Қосимов Абдулхай Ахадали ўғлининг    
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз адабиётида қўлланилган метафораларнинг муаллиф консептуал тизимини тасвирлашдаги роли (Жейн Остиннинг “Приде анд Прежудиcе” романи мисолида)”, 10.00.04 - Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/Fil3788.
Илмий раҳбар: Зокиров Мухторали Турдалиевич, филология фанлари номзоди, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Хошимова Дилдора Мадаминовна, филология фанлари доктори, профессор; Ғаниева Гулноза Захировна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз тилида метафоранинг лингвистик ва лингвопоетик жиҳатларини, уларнинг муаллиф консептуал тизимини тасвирлашдаги ролини, шунингдек, инсоннинг мураккаб тушунчаларни англаш жараёнида муҳим когнитив восита сифатидаги аҳамиятини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
консептуал тизимларнинг дунёни англаш жараёнидаги оʻрни, инглиз тилида метафораларнинг лингвистик ва лингвопоетик жиҳатлари, бадиий адабиётда консептуал метафоралар ва уларнинг муаллифнинг консептуал тизимини моделлаштиришдаги роли аниқланган;
метафорик бирликларни таҳлил қилиш асосида метафоралар муаллифнинг индивидуал консептуал тизимини тушунишга, ушбу жиҳат орқали уларнинг бадиий матнларда нафақат атрибутив восита, шунингдек, когнитив фаолиятнинг самарали усули сифатида асосланган;
рақс роман давомида нафақат никоҳ, балки севги, суҳбат учун ҳам метафора сифатида таҳлил қилиниб, унинг муаллиф дунёқарашини ифодалаши, шунингдек, мавҳум тушунчалар орқали мазмунни етказишдаги ролини кўрсатиб бериши далилланган;
метафоранинг мифопоетик хусусиятлари ва мавҳум тушунчаларни ифодалашдаги самарадорлиги, роман матнида “камтарлик” ва “севги” сўзлари консептуал метафора сифатида таҳлил қилиниб, уларнинг муаллиф мифопоетик қарашларини акс эттиришдаги роли аниқ мисоллар билан асосланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Жейн Остиннинг “Приде анд Прежудиcе” (Ғурур ва андиша) романидаги муаллиф лисоний консептуал тизимини тасвирлашда метафоралар ўрни юзасидан тадқиқотлар бўйича олиб борилган илмий натижалар асосида:
инсон онгида консептуал тизимларнинг дунёни англаш жараёнидаги оʻрни, бадиий адабиётда консептуал метафоралар, шунингдек, муаллифнинг консептуал тизимини моделлаштириш муаммоси доир илмий натижа ва хулосаларидан 2020-2021йиллар “Ўзбек миллий рақс санъатини тарғиб этишга бағишланган вебсайт ва мултимедиа маҳсулотлари (электрон луғатлар) тўпламини яратиш” мавзусидаги ФЗ-2019081663 рақамли фундаментал лойиҳани бажаришда, хусусан, “Ўзбек фолклёр санъати терминларининг қисқача ўзбекча-русча-инглизча-французча изоҳли луғати”ни яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлиги Ўзбекистон Давлат Хореография Академиясининг 2023-йил 20-декабрдаги 1-04/76 сон маълумотномаси). Натижада, рақс санъати терминларига доир метафорик хусусиятларини тавсиф ва таҳлил қилиш имкониятини берган;
метафорик моделларни таҳлил қилиш асосида метафоралар муаллифнинг индивидуал консептуал тизимини тушунишга ва уни қайта тиклашга ёрдам беришига оид фикр-мулоҳазалардан Фарғона давлат университетида 2021-2022 йилларга мўлжалланган СУЗ800021ГР3149 “Эстаблишмент оф Америcан драма cлуб ат ФСУ” номли халқаро лойиҳасида лойиҳа доирасида самарали қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги Фарғона давлат университетининг 2023-йил 29-ноябрдаги 04/5965-сон маълумотномаси). Натижада, ўтказилган лойиҳада кўзда тутилган тадбирлар бадиий-илмий жиҳатдан мукаммалашган.;
метафоранинг мифопоетик характери ва унинг мавҳум тушунчаларни ифодалашдаги ижобий хусусияти очиб берилган, романдаги камтарлик, рақс ва севги соʻзлари консептуал метафора сифатида таҳлили ва уларнинг роман муаллифи мифопоетик қарашларини ифодалашдаги оʻрнига доир фикр-мулоҳазалар, диссертациясида тақдим этилган материаллар, шунингдек, мазкур тадқиқот ичигидаги таҳлил натижаларидан Америка Қошма Штатларининг Ўзбекистондаги элчихонасининг 2021-2023 йилларда фаолият олиб борган “Миндонобод Сателлите Аccесс Миcрошоларшип Програм” С-УЗ800-21-ГР-3126 халқаро амалий лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Фарғона тумани Халқ таълими бўлими 62-ўрта таълим мактаби 2023-йил 18-декабрдаги 18-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчилар учун ташкилланган тадбир ва дарс жараёнларида қўлланиладиган материаллар бадиий-илмий жиҳатдан тўлдирилган;
метафоралар нафақат бадиий восита, балки когнитив фаолият билан боғлиқ ҳодиса маҳсули сифатида оид натижаларидан 2022-2023 йилларда Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси «Фарғона» телерадиоканалининг «Жараён», «Маънавият сарчашмаси», « Ҳайрли кун!» кўрсатувлари ҳамда  «Маънавият – қалб кўзгуси», «Кун мавзуси» номли радио эшиттиришларининг ссенарийларини ёзишда фойдаланилди ва муаллиф билан суҳбатлар уюштирилди (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси «Фарғона» телерадиоканалининг 2023-йил 11-ноябрдаги 02-12/218-сон маълумотномаси). Натижада, кўрсатув ва радио эшиттиришларда берилган илмий натижалар томошабинлар ва тингловчиларнинг адабий саводхонлигини оширишга хизмат қилган;
“Инглиз адабиётида қўлланилган метафораларнинг муаллиф консептуал тизимини тасвирлашдаги ўрни (Жейн Остиннинг “Приде анд прежудиcе” (Ғурур ва андиша) романи мисолида)” номли диссертация ишининг илмий натижаларидан, жумладан, муаллифнинг ижодини ўрганиш доирасида метафора ва консептуал тизим назарияларини бирлаштириш тилшунослик, адабиётшунослик ва психолингвистика каби фанларнинг ўзаро боғлаш орқали дунёнинг индивидуал расмини шакллантириш жараёнларини ўрганиш соҳасидаги замонавий ғоялар, назарий жиҳатдан, “когнитив услуб” тушунчасига, шунингдек, метафоризация жараёнида тасвирнинг ролини ва унинг консептуал тизимни қуриш тамойилларини ўрнатишдаги аҳамияти, метафоранинг мифопоетик хусусияти ва унинг мавҳум тушунчаларни ифодалашдаги ижобий хусусиятлари хусусидаги хулоса ва тавсияларидан 2022-йили 20-июндан 20 декабргача амалга оширилган “Дўстлик – осойишталик гарови” мавзусидаги 1-рақамли давлат гранти лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Республика Тожик миллий маданий маркази Фарғона вилоят бўлинмаси 2023-йил 15-июлдаги  18-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу лойиҳанинг илмий-оммабоплиги таъминланган ва янги манбалар билан бойиган.