Усманова Барнохон Илхамовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
 Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Генитал аъзолар пролапсини башоратлаш ва жарроҳлик усулида даволашни такомиллаштириш”, 14.00.01 – Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2023.3.PhD/Tib3702.
Илмий раҳбар: Юлдашева Дилчехра Юсуфхановна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи,  ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти,_DSc.04/30.12.2019.Tib.29.01.
Расмий оппонентлар:  Зуфарова Шахноза Алимжановна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Алиева Дилфуза Абдуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ошириш маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади аёллар ҳаёт сифатини ошириш ва саломатликларини яхшилаш учун генитал пролапсни жарроҳлик усулида даволашни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
тос аъзолари пролапси мавжуд бўлган аёлларда устувор тиббий-ижтимоий хавф омиллари сифатида аёлларнинг ёши, ортиқча вазни, соматик касалликлари (қабзият, цистит), табиий туғруқлар вақтидаги жароҳатлар борлиги тос туби мушаклари етишмовчилигининг асосий сабабларидан эканлиги аниқланган ва уларнинг аҳамияти илмий жиҳатдан исботланган;  
тос аъзолари пролапси ва сийдик тута олмаслиги билан оғриган аёлларда ҳаёт сифатини баҳолаш мақсадида электрон платформаларда доменлар орқали PFID-20 сўровномалар яратилиб, уни татбиқ этиш натижасида ўзбек аёллари ўртасида сийдик тута олмасликнинг тарқалиши 20,7% ни ташкил этиши билан унинг прогностик аҳамияти исботланган;  
тос аъзолари пролапси ва сийдик тута олмаслиги мавжуд бўлган беморларда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усулининг самарадорлиги (96,3%) ва хавфсизлиги тасдиқланган (патент IAP №06988) ҳамда ушбу жарроҳлик методикасининг клиник аҳамиятли альтернатив усул сифатида қўлланилиши исботланган;  
тос аъзолари пролапсини эрта ташхислашга йўналтирилган мобил дастур ишлаб чиқилган бўлиб, унинг клиник амалиётда қўлланилиши самарадорлиги билан тасдиқланиб, натижалар умумлаштирилган ва ўртача арифметик анкета калитига мувофиқ ҳисоблаб чиқилган, бунда техниканинг ишончлилиги- 0,86, Р<0,001, сезгирлиги – 1,48, Р<0,0001, стандартлаштирилган жавоб – 1,09, Р<0,0001 деб белгиланган ва ушбу инновацион технология патологик жараёнларнинг дастлабки босқичларини аниқлаш, ташхис жараёнини тезлаштириш ва даволаш стратегиясини самарали танлаш имконини яратиши исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
“Генитал аъзолар пролапсини башоратлаш ва жарроҳлик усулида даволашни такомиллаштириш” бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: тос аъзолари пролапси мавжуд бўлган аёлларда устувор тиббий-ижтимоий хавф омиллари сифатида аёлларнинг ёши, ортиқча вазни, соматик касалликлари (қабзият, цистит), табиий туғруқлар вақтидаги жароҳатлар борлиги тос туби мушаклари етишмовчилигининг асосий сабабларидан эканлиги аниқланган ва уларнинг аҳамияти илмий жиҳатдан исботланганлиги Тошкент шаҳридаги 5-сонли шаҳар туғруқ мажмуаси (2024-йии 05 сентябрдаги 77-сон буйруқ билан) ва 7-сонли (2024-йии 05 сентябрдаги 75-сон буйруқ билан) шаҳар туғруқ мажмуаси амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 декабрдаги №277-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: бирламчи тиббий ёрдам даражасида тос аьзолар пролапси  билан репродуктив ёшдаги аёлларни бошқариш бўйича таклиф этилган алгоритм, касалликни эрта аниқлаш ва оқибатларини башорат қилиш сифатини яхшилайди, вазиятли хавф ва шахсий