Мавлонов Озод Улуғбековичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Электр энергия тармоғи корхоналарнинг молиявий барқарорлигини таъминлаш йўллари”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:
Илмий раҳбар: Жумаев Нодир Хосиятович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ташкент Интернатионал Университй
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент Халқаро университети, DSc.22/29.12.2023.I.175.01
Расмий оппонентлар: Ражабов Шерзод Умурзоқович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Хусаинов Шавкат Абдушукурович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент..
Етакчи ташкилот: Г.В. Плеханов номидаги Россия иқтисодиёт университети Тошкент филилали.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади давлат иштирокидаги электр энергияси тармоғи корхоналарининг молиявий барқарорлигини таъминлаш йўналишлари бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
маиший истеъмолчилар учун олдиндан 100 фоиз тўлов қилиш ҳамда ушбу тўлов ҳисобидан 30 фоизга қадар чегирмаларни қўлга киритиш имкониятини бериш орқали қўшимча маблағларни шакллантириш асосида электр энергия тармоғи корхоналарининг молиявий имкониятларини янада ошириш асосланган;
давлат иштирокидаги электр тармоқлари корхоналарида қисқа муддатли қарз мажбуриятларини ўз маблағлари ва мажбуриятларининг жами баланс қийматига нисбатан чегаравий миқдорларини белгилаш асосида ликвидликни таъминлаш таклиф этилган;
электр тармоқлари корхоналарига субсидия ажратиш ёки солиқ чегирмаларини ижтимоий-иқтисодий хизматлар учун сарфланган маблағлар бўйича қайта ҳисоб-китоб қилиш механизми асосида корхоналарнинг молиявий барқарорлигини таъминлаш таклиф қилинган;
Ҳудудий электр тармоқлари корхонаси АЖнинг РОЕ ҳамда РОА каби анъанавий молиявий барқарорлигини ифодаловчи кўрсаткичларининг 2027 йилга қадар прогноз ссенарийлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистонда соғлиқни сақлаш тизимини молиялаштиришда натижага йўналтирилган бюджетлаштириш истиқболлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
маиший истеъмолчилар учун олдиндан 100 фоиз тўлов қилиш ҳамда ушбу тўлов ҳисобидан 30 фоизга қадар чегирмаларни қўлга киритиш имкониятини бериш орқали қўшимча маблағларни шакллантириш асосида электр энергия тармоғи корхоналарининг молиявий имкониятларини янада ошириш таклиф Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 16 апрелдаги “Ёқилғи-энергетика соҳасида бозор механизмларини жорий этишнинг қўшимча чора-тадбирлари тўғрисида”ги 204-сонли қарорига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш учун “Ҳудудий электр тармоғи корхона”си АЖ томонидан бериладиган таклифларда фойдаланилган (Ҳудудий электр тармоқлари АЖининг 2025 йил 19 февралфаги 01-01-22/28-сон ма'лумотномаси). Натижада, электр энергияси исътемоли учун олдиндан тўлов бўйича тўлаш орқали чегирмаларга эга бўлиши ҳамда акциядорлик жамияти қўшимча маблағлар манбаларига эга бўлишга эришилган.
давлат иштирокидаги электр тармоқлари корхоналарида қисқа муддатли қарз мажбуриятларини ўз маблағлари ва мажбуриятларининг жами баланс қийматига нисбатан чегаравий миқдорларини белгилаш асосида ликвидликни таъминлаш таклиф “Ҳудудий электр тармоғи корхонаси” АЖнинг 2024 йил 26 декабрдаги тасдиқланган “Акциядорлик жамиятининг 2025-2027 йилларга мўлжалланган стратегияси”даги асосий молиявий-иқтисодий кўрсаткичларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ҳудудий электр тармоқлари АЖининг 2025 йил 19 февралфаги 01-01-22/28-сон ма'лумотномаси). Натижада, акциядорлик жамиятининг молиявий-иқтисодий фаолиятини бошқаришда барқарор кўрсаткичлар сифатида молиявий мажбуриятлар миқдорини жами активларга нисбатан улушини 34 фоизга қадар пасайтириш белгилаб олинган.
электр тармоқлари корхоналарига субсидия ажратиш ёки солиқ чегирмаларини ижтимоий-иқтисодий хизматлар учун сарфланган маблағлар бўйича қайта ҳисоб-китоб қилиш механизми асосида корхоналарнинг молиявий барқарорлигини таъминлаш таклифи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 29 мартдаги “2021 — 2025 йилларда давлат иштирокидаги корхоналарни бошқариш ва ислоҳ қилиш стратегиясини тасдиқлаш тўғрисида”ги 166-сонли қарорида тасдиқланган вазифаларни амалга ошириш учун “Ҳудудий электр тармоқлари корхонаси” АЖнинг истиқболдаги вазифаларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ҳудудий электр тармоқлари АЖининг 2025 йил 19 февралфаги 01-01-22/28-сон ма'лумотномаси). Натижада, ҳукумат томонидан белгиланган нотижорат мақсадларни, юклатилган ижтимоий-иқтисодий вазифаларни амалга ошириш ҳамда улар бўйича қайта ҳисоб-китоб қилиш тизимини такомиллаштиришга эришилган.
Ҳудудий электр тармоқлари корхонаси АЖнинг РОЕ ҳамда РОА каби анъанавий молиявий барқарорлигини ифодаловчи кўрсаткичларининг 2027 йилга қадар прогноз ссенарийларига доир таклифи “Ҳудудий электр тармоғи корхонаси” АЖнинг 2024 йил 26 декабрдаги тасдиқланган “Акциядорлик жамиятининг 2025-2027 йилларга мўлжалланган стратегияси”даги асосий молиявий-иқтисодий кўрсаткичларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ҳудудий электр тармоқлари АЖининг 2025 йил 19 февралфаги 01-01-22/28-сон ма'лумотномаси). Натижада, Ҳудудий электр тармоқлари корхонаси АЖнинг ЭБИТ, РОЕ ва РОА кўрсаткичларнинг қарз мажбуриятларининг ўзгариши натижасидаги проногноз қийматларини аниқлашга эришилган.