанлигини тиклаш билан юқори (сон ва болдир даражасида) ампутациялар сонини камайтириш мумкинлиги исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академиясининг Мувофиклаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 13 майда 05-24/317-t-сон билан тасдиқланган “Қандли диабетда оёқлардаги йирингли-некротик жароҳатларни комплекс даволашини такомиллаштириш” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 04.03.2025 йилдаги 53-сон ва Академик Ё.Х.Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази Қашқадарё филиали бўйича 05.03.2025 йилдаги 36-Т-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/19-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: қандли диабетда оёқлардаги йирингли-некротик жароҳатларни комплекс даволашга қаратилган чора-тадбирлар йирингли-некротик жароҳат сабабли психологик депрессияни олдини олишга ва мехнат фаолиятини қайта тикланишига кўмаклашади, бундан ташқари ногиронлик олди олиниб ўз-ўзига хизмат қилиш принципи сақлаб қолинади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган 1885493,25 сўм бюджет маблағлари қандли диабетнинг йирингли-некротик асоратли шаклининг оғирлик даражасига, яллиғланиш жараёнининг тарқалишига, бирламчи ва иккиламчи аммутацияларга, катта ва кичик ампутацияларга қараб, шунингдек келиб чиқадиган асоратларни олдини олиш, даволаш чора-тадбирлари самарадорлигини ошириш ва беморларнинг стационар даволаниш муддатини ўртача 21,2±0,44 кундан 14,5±0,61 кунгача қисқартириш натижасида иқтисод қилинади.