Жураев Олим Усмон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўткир тромбофлебит билан асоратланган оёк веналари варикоз касаллигида жарроҳлик тактикани оптималлаштириш», 14.00.27 – Хирургия.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Tib4132.
Илмий раҳбар: Курбаниязов Зафар Бабажанович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат тиббиёт университети, DSc.04/05.05.2023.Tib.102.03.
Расмий оппонентлар: Хамдамов Бахтиёр Зарифович, тиббиёт фанлари доктори, профессор. Буранов Хайрулло Жумабоевич, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:
оёқ веналари варикоз томирларининг тромбофлебити билан оғриган беморларни жарроҳлик даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор ўткир тромбофлебит билан асоратланган оёк веналари варикоз касаллигида асосан C3 даражали сурункали веноз етишмовчилиги бўлган беморларда ривожланиши ва кўп ҳолларда остиал клапанлар соҳасида жойлашиши аниқланган;
тромботик жараён даражасини ва тромбоэмболик асоратлар хавфини аниқлашда ультратовушли дуплекс ангиосканерлаш усулининг самарадорлиги исботланган;
сафено-феморал ва сафено-поплитеал кушилишлар сатхида тромбоз жойлашишида, чуқур веналар тромбози ва ўпка артерияси тромбоэмболиясини олдини олиш мақсадