Muhitdinova Diyoraxon Ulug‘bek qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtissoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishida nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarini shakllantirish texnologiyasi”, 13.00.03 - Maxsus pedagogika (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam:
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat pedagogika universiteti.
Ilmiy rahbar: Mamarajabova Zulfiya Narbaevna, pedagogika fanlari doktori, professor.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent davlat pedagogika universiteti, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Rasmiy opponentlar: Xakimova Muxabbat Fayzievna, pedagogika fanlari doktori, professor; Xamidova Muborak Ubaydullaevna pedagogika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent.
Yetakchi tashkilot: Qo‘qon davlat universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirishning pedagogik imkoniyatlari maqsadli, ma’lumotli-mazmunli, tarkibli-kompozision, kommunikativ pedagogik ko‘rsatkichlar integrativ yaxlitligini ta’minlash hamda barqaror va izchil natijadorlikka erishish asosida takomillashtirilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish modeli tizimli, faoliyatli, shaxsga yo‘naltirilgan yondashuvning ierarxik uzlyuksizligini ta’minlash hamda onglilik va ijodiy faollik, ko‘rgazmalilik, bilimlarni puxta o‘zlashtirish, muntazamlilik va izchillilik, nutqiy muloqotni jadallashtirish, individual yondashish, korreksion yo‘nalganlik, predmetli-amaliy faoliyatga tayanish tamoyillari pedagogik yaxlitligini ta’minlash asosida takomillashtirilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish texnologiyasi muloqot talab qiluvchi nutqiy vaziyatlarni tashkil etish, “To‘rt taraf”, FSMU, Tushunchalar, Mazayka strategiyasi, Tez yordam, Dialog, "Kimligini top», Esse texnologiyalari maqsadli uyg‘unligini ta’minlash hamda ta’limiy maqsadga mos ratsional foydalanish asosida takomillashtirilgan;
eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish samaradorligi verbal va noverbal vositalarni tanlash, dialog tashkil etish, rollarni taqsimlash, matn mazmuni og‘zaki bayoni natijalarini tahlil qilish hamda matn bayon etish matn, mustaqil matn yaratishga tayyorgarlik darajalarini variatsiyalash mezonlarini prognostik loyihalashtirish asosida takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish bo‘yicha olingan natijalar asosida:
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirishning pedagogik imkoniyatlari maqsadli, ma’lumotli-mazmunli, tarkibli-kompozision, kommunikativ pedagogik ko‘rsatkichlar integrativ yaxlitligini ta’minlash hamda barqaror va izchil natijadorlikka erishish asosida takomillashtirishga oid takliflar “Ona tili o‘qitish texnologiyasi” o‘quv qo‘llanmasi mazmuniga singdirilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2025-yil 11-martdagi 11-05-1528/04 raqamli dalolatnomasi). Natijada eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirishning bilan bog‘liq kasbiy faoliyatga samarali tayyorlash jarayonini takomillashtirish imkoni kengaytirilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish modeli tizimli, faoliyatli, shaxsga yo‘naltirilgan yondashuvning ierarxik uzlyuksizligini ta’minlash hamda onglilik va ijodiy faollik, ko‘rgazmalilik, bilimlarni puxta o‘zlashtirish, muntazamliklik va izchillilik, nutqiy muloqotni jadallashtirish, individual yondashish, korreksion yo‘nalganlik, predmetli-amaliy faoliyatga tayanish tamoyillari pedagogik yaxlitligini ta’minlash asosida takomillashtirishga oid takliflar “Ona tili o‘qitish texnologiyasi ” o‘quv qo‘llanmasi mazmuniga singdirilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2025-yil 11-martdagi 11-05-1528/04 raqamli dalolatnomasi). Natijada boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish imkoniyatlari kengaytirilgan;
boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish texnologiyasi muloqot talab qiluvchi nutqiy vaziyatlarni tashkil etish, “To‘rt taraf”, FSMU, Tushunchalar, Mazayka strategiyasi, Tez yordam, Dialog, "Kimligini top», Esse texnologiyalari maqsadli uyg‘unligini ta’minlash hamda ta’limiy maqsadga mos ratsional foydalanish asosida takomillashtirishga oid takliflar “Ona tili o‘qitish texnologiyasi ” o‘quv qo‘llanmasi mazmuniga singdirilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2025-yil 11-martdagi 11-05-1528/04 raqamli dalolatnomasi). Natijada boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirishga sharoit yaratilgan;
eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish samaradorligi verbal va noverbal vositalarni tanlash, dialog tashkil etish, rollarni taqsimlash, matn mazmuni og‘zaki bayoni natijalarini tahlil qilish hamda matn bayon etish matn, mustaqil matn yaratishga tayyorgarlik darajalarini variatsiyalash mezonlarini prognostik loyihalashtirish asosida takomillashtirishga oid takliflar “Ona tili o‘qitish texnologiyasi ” o‘quv qo‘llanmasi mazmuniga singdirilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2025-yil 11-martdagi 11-05-1528/04 raqamli dalolatnomasi). Natijada boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida eshitishda nuqsoni bo‘lgan o‘quvchilarda kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish mazmuni boyitilgan.