хавф даражаси аниқлаш қулай ва самарали диагностика усули бўлиб хизмат қилади ва даволашнинг самарадорлик кўрсаткичи мақсадида қўлланилади, бу эса, тўғри профилактика йўналишини танлаш вақтини қисқартиришга, танланган даволаш йўналишининг самарадорлиги хисобига бемор харажатларини камайтиришга имкон беради. Иқтосидий самарадорлиги: сийдик тута олмасликда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усули ўтказиш учун ўртача 4000000 сўмгача, яъни 34,83% ни маблағни тежаш имконини берди, йиллик иқтисодий  кўрсаткич 131 бемор учун эса 532000000 сўмни ташкил этган.  Хулоса: бирламчи тиббий ёрдам даражасида пролапс гениталий бўлган аёлларда сийдик тута олмасликда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усули ўтказиш бўйича таклиф этилган алгоритм, касалликни эрта аниқлаш ва оқибатларини башорат қилиш сифатини яхшилаган, шунингдек, 1 нафар репродуктив ёшдаги аёлларни 5 кунлик шифохонада жарроҳлик амалиёти ўтказиш ва даволаниш вақти учун 4000000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган;
иккинчи илмий янгилик: тос аъзолари пролапси ва сийдик тута олмаслиги билан оғриган аёлларда ҳаёт сифатини баҳолаш мақсадида электрон платформаларда доменлар орқали PFID-20 сўровномалар яратилиб, уни татбиқ этиш натижасида ўзбек аёллари ўртасида сийдик тута олмасликнинг тарқалиши 20,7% ни ташкил этиши билан унинг прогностик аҳамияти исботланганлиги, сийдик тута олмасликда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усулининг самараси ва хавфсизлиги (патент IAP №06988) Тошкент шаҳридаги 5-сонли шаҳар туғруқ мажмуаси (2024-йии 05 сентябрдаги 77-сон буйруқ билан) ва 7-сонли (2024-йии 05 сентябрдаги 75-сон буйруқ билан) шаҳар туғруқ мажмуаси амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 декабрдаги №277-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: тос аъзоларининг пролапси (ПТО) частотасининг пасайиши, клиник натижаларнинг яхшиланиши, шунингдек, қин касалликлари ва улар билан боғлиқ асоратлар даражасининг пасайишига олиб келади. Иқтисодий самарадорлиги: репродуктив ёшдаги аёлларни тос аъзоларининг пролапсаси билан бирламчи тиббий ёрдам даражасида ташхис қўйиш ва бошқариш касалликни эрта аниқлаш ва унинг натижаларини башорат қилиш сифатини оширишга ёрдам беради ва сийдик тута олмасликда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усули ўтказиш учун ўртача 4000000 сўмгача маблағни тежаш имконини берди, яъни 34,83% ни, йиллик иқтисодий  кўрсаткич 131 бемор учун эса 532000000 сўмни ташкил этган. Хулоса: бирламчи тиббий ёрдам даражасида тос аъзолари пролапси бўлган аёлларда сийдик тута олмасликда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усули ўтказиш бўйича таклиф этилган алгоритм, касалликни эрта аниқлаш ва оқибатларини башорат қилиш сифатини яхшилаган, шунингдек, 1 нафар репродуктив ёшдаги аёлларни 5 кунлик шифохонада жарроҳлик амалиёти ўтказиш ва даволаниш вақти учун 4000000 сўмни, яъни 34,83% ни иқтисод қилиш имконини берган;
учинчи илмий янгилик: тос аъзолари пролапси ва сийдик тута олмаслиги мавжуд бўлган беморларда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усулининг самарадорлиги (96,3%) ва хавфсизлиги тасдиқланган (патент IAP №06988) ҳамда ушбу жарроҳлик методикасининг клиник аҳамиятли альтернатив усул сифатида қўлланилиши исботланганлиги, сийдик тута олмасликда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усулининг самараси ва хавфсизлиги (патент IAP №06988)  Тошкент шаҳридаги 5-сонли шаҳар туғруқ мажмуаси (2024-йии 05 сентябрдаги 77-сон буйруқ билан) ва 7-сонли (2024-йии 05 сентябрдаги 75-сон буйруқ билан) шаҳар туғруқ мажмуаси амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 декабрдаги №277-сон хулосаси).  