Kireev Vadim Vladimirovichning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Autoimmun kasalliklar bilan og‘rigan bemorlarda glyukokortikoid va immunosupressant qarshiligini rivojlantirish mexanizmlari va uni bartaraf etish usullari» 14.00.36 – Allergologiya va immunologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam B2021.1.DSc/Tib527.
Ilmiy rahbar: Suyarov Akram Amirkulovich, tibbiyot fanlari doktori, katta ilmiy xodim.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Immunologiya va inson genomikasi instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Immunologiya va inson genomikasi instituti, DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01.
Rasmiy opponentlar: Urazmetova Maisa Dmitrievna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Rizamuxamedova Mashkura Zaktrovna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Tashkentbaeva Eleonora Nigmanovna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent pediatriya tibbiyot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: autoimmun kasalliklar bilan og‘rigan bemorlarda glyukokortikoid va immunosupressant qarshiligini rivojlantirish mexanizmlari va uni bartaraf etish usullarini ishlab chiqish.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor o‘ta yuqori sezuvchanlik bo‘yicha bemorlar orasida RAda deksametazon, TQYuda betametazon, deksametazon, prednizolon va triamsinolon, TSDda esa betametazon egallaganligi, o‘ta past sezuvchanlikka ega bemorlar orasida, RAda metilprednizolon, TQYuda metotreksat, TSDda metilprednizolon egallashi asoslangan;
ilk bor ayollar orasida o‘ta yuqori sezuvchanlik bo‘yicha birinchi o‘rinni betametazon, oxirgi o‘rinni esa metilprednizolon, o‘ta past sezuvchanlik bo‘yicha metilprednizolon yetakchi o‘rinni, betametazon, deksametazon va triamsinolon esa oxirgi o‘rinni egallashi aniqlangan;
ilk bor RA da GK va MTga nisbatan o‘ta yuqori va o‘ta past sezuvchanlikni jinslar farqi bo‘yicha tahlil qilinganda erkaklar orasida o‘ta yuqori sezuvchanlik darajasi bo‘yicha birinchi o‘rinda deksametazon va triamsinolonda, oxirgi o‘rinda esa gidrokortizon va metotreksatda kuzatilgan, o‘ta past sezuvchanlik bo‘yicha metilprednizolon yetakchi o‘rinni, eng oxirgi o‘rinni esa deksametazon egallashi isbotlangan;
ilk bor RA bilan seronegativ variantli bemorlarda, o‘ta yuqori sezuvchanlik birinchi o‘rinda betametazonga, eng oxirgi o‘rinda esa metilprednizolonga to‘g‘ri kelsa, o‘ta past sezuvchanlikda esa yetakchi o‘rinni metilprednizolon va oxirgi o‘rinni deksametazon egallashi, seropozitiv variantda o‘ta yuqori sezuvchanlik deksametazon va triamsinolon, oxirgi o‘rinni esa metilprednizolon egallasa, o‘ta past sezuvchanlikda esa birinchi o‘rinni metilprednizolon egallagan, eng oxirgi o‘rinda esa deksametazon va triamsinolon joylashgani aniqlangan;
ilk bor erta bosqichda RA bo‘lgan bemorlarda GK va MTga o‘ta yuqori sezuvchanlikka ega bemorlar orasida eng ko‘p uchraydigan preparatlar triamsinolon va betametazon bo‘lsa, kechki bosqichda esa eng ko‘p uchraydigan preparat deksametazon, undan keyin betametazon, eng oxirgi o‘rinda esa triamsinolon, o‘ta past sezuvchanlikka ega bemorlar orasida, erta bosqichda birinchi o‘rinni metotreksat, kech bosqichda esa metilprednizolon egallashi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashning ilmiy-tadqiqot ishlari natijalarini amaliyotga tadbig‘i bo‘yicha 2024 yil 26 noyabrdagi 09/68 – son xulosasiga ko‘ra:
birinchi ilmiy yangilik: ilk bor o‘ta yuqori sezuvchanlik bo‘yicha bemorlar orasida RAda deksametazon, TQYuda betametazon, deksametazon, prednizolon va triamsinolon, TSDda esa betametazon egallaganligi, o‘ta past sezuvchanlikka ega bemorlar orasida, RAda metilprednizolon, TQYuda metotreksat, TSDda metilprednizolon egallashi asoslanganligi bo‘yicha «Autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya» va «Autoimmun kasalliklarni davolashda Rituksimab» va (Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 17.10.2022 yildagi №8n-r/1134-sonli va №8n-r/1148 sonli ma’lumotnomasi bilan tasdiqlangan) uslubiy tavsiyanomalari ishlab chiqilgan. Mazkur taklif Toshkent sh. 3-son shahar klinik shifoxonasi bo‘yicha 04.10.2024 yildagi 4-sonli va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi bo‘yicha 25.09.2024 yildagi. 54/k-sonli buyruqlari bilan amaliyotlariga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi ilmiy texnik kengashning 2024 yildagi 26 noyabrdagi 09/68-sonli xulosasi); ijtimoiy samaradorligi: ilmiy natijalarni klinik amaliyotga joriy etilishi eng yuqori sezuvchanlikni inobatga olgan holda glyukokortikoid preparatlarni tanlash, davolash taktikasini optimallashtirish, asoratlar rivojlanishini kamaytirish, tibbiy yordam sifatini oshirish, nogironlik darajasini pasaytirishga va xayot sifatini yaxshilashga imkon yaratadi; iqtisodiy samaradorligi: ilmiy natijalarning Toshkent shahar 3-son shahar klinik shifoxonasi va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi amaliy faoliyatiga joriy etilishi, ya’ni autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya va Rituksimabni qo‘llash usullari xar bir bemorning shifoxonada qolish muddatini o‘rtacha 3 kungacha qisqartirib, xar bir bemorga nisbatan sarflangan mablag‘ning 360000 so‘mgacha tejash imkoniyati yaratildi; xulosa: autoimmun kasalliklarni davolashda metilprednizolon, betametazon, gidrokortizon, deksametazon prednizolon va metotreksatga sezuvchanlik bir vaqtning o‘zida aniqlanganligi asoslangan;
ikkinchi ilmiy yangilik: ilk bor ayollar orasida o‘ta yuqori sezuvchanlik bo‘yicha birinchi o‘rinni betametazon, oxirgi o‘rinni esa metilprednizolon, o‘ta past sezuvchanlik bo‘yicha metilprednizolon yetakchi o‘rinni, betametazon, deksametazon va triamsinolon esa oxirgi o‘rinni egallashi aniqlanganligi bo‘yicha «Autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya» va «Autoimmun kasalliklarni davolashda Rituksimab» (Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 17.10.2022 yildagi №8n-r/1134-sonli va №8n-r/1148 sonli ma’lumotnomasi bilan tasdiqlangan) uslubiy tavsiyanomalari ishlab chiqilgan. Mazkur taklif Toshkent sh. 3-son shahar klinik shifoxonasi bo‘yicha 04.10.2024 yildagi 4-sonli va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi bo‘yicha 25.09.2024 yildagi. 54/k-sonli buyruqlari bilan amaliyotlariga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi ilmiy texnik kengashning 2024 yildagi 26 noyabrdagi 09/68-sonli xulosasi); ijtimoiy samaradorligi: ilmiy natijalarni klinik amaliyotga joriy etilishi eng yuqori sezuvchanlikni inobatga olgan holda glyukokortikoid preparatlarni tanlash, davolash taktikasini optimallashtirish, asoratlar rivojlanishini kamaytirish, tibbiy yordam sifatini oshirish, nogironlik darajasini pasaytirishga va xayot sifatini yaxshilashga imkon yaratadi; iqtisodiy samaradorligi: ilmiy natijalarning Toshkent sh. 3-son shahar klinik shifoxonasi va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi amaliy faoliyatiga joriy etilishi, ya’ni autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya va Rituksimabni qo‘llash usullari xar bir bemorning shifoxonada qolish muddatini o‘rtacha 3 kungacha qisqartirib, xar bir bemorga nisbatan sarflangan mablag‘ning 360000 so‘mgacha tejash imkoniyati yaratildi; xulosa: ayollar orasida o‘ta yuqori sezuvchanlik bo‘yicha birinchi o‘rinni betametazon, oxirgi o‘rinni esa metilprednizolon, o‘ta past sezuvchanlik bo‘yicha metilprednizolon yetakchi o‘rinni, betametazon, deksametazon va triamsinolon esa oxirgi o‘rinni egallashi asoslangan;
uchinchi ilmiy yangilik: ilk bor RA da GK va MTga nisbatan o‘ta yuqori va o‘ta past sezuvchanlikni jinslar farqi bo‘yicha tahlil qilinganda erkaklar orasida o‘ta yuqori sezuvchanlik darajasi bo‘yicha birinchi o‘rinda deksametazon va triamsinolonda, oxirgi o‘rinda esa gidrokortizon va metotreksatda kuzatilgan, o‘ta past sezuvchanlik bo‘yicha metilprednizolon yetakchi o‘rinni, eng oxirgi o‘rinni esa deksametazon egallashi isbotlanganligi bo‘yicha «Autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya» va «Autoimmun kasalliklarni davolashda Rituksimab» va (Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 17.10.2022 yildagi №8n-r/1134-sonli va №8n-r/1148 sonli ma’lumotnomasi bilan tasdiqlangan) uslubiy tavsiyanomalari ishlab chiqilgan. Mazkur taklif Toshkent sh. 3-son shahar klinik shifoxonasi bo‘yicha 04.10.2024 yildagi 4-sonli va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi bo‘yicha 25.09.2024 yildagi. 54/k-sonli buyruqlari bilan amaliyotlariga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi ilmiy texnik kengashning 2024 yildagi 26 noyabrdagi 09/68-sonli xulosasi); ijtimoiy samaradorligi: ilmiy natijalarni klinik amaliyotga joriy etilishi eng yuqori sezuvchanlikni inobatga olgan holda glyukokortikoid preparatlarni tanlash, davolash taktikasini optimallashtirish, asoratlar rivojlanishini kamaytirish, tibbiy yordam sifatini oshirish, nogironlik darajasini pasaytirishga va xayot sifatini yaxshilashga imkon yaratadi; iqtisodiy samaradorligi: ilmiy natijalarning Toshkent sh. 3-son shahar klinik shifoxonasi va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi amaliy faoliyatiga joriy etilishi, ya’ni autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya va Rituksimabni qo‘llash usullari xar bir bemorning shifoxonada qolish muddatini o‘rtacha 3 kungacha qisqartirib, xar bir bemorga nisbatan sarflangan mablag‘ning 360000 so‘mgacha tejash imkoniyati yaratildi; xulosa: RA da GK va MTga nisbatan o‘ta yuqori va o‘ta past sezuvchanlikni jinslar farqi bo‘yicha tahlil qilinganda erkaklar orasida o‘ta yuqori sezuvchanlik darajasi bo‘yicha birinchi o‘rinda deksametazon va triamsinolonda, oxirgi o‘rinda esa gidrokortizon va metotreksatda kuzatilgan, o‘ta past sezuvchanlik bo‘yicha metilprednizolon yetakchi o‘rinni, eng oxirgi o‘rinni esa deksametazon egallashi asoslangan;
to‘rtinchi ilmiy yangilik: ilk bor RA bilan seronegativ variantli bemorlarda, o‘ta yuqori sezuvchanlik birinchi o‘rinda betametazonga, eng oxirgi o‘rinda esa metilprednizolonga to‘g‘ri kelsa, o‘ta past sezuvchanlikda esa yetakchi o‘rinni metilprednizolon va oxirgi o‘rinni deksametazon egallashi, seropozitiv variantda o‘ta yuqori sezuvchanlik deksametazon va triamsinolon, oxirgi o‘rinni esa metilprednizolon egallasa, o‘ta past sezuvchanlikda esa birinchi o‘rinni metilprednizolon egallagan, eng oxirgi o‘rinda esa deksametazon va triamsinolon joylashgani aniqlanganligi bo‘yicha «Autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya» va «Autoimmun kasalliklarni davolashda Rituksimab» va (Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 17.10.2022 yildagi №8n-r/1134-sonli va №8n-r/1148 sonli ma’lumotnomasi bilan tasdiqlangan) uslubiy tavsiyanomalari ishlab chiqilgan. Mazkur taklif Toshkent sh. 3-son shahar klinik shifoxonasi bo‘yicha 04.10.2024 yildagi 4-sonli va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi bo‘yicha 25.09.2024 yildagi. 54/k-sonli buyruqlari bilan amaliyotlariga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi ilmiy texnik kengashning 2024 yildagi 26 noyabrdagi 09/68-sonli xulosasi); ijtimoiy samaradorligi: ilmiy natijalarni klinik amaliyotga joriy etilishi eng yuqori sezuvchanlikni inobatga olgan holda glyukokortikoid preparatlarni tanlash, davolash taktikasini optimallashtirish, asoratlar rivojlanishini kamaytirish, tibbiy yordam sifatini oshirish, nogironlik darajasini pasaytirishga va xayot sifatini yaxshilashga imkon yaratadi; iqtisodiy samaradorligi: ilmiy natijalarning Toshkent sh. 3-son shahar klinik shifoxonasi va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi amaliy faoliyatiga joriy etilishi, ya’ni autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya va Rituksimabni qo‘llash usullari xar bir bemorning shifoxonada qolish muddatini o‘rtacha 3 kungacha qisqartirib, xar bir bemorga nisbatan sarflangan mablag‘ning 360000 so‘mgacha tejash imkoniyati yaratildi; xulosa: revmatoid artrit bilan seronegativ va seropozitiv variantli bemorlarda o‘ta yuqori va o‘ta past sezuvchanlik aniqlanib davolash asoslangan;
beshinchi ilmiy yangilik: ilk bor erta bosqichda RA bo‘lgan bemorlarda GK va MTga o‘ta yuqori sezuvchanlikka ega bemorlar orasida eng ko‘p uchraydigan preparatlar triamsinolon va betametazon bo‘lsa, kechki bosqichda esa eng ko‘p uchraydigan preparat deksametazon, undan keyin betametazon, eng oxirgi o‘rinda esa triamsinolon, o‘ta past sezuvchanlikka ega bemorlar orasida, erta bosqichda birinchi o‘rinni metotreksat, kech bosqichda esa metilprednizolon egallashi aniqlanganligi bo‘yicha «Autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya» va «Autoimmun kasalliklarni davolashda Rituksimab» va (Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 17.10.2022 yildagi №8n-r/1134-sonli va №8n-r/1148 sonli ma’lumotnomasi bilan tasdiqlangan) uslubiy tavsiyanomalari ishlab chiqilgan. Mazkur taklif Toshkent sh. 3-son shahar klinik shifoxonasi bo‘yicha 04.10.2024 yildagi 4-sonli va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi bo‘yicha 25.09.2024 yildagi. 54/k-sonli buyruqlari bilan amaliyotlariga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi ilmiy texnik kengashning 2024 yildagi 26 noyabrdagi 09/68-sonli xulosasi); ijtimoiy samaradorligi: ilmiy natijalarni klinik amaliyotga joriy etilishi eng yuqori sezuvchanlikni inobatga olgan holda glyukokortikoid preparatlarni tanlash, davolash taktikasini optimallashtirish, asoratlar rivojlanishini kamaytirish, tibbiy yordam sifatini oshirish, nogironlik darajasini pasaytirishga va xayot sifatini yaxshilashga imkon yaratadi; iqtisodiy samaradorligi: ilmiy natijalarning Toshkent sh. 3-son shahar klinik shifoxonasi va Respublika ixtisoslashtirilgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi amaliy faoliyatiga joriy etilishi, ya’ni autoimmun kasalliklarni davolashda lorakort bilan pul`sterapiya va Rituksimabni qo‘llash usullari xar bir bemorning shifoxonada qolish muddatini o‘rtacha 3 kungacha qisqartirib, xar bir bemorga nisbatan sarflangan mablag‘ning 360000 so‘mgacha tejash imkoniyati yaratildi; xulosa: erta bosqichda RA bo‘lgan bemorlarda GK va MTga o‘ta yuqori sezuvchanlikka ega bemorlar orasida eng ko‘p uchraydigan preparatlar triamsinolon va betametazon bo‘lsa, kechki bosqichda esa eng ko‘p uchraydigan preparat deksametazon, undan keyin betametazon, eng oxirgi o‘rinda esa triamsinolon, o‘ta past sezuvchanlikka ega bemorlar orasida, erta bosqichda birinchi o‘rinni metotreksat, kech bosqichda esa metilprednizolon egallashi asoslangan.
