Тожидинов Тошпўлат Шокир ўғлининг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): Шеър график шакли ифода воситаси сифатида (Янги ўзбек шеърияти мисолида), 10.00.07 – Адабиёт назарияси (филология фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Fil4760
Илмий раҳбарнинг фамилияси, исми, шарифи, илмий даражаси ва унвони:
Қуронов Дилмурод Ҳайдаралиевич, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи:
Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёти ва фолклори институти, DSc.02/30.12.2019.Fil.46.01 
Расмий оппонентлар: 
Амонова Зилола Қодировна, филология фанлари доктори, доцент; 
Якубов Исламжан Ахмеджанович, филология фанлари доктори, доцент. 
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: шеър график шаклининг ифода имкониятларини ўрганиш ва унинг ифодавий имкониятларидан фойдаланишнинг фаоллашув омилларини таҳлил қилиш, график шаклга хос ифодавийликни Янги ўзбек шеъриятининг специфик хусусияти сифатида баҳолаш ва унинг ифодавий имкониятларидан фойдаланиш, янгича ёндашув ва ифодавий изланишларнинг айни адабий даврда фаоллашув сабабларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ифода эҳтиёжи инсонга хос доимий фаолият сифатида баҳоланиб, шеърий шакллар билан боғлиқ янгиланишга ифодавий мукаммалликка эришиш натижаси сифатида қаралган. Шунга кўра шеър график шакли аввалдан давом этиб келаётган анъана ўлароқ шаклланган тайёр қолип эмас, балки мазмуннинг шаклдаги натижаси сифатида баҳоланган;
Янги ўзбек шеъриятига хос бадиий тафаккурнинг буткул янгилангани ва уни ифода қилиш имкониятига эга янгича ифода воситаларига эҳтиёж график шакл билан боғлиқ янгиланишларни янада аниқ текширишга имкон берган;
нашр ишларидаги тафовутларга танқидий муносабат билдирилиб, шеър график шаклининг ташкилланишида муаллиф вариантига устуворлик берилган;
шеър график шакли, унинг таркибий қисмлари, график бирлик ва воситалар ҳақидаги илмий хулосаларнинг айрим ўринларда таҳрирталаб эканлиги кўрилгани ҳолда, бу табиий бир жараён сифатида баҳоланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Шеър график шакли ифода воситаси сифатида мавзусида олиб борилган тадқиқотлар асосида олинган натижалар қуйидаги ишларда жорийланган: 
Қўқон адабий муҳити ижодкорлари шеърлари график шаклининг шеър мазмуни ифодасидаги ўрни, нашрлардаги график шакл билан боғлиқ тафовутлар натижасида юз берган мазмуний ўзгаришлар ҳақидаги хулосалар ва фактик материаллардан Қўқон давлат педагогика институтида бажарилган АЛ-322103020 “Қўқон адабий муҳити ижодкорлари ҳаёти ва ижоди бўйича wеб-сайт ва платформа яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Қўқон давлат педагогика институтининг 2024-йил 12-декабрдаги 1645/04-сон маълумотномаси). Натижада нашрларда кузатиладиган Қўқон адабий муҳитига мансуб шоирлар шеърларидаги график шакл билан боғлиқ тафовутлар таҳлили ишончлилигига эришилган; 
Абдулҳамид Чўлпоннинг “Сомон парча” шеъри мисолида мисранинг банд мақомини олиши, “Гўзал Туркистон” шеъри мисолида мисрани алоҳида ажратиб ёзиш, “Табиат китобидан” шеъри мисолида тиниш белгиларининг поетик вазифадорлиги ҳақида билдирган фикрларидан Андижон давлат университетида бажарилган А-ОТ-2021-57 “Чўлпон ҳаёти ва ижодий мероси манбаларининг электрон платформасини ва мобил иловасини яратиш” (2021–2022) амалий лойиҳада фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2023-йил 11-ноябрдаги 4516/02-сон маълумотномаси). Диссертациядаги график шакл поетикасини тадқиқ этиш натижалари лойиҳада Чўлпон шеърий асарларини электрон платформага жойлаш давомида эътиборда тутилган ва фойдаланувчиларга тўғри етказилган;
шеър график шакли унинг таркибий қисмлари, унинг ифода имкониятлари ва янгиланиш тамойилларини тушунтиришда, шеърий асарларни таҳлил қилишда Туркия Республикаси Карабук университети Чингиз Айтматов Адабиёт факултети Турк дунёси амалий ва тадқиқот маркази мудирлиги Öзбекçе ве Öзбек эдебиятı дерслеринде, Эдебият Факüлтеси Тüрк Дили ве Эдебиятı Бöлüмüнде ТЕД730 Тüрк Дüнясı, ТРЕ229 Çаğдаş Тüрк Леҳçелери 1, ТРЕ331 Çаğдаş Тüрк Дüнясı Эдебиятı 1, ТРЕ332 Çаğдаş Тüрк Дüнясı Эдебиятı ИИ, ТЕД734 Тüркистан Милли Уянış Эдебиятı дарсларида фойдаланилган (Карабук университетининг 2024-йил 27-августдаги Э-66681389-108.99-377440-сонли маълумотномаси). Натижада турк ва ўзбек адабиётининг ўзаро муштарак жиҳатлари ҳақида маълумотлар олинган, машғулотлар илмий-назарий фикрлар билан бойитилган; 
бадиий асардаги ифода воситалари, бадиий нутқда кузатилиши табиий бўлган айрим тил сатҳларига хос меъёрдан оғишлар, ифода эҳтиёжи, ифодавий мукаммалликка эришиш йўлидаги изланишлар, график шакл билан боғлиқ янгиланишларга ижодкор муносабати ҳақидаги хулосалардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг ҳисобот йиғилишларида, уюшма қошидаги ижодий тўгарак фаолиятида, адабий кечаларда, ижодкор ёшлар билан учрашувларда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2024-йил 20-декабрдаги 01-03/990-сон маълумотномаси). Натижада ёш ижодкорларга шеър график шакли тушунчаси, унинг ифода имкониятлари ҳақида маълумотлар топишга ва тасаввурларини кенгайтиришга туртки бўлган;
янги ўзбек шеъриятининг ўзига хос томонлари, хусусан, Шавкат Раҳмон шеъриятининг шакл ва мазмун уйғунлиги масаласидаги хулосалардан Андижон вилоят телерадиокомпаниясининг “Хазинамсан, китоб” адабий, илмий-маърифий кўрсатуви ссенарийсинини тайёрлашда фойдаланилган (Андижон вилоят телерадиокомпаниясининг 2024-йил 16-декабрдаги 01-13/245 сон маълумотномаси). Натижада кўрсатув илмий, маърифий салоҳиятининг янада яхшиланишига, томошабинларнинг кўрсатувга бўлган қизиқишининг ортишига эришилган.