Ижтимоий самарадорлиги: тос аъзоларининг пролапси (ПТО) частотасининг пасайиши, клиник натижаларнинг яхшиланиши, шунингдек, қин касалликлари ва улар билан боғлиқ асоратлар даражасининг пасайишига олиб келади. Иқтисодий самарадорлиги: репродуктив ёшдаги аёлларни тос аъзоларининг пролапсаси билан бирламчи тиббий ёрдам даражасида ташхис қўйиш ва бошқариш касалликни эрта аниқлаш ва унинг натижаларини башорат қилиш сифатини оширишга ёрдам беради. Сийдик тута олмасликда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усули ўтказиш учун ўртача 4000000 сўмгача маблағни тежаш имконини берди, яъни 34,83% йиллик иқтисодий кўрсаткич 131 бемор учун эса 532000000 сўмни ташкил этган.  Хулоса: бирламчи тиббий ёрдам даражасида пролапс гениталий бўлган аёлларда сийдик тута олмасликда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усули ўтказиш бўйича таклиф этилган алгоритм, касалликни эрта аниқлаш ва оқибатларини башорат қилиш сифатини яхшилаган, шунингдек, 1 нафар репродуктив ёшдаги аёлларни 5 кунлик шифохонада жарроҳлик амалиёти ўтказиш ва даволаниш вақти учун 4000000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган;
тўртинчи илмий янгилик: тос аъзолари пролапсини эрта ташхислашга йўналтирилган мобил дастур ишлаб чиқилган бўлиб, унинг клиник амалиётда қўлланилиши самарадорлиги билан тасдиқланиб, натижалар умумлаштирилган ва ўртача арифметик анкета калитига мувофиқ ҳисоблаб чиқилган, бунда техниканинг ишончлилиги- 0,86, Р<0,001, сезгирлиги – 1,48, Р<0,0001, стандартлаштирилган жавоб – 1,09, Р<0,0001 деб белгиланган ва ушбу инновацион технология патологик жараёнларнинг дастлабки босқичларини аниқлаш, ташхис жараёнини тезлаштириш ва даволаш стратегиясини самарали танлаш имконини яратиши исботланганлиги Тошкент шаҳридаги 5-сонли шаҳар туғруқ мажмуаси (2024-йии 05 сентябрдаги 77-сон буйруқ билан) ва 7-сонли (2024-йии 05 сентябрдаги 75-сон буйруқ билан) шаҳар туғруқ мажмуаси амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 декабрдаги №277-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: тос аъзоларининг пролапси (ПТО) частотасининг пасайиши, клиник натижаларнинг яхшиланиши, шунингдек, қин касалликлари ва улар билан боғлиқ асоратлар даражасининг пасайишига олиб келади. Иқтисодий самарадорлиги: репродуктив ёшдаги аёлларни тос аъзоларининг пролапсаси билан бирламчи тиббий ёрдам даражасида ташхис қўйиш ва бошқариш касалликни эрта аниқлаш ва унинг натижаларини башорат қилиш сифатини оширишга ёрдам беради ва сийдик тута олмасликда U-симон чок билан модификацияланган Келли жарроҳлик усули ўтказиш учун ўртача 4000000 сўмгача маблағни тежаш имконини берган, яъни 34,83% ни, йиллик иқтисодий  кўрсаткич 131 бемор учун эса 532000000 сўмни ташкил этган. Хулоса: тадқиқот натижаларини амалиётга жорий қилиш ҳомиладорликнинг асоратлари частотасининг пасайишига, кичик чаноқ аъзолари пролапси частотасининг пасайишига, сийдик тута олмасликни U-симон чок ёрдамида коррекция қилиш самарасининг ошишига, персоналлаштирилган тиббиёт тамойилларига амал қилган ҳолда (беморларни танлаш ва натижаларга статистик ишлов бериш) стандартлаштирилган анкета ва сўровнома асосида жарроҳликдан кейинги даврни баҳолаш имконини берган ва 5 кунлик шифохонада бир аёл учун жарроҳлик амалиёти ўтказиш ва даволаниш вақти учун 4000000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган.