Қурбонов Шуҳрат Жўражоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Юқори жағ бўшлиқлари сурункали касалликларини хирургик даволаш усуллари натижаларини қиёсий таққослаш» 14.00.04 – Оториноларингология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Tib2220.
Илмий раҳбар: Бакиева Шахло Хамидуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат стоматология институти, DSc.04/30.12.2019.Tib59.01. 
Расмий оппонентлар: Рязанцев Сергей Валеньтинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор, Шамсиев Джахонгир Фазлитдинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: А.Алиев номидаги Озарбайжон давлат шифокорларни малакасини ошириш институти. 
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади:
юқори жағ бўшлиқлари сурункали касалликларини жарроҳлик даволаш усуллари самарадорлигини қиёсий баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
юқори жағ бўшлиғининг клиник-анатомик хусусиятларидан ва табиий тешикнинг функционал хусусиятларини тўлиқ сақлаш мақсадида пастки бурун йўли орқали юқори жағ бўшлиғига кириш усули самарали эканлиги исботланган;
юқори жағ бўшлиғининг полипоз жараён билан 2 ва 3 даражаси, киста (кўз косаси тегида, бўшлиқ латерал деворида), замбуруғли жараён (бир ёки икки томонлама, юқори жағ бўшлиғи тулик зарарланиши)да FESS, полип 1 даражаси (бир томонлама, ЮЖБ зарарланиши), киста-ёт жисм (тубида, альвеоляр бухта, олд девор)да эндоскопик пастки гайморотомия ва йирингли-некротик жараён (бир ёки икки томонлама, юқори жағ бўшлиғи тўлиқ зарарланиши), ўсмали жараён (бир ёки икки томонлама, юқори жағ бўшлиғи тўлиқ зарарланиши)да эса экстраназал гайморотомия амалиётини қўллаш самарадор эканлиги исботланган;
бурун бўшлиғи ва юқори жағ бўшлиғи аэродинамикаси бузилишини олдини олиш учун пастки бурун йўли орқали жарроҳлик киришда тешикни ёпишнинг аҳамияти аниқланган;
юқори жағ бўшлиғи яллиғланиш касалликларида пастки бурун йўли орқали ўтказилган жарроҳлик амали функционал синус-жарроҳлик ва экстраназал микрогайморотомияга қараганда инвазив ва асоратсиз жарроҳлик амали бўлиб, табиий тешик бутунлигини сақлаган ҳолда бурун аэрациясини тиклаш,  касалликнинг қайталанишини камайиши, бурун функционал хусусиятларининг тикланишига олиб келиши исботланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши 
Самарқанд давлат тиббиёт университети қошидаги Эксперт Кенгашининг 2023 йил 11-декабрдаги №74-сон маълумотномасига асосан Илмий-тадқиқот ишлари натижаларни амалиётга тадбиғи бўйича хулосасига кўра (илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент тиббиёт академиясининг 2024 йил 9 июлдаги №09-19623-сонли хати юборилган):
биринчи илмий янгилик: юқори жағ бўшлиғининг клиник-анатомик хусусиятларидан ва табиий тешикнинг функционал хусусиятларини тўлиқ сақлаш мақсадида пастки бурун йўли орқали юқори жағ бўшлиғига кириш усули самарали эканлиги исботланганлиги Самарқанд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли клиникасининг 2023 йил 2 декабрдаги №136 сонли буйруғи ва Самарқанд вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказининг 2023 йил 1 декабрдаги №404-U сонли буйруғи билан амалиётга жорий этилган; Ижтимоий самарадорлиги: юқори жағ бўшлиқларига касалликнинг турига қараб жарроҳлик усулини бажариш беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга олиб келди. Иқтисодий самарадорлиги: Эндоназал пастки гайморотомия ёрдамида юқори жағ бўшлиқларига кириш ва кейинчалик тешикни пластик ёпиш орқали жарроҳликдан кейинги парваришлаш муддатини қисқартирди. Янги ёндашувнинг жорий этилиши натижасида диагностика ва даволаш харажатлари 1250000 сўмни ташкил этди. Оториноларинголог мутахассисларга мурожаат қилиб, кўп миқдорда диагностик текширувлар ва асоссиз даволанишни буюрганда, 1 миллион 860 минг сўмни ташкил этади. Натижада ҳар бир бемор учун 590 минг сўм иқтисод қилинди. Хулоса: юқори жағ бўшлиғи яллиғланиш касалликлари бўлган беморларда касалликнинг турига қараб жарроҳлик усулини ўтказиш ҳар бир беморга 690 минг сўм маблағларини тежаш имконини бермоқда;
иккинчи илмий янгилик: юқори жағ бўшлиғининг полипоз жараён билан 2 ва 3 даражаси, киста (кўз косаси тегида, бўшлиқ латерал деворида), замбуруғли жараён (бир ёки икки томонлама, юқори жағ бўшлиғи тулик зарарланиши)да FESS, полип 1 даражаси (бир томонлама, ЮЖБ зарарланиши), киста-ёт жисм (тубида, альвеоляр бухта, олд девор)да эндоскопик пастки гайморотомия ва йирингли-некротик жараён (бир ёки икки томонлама, юқори жағ бўшлиғи тўлиқ зарарланиши), ўсмали жараён (бир ёки икки томонлама, юқори жағ бўшлиғи тўлиқ зарарланиши)да эса экстраназал гайморотомия амалиётини қўллаш самарадор эканлиги исботланган. Натижалар Самарқанд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли клиникасининг 2023 йил 2 декабрдаги №136 сонли буйруғи ва Самарқанд вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказининг 2023 йил 1 декабрдаги №404-U сонли буйруғи билан амалиётга жорий этилган; Ижтимоий самарадорлиги: эндоскопик пастки гайморотомия ўтказишга кўрсатмалар ишлаб чиқилиши самарали комплекс давони аниқлашга имкон беради ва қайта жарроҳлик амлиётларни олди олинади. Иқтисодий самарадорлиги: юқори жағ бўшлиқлари яллиғланиш касалликларида кўрсатмалар асосида жарроҳлик амалиётларини ўтказиш ундан кейинги даврдаги иккиламчи асоратлар келиб чиқишининг олди олинди. Хулоса: юқори жағ бўшлиғидаги яллиғланиш касалликларига кўрсатмалар ишлаб чиқилиши ҳамда даволаш чораларининг тактикасини амалиётга жорий қилиниши 690000 сўм иқтисод қилиш имконини берди.
учинчи илмий янгилик: бурун бўшлиғи ва юқори жағ бўшлиғи аэродинамикаси бузилишини олдини олиш учун пастки бурун йўли орқали жарроҳлик киришда тешикни ёпишнинг аҳамияти аниқланган. Самарқанд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли клиникасининг 2023 йил 2 декабрдаги №136 сонли буйруғи ва Самарқанд вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказининг 2023 йил 1 декабрдаги №404-U сонли буйруғи билан амалиётга жорий этилган; Ижтимоий самарадорлиги: бурун бўшлиғи ва юқори жағ бўшлиғи аэродинамикаси ҳолати таҳлили асосида беморни амалиётга тайёрлаш ва аҳволини тўғри баҳолашга ёрдам беради, бу эса шифохонада ётиш кунлари сонини камайтиради. Иқтисодий самарадорлиги: касалликни келтириб чиқарувчи омилларнинг аниқланишига кўра 1 нафар бемор учун 320000 сўм иқтисод қилинди. Хулоса: Беморларни текширишнинг тўғри тактикаси беморлар маблағлари сарфланишини камайтиради.
тўртинчи илмий янгилик: юқори жағ бўшлиғи яллиғланиш касалликларида пастки бурун йўли орқали ўтказилган жарроҳлик амали функционал синус-жарроҳлик ва экстраназал микрогайморотомияга қараганда инвазив ва асоратсиз жарроҳлик амали бўлиб, табиий тешик бутунлигини сақлаган ҳолда бурун аэрациясини тиклаш, касалликнинг қайталанишини камайиши, бурун функционал хусусиятларининг тикланишига олиб келиши исботланган. Натижалар Самарқанд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли клиникасининг 2023 йил 2 декабрдаги №136 сонли буйруғи ва Самарқанд вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказининг 2023 йил 1 декабрдаги №404-U сонли буйруғи билан амалиётга жорий этилган билан амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: юқори жағ бўшлиғи яллиғланиш касалликларида эндоскопик кириш усулининг самарадорлиги асосида яллиғланиш натижасида юзага келувчи асоратларни олди олинади ҳамда даволаш кунлари қисқаради. Иқтисодий самарадорлиги: 1 нафар беморнинг шифохонадаги даври учун иқтисодий кўрсаткич: беморнинг шифохонада қолиш муддатини 5 кундан 2 кунга (3 кунга) қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори 3500000 сўмдан 2600000 сўмга камайтирди (Клиниканинг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 300000 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг 3 кунга қисқартирилиши ҳисобига 450 минг сўмлик дори-дармон кам талаб этилади (1 кунга ўртача 150000 сўм дори воситалари сарфланади). Юқоридагиларга кўра жами йиллик иқтисодий самарадорлик 3600000 сўмни ташкил қилди. Хулоса: касалликни даволаш амалга оширилиши 1 нафар бемор ҳисобига 900000 сўмга стационар даволаниш сарфланиш, бир йилда 1 нафар беморга 3600000 сўм иқтисод қилиш имконини беради.