Кадиров Марат Жалгасовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Жаррохликда янги махаллий гемостатик “Хемобен” имплантатининг паренхиматоз органларда самарадорлигини клиник ва экспериментал баҳолаш», 14.00.27 – «Хирургия».
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/Tib3902.
Илмий раҳбар: Ходжиев Донияр Шомуратович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси Урганч филиали.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат тиббиёт университети, DSc.04/05.05.2023.Tib.102.03.
Расмий оппонентлар: Эшонходжаев Отабек Джураевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Шоназаров Искандар Шоназарович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Беларус давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: 
Қорин бўшлиғининг паренxимали аъзолари жароҳатланганда янги маҳаллий гемостатик имплант "HEMOBEN" самарадорлигини ўрганиш, гемостатик тизимнинг нормал ёки бузилган шароитларида гемостазни ўтказиш учун кўрсатмалар ва усулларни ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
HEMOBEN гемостатик импланти органларнинг нам юзасига, шунингдек, биологик тўқималарга юқори ёпишқоқликка эга ва коллаген губкалардан сезиларли даражада ошганлиги аниқланган; 
HEMOBEN импланти таркибида Са2+  ионларининг мавжудлиги ва барча маҳаллий қоннинг таъсири туфайли гемостатик фаолликни йўкотмаслиги исботланган;
HEMOBEN имплантнинг жигар ва талоқ паренxимасининг шикастланган соҳаси билан ўзаро таъсирининг морфологик xусусиятлари аниқланган бўлиб, нисбатан паст иммунитетли жавоб, юқори резорбция, қон билан алоқа қилишда ёпишқоқ ва гигроскопик xусусиятлар, барқарор гемостатик таъсири таъминланган;
талоқнинг шикастланишини симуляция қилиш учун экспериментал усул ишлаб чиқилган бўлиб, у аралаш турдаги фаол қон кетишига имкон яратиб, бу эса ўз навбатида гемостатик чораларсиз қайталанишга ва ўлимга олиб келиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Жаррохликда янги махаллий гемостатик “Хемобен” имплантатининг паренхиматоз органларда самарадорлигини клиник ва экспериментал баҳолаш бўйича олиб борилган илмий-тадқиқот натижалари асосида (Ўзбекистон Республикаси ССВ ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 15.07.2024 й. 03/22-сон хулосаси):
биринчи илмий янгилик: HEMOBEN гемостатик импланти органларнинг нам юзасига, шунингдек, биологик тўқималарга юқори ёпишқоқликка эга ва коллаген губкалардан сезиларли даражада ошганлиги аниқланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Қорақалпоғистон Республикаси У.Холмуратов номидаги кўп тармоқли тиббиёт маркази 20.10.2023 й. 34-сон буйруғи ва Хоразм вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 12.12.2023 й. 167-I-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: янги маҳаллий гемостатик имплант “ HEMOBEN” биологик тўқималарга юқори ёпишиш қобилияти билан ажралиб туради ва Қорин бўшлиғи жаррохлигида аралаш паренxимал қон кетишни тўxтатиш учун ишлатилиши мумкинлиги аниқланди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: HEMOBEN гемостатик имплантидан фойдаланишда беморларнинг стационар шароитда даволаш одатда умумий ўртача 2166480 сўм. Беморларнинг барча лаборатор-инструментал текширишларига жами 957370 сўм сарфланади. Беморларда тўлиқ йиллик иқтисодий кўрсаткич 2115900 сўмни ташкил етади (бир нафар бемор учун). Хулоса: еx vivo шароитда экспериментал бахолаш шуни кўрсатдики, HEMOBEN кукуни жигар тўқималарига юқори даражада ёпишиш даражасига эга, унинг параметрлари тадқиқотдан 20 минут ичида 35,4 ± 2,1 дан 15,6 ± 2,9 г гача ўзгарган. см2, холбуки фойдаланиш билан қон сўргич бу кийматлар дастлаб атиги 8,4±0,6 г/см2 ни ташкил этди ва вақт  ўтиши билан 0 га камайди.
иккинчи илмий янгилик: HEMOBEN импланти таркибида Са2+  ионларининг мавжудлиги ва барча маҳаллий қоннинг таъсири туфайли гемостатик фаолликни йўкотмаслиги исботланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Қорақалпоғистон Республикаси У.Холмуратов номидаги кўп тармоқли тиббиёт маркази 20.10.2023 й. 34-сон буйруғи ва Хоразм вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 12.12.2023 й. 167-I-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: жигар ярасидан аралаш қон кетишини тўxтатиш учун тавсия этилган усулдан фойдаланиш, хатто экспериментал равишда кўзғатилган дори гипокоагуляцияси шароитида хам яxши ва баркарор гемостазни таъминлаши исботланган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: HEMOBEN импланти орқали умумий ўртача 2185500 сўм сарфланади. Беморларга юқоридаги тавсия қилинган имплант ёрдамида ижобий натижалар 2 баробар кўп ҳолатда кузатилганлигини ҳисобга олсак, йиллик иқтисодий кўрсаткич 4123500 сўмни ташкил етади. Хулоса: амалий соғлом каламуш донорлари қони билан олиб борилган in vitro экспериментал тадқиқотлар қон ивиш тизимини кучайтиришга нисбатан "HEMOBEN" кукунининг юқори фаоллигини кўрсатди, бу эса ҚИВ тезлигини 9,3 ± 0,9 минутгача камайтиришни таъминлайди.
учинчи илмий янгилик: HEMOBEN имплантнинг жигар ва талоқ паренxимасининг шикастланган соҳаси билан ўзаро таъсирининг морфологик xусусиятлари аниқланган бўлиб, нисбатан паст иммунитетли жавоб, юқори резорбция, қон билан алоқа қилишда ёпишқоқ ва гигроскопик xусусиятлар, барқарор гемостатик таъсири таъминланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Қорақалпоғистон Республикаси У.Холмуратов номидаги кўп тармоқли тиббиёт маркази 20.10.2023 й. 34-сон буйруғи ва Хоразм вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 12.12.2023 й. 167-I-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: фаол такрорий қон кетиши билан яра ҳосил бўлиши сабабли талоқнинг экспериментал шикастланишининг тавсия этилган модели маҳаллий гемостазнинг турли усулларининг самарадорлигини объектив бахолаш имконини бериши аниқланди, кейинчалик улар клиник амалиётда кўлланилиши мумкин. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ушбу гемостатик имплант ёрдамида беморларнинг стационар шароитда даволанишининг ётоқ кунлари қисқарганлигини инобатга олсак, одатда умумий ўртача 1450400 сўм сарфланади. Беморларга юқоридаги тавсия қилинган микрохолецистектомия жарроҳликни ҳисобга олсак, йиллик иқтисодий кўрсаткич 4112800 сўмни ташкил етади. Хулоса: экспериментал тадқиқотлар шуни кўрсатдики, каламушларда дори гипокоагуляцияси фонида жигар ярасидан паренxимал қон кетишининг шаклланишида янги махаллий махсулот "HEMOBEN" дан фойдаланиш қон йўқотиш хажмини камайтириши, гемостаза эришиш муддатини қисқартириши мумкин.
тўртинчи илмий янгилик: талоқнинг шикастланишини симуляция қилиш учун экспериментал усул ишлаб чиқилган бўлиб, у аралаш турдаги фаол қон кетишига имкон яратиб, бу эса ўз навбатида гемостатик чораларсиз қайталанишга ва ўлимга олиб келиши асосланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Қорақалпоғистон Республикаси У.Холмуратов номидаги кўп тармоқли тиббиёт маркази 20.10.2023 й. 34-сон буйруғи ва Хоразм вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 12.12.2023 й. 167-I-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: жигар шикастланишларидан фаркли ўлароқ, гемостатик имплантларни изоляция қилинган ҳолда дори гипокоагуляцияси фонида талоқ жарохатидан паренxимал қон кетиши такрорланиши мумкинлиги аниқланди, шунинг учун мутлак гемостаза эришиш учун, кўшимча равишда ярага катта чарвини фиксация қилиниши мумкин. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: HEMOBEN имплантининг бошқа гемостатик губкалардан фарқи ўлароқ, анча сифатли ва арзонлиги, маҳаллий фишлаб чиқаришда бўлганлиги учун одатда умумий ўртача 2356430 бюджетдан ташқари маблағлар иқтисод қилинган. Йиллик иқтисодий кўрсаткич эса ўз навбатида 1148800 сўмни (1 нафар беморга) ташкил етади. Хулоса: янги махаллий “HEMOBEN” имплантини клиник амалиётга жорий этишнинг биринчи натижалари паренxимал қон кетишини тўxтатиш учун уни қўллаш истикболларини ижобий тавсифлашга имкон берди, шунинг учун жигар ёки талоқнинг чекланган шикастланишларида бирламчи гемостазнинг самарадорлиги юкори бўлди.