Турдиалиев Жаҳонгир Рустам ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Илк ўрта асрлар Суғдда эмпирик билимлар ривожи” 07.00.01– Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.4.PhD/Tar1244.
Илмий раҳбар: Ғойибов Бобир Собирович тарих фанлари доктори, профессор. Диссертация бажарилган муассаса номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/06.04.2024.Tar.20.05.
Расмий оппонентлар: Холматов Нормуҳаммад Ўразович, тарих фанлари доктори, профессор; Хушвақов Наби Олимович, тарих фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Суғдда мавжуд тажрибага асосланган билимларнинг тарихий жараёнлардаги ўрнини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат: 
амалий ва тасвирий санъат намуналарининг услубий жиҳатлари нафақат анъанавий дид ва эстетик қарашларга, балки авлоддан-авлодга ўтган амалий тажрибалар тизимига асосланганлиги, Суғдда шаклланган санъат услублари кейинчалик Уйғониш даври Шарқ маданиятига, Хитой, Ҳиндистон ва Эронда пайдо бўлган безак санъатига кўрсатган таъсири минтақавий маданиятлараро билим алмашинувига асос бўлганлиги аниқланган;
Суғд чилангар ҳунармандлари металл турларини аралаштиришда ўзларига хос оғзаки анъаналар орқали ўзлаштирилган формулаларга эга бўлган, ипак ва матоларда ишлатилган бўёқларни ўсимлик ва минераллардан, табиий пигментларни сув, туз, цирка ёки ўсимлик шарбати билан қайта ишлаш натиажсида эмпирик кимё билимларининг ривожланганлиги далилланган;
Суғдда қишлоқ хўжалиги ва ирригация, шаҳарсозлик, меъморчилик ва ҳунармандчилик соҳаларининг ривожланишида муайян тажрибалар тўпланганлиги, эмпирик билимларнинг илмий меъёрларига амал қилинганлиги ҳамда уларнинг давомий хусусиятга эга эканлиги кўрсатиб берилган;
Илк ўрта асрларда Суғд маданий муҳитида эмпирик билимларга асосланган фалаккиётшунослик, тасвирий санъат, адабиёт (маҳаллий ва диний: моний, буддавий, христиан, зардуштий), мусиқа, рақс, ҳаттотлик ва ёзув маданияти кенг ривож топган бўлиб, уларнинг шаклланиши ва такомиллашувига кўпконфессиявий муҳит, трансмаданий алоқалар, карвон йўллари орқали билимлар алмашуви каби омиллар тажрибанинг узлюксиз давом эттирилишига туртки бўлганлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Илк ўрта асрлар Суғдда эмпирик билимлар ривожи” мавзусидаги тарих фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси юзасидан илмий изланишлар натижалари асосида:
амалий ва тасвирий санъат намуналарининг услубий жиҳатлари нафақат анъанавий дид ва эстетик қарашларга, балки авлоддан-авлодга ўтган амалий тажрибалар тизимига асосланганлиги, Суғдда шаклланган санъат услублари кейинчалик Уйғониш даври Шарқ маданиятига, Хитой, Ҳиндистон ва Эронда пайдо бўлган безак санъатига кўрсатган таъсири минтақавий маданиятлараро билим алмашинувига асос бўлганлигига оид илмий натижалардан “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Тақдимот” кўрсатуви ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2023-йил 13-октябрдаги 02-31-1543-сон маълумотномаси). Бу эса илк ўрта асрлар Суғдда эришилган маданий тараққиётда эмпирик билимларнинг ўрни тўғрисида телетомошабинларда тасаввур уйғотган;
Суғд чилангар ҳунармандлари металл турларини аралаштиришда ўзларига хос оғзаки анъаналар орқали ўзлаштирилган формулаларга эга бўлган, ипак ва матоларда ишлатилган бўёқларни ўсимлик ва минераллардан, табиий пигментларни сув, туз, цирка ёки ўсимлик шарбати билан қайта ишлаш натиажсида эмпирик кимё билимларининг ривожланганлигига доир мулоҳазалардан Самарқанд давлат университети тарих ёʻналиши талабалари учун “Ўзбекистон топонимлари тарихи” (Самарқанд: СамДУ нашриёти, 2023. 160-бет) номли ўқув қўлланмани яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018-йил 24-июлдаги 571-сон Қарори асосидаги 2024-йил 28-октябрда берилган 10-5521-сонли маълумотнома). Ушбу натижалар илк ренессанснинг вужудга келиши учун асос бўлганини кўрсатиш асносида талабаларнинг тарихий тафаккурини оширишга имкон берган.
Суғдда қишлоқ хўжалиги ва ирригация, шаҳарсозлик, меъморчилик ва ҳунармандчилик соҳаларининг ривожланишида муайян тажрибалар тўпланганлиги, эмпирик билимларнинг илмий меъёрларига амал қилинганлиги ҳамда уларнинг давомий хусусиятга эга эканлиги ҳақидаги маълумотлардандан “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Тақдимот” кўрсатуви ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2023-йил 13-октябрдаги 02-31-1543-сон маълумотномаси). Натижада кишиларда ўрта аср хўжалик ҳаёти ҳақидаги тарихий маълумотларнинг мустаҳкамланишига хизмат қилган;
Илк ўрта асрларда Суғд маданий муҳитида эмпирик билимларга асосланган фалаккиётшунослик, тасвирий санъат, адабиёт (маҳаллий ва диний: моний, буддавий, христиан, зардуштий), мусиқа, рақс, ҳаттотлик ва ёзув маданияти кенг ривож топган бўлиб, уларнинг шаклланиши ва такомиллашувига кўпконфессиявий муҳит, трансмаданий алоқалар, карвон йўллари орқали билимлар алмашуви каби омиллар тажрибанинг узлюксиз давом эттирилишига туртки бўлганлиги ҳақидаги илмий янгиликлардан Самарқанд давлат университети тарих ёʻналиши талабалари учун “Ўзбекистон топонимлари тарихи” (Самарқанд: СамДУ нашриёти, 2023. 160-бет) номли ўқув қўлланмани яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018-йил 24-июлдаги 571-сон Қарори асосидаги 2024-йил 28-октябрда берилган 10-5521-сон маълумотнома). Ушбу натижалар талабаларда ўрта аср билимлар ривожининг тарихий илмий асосларига доир билимларининг янада бойишига ёрдам берган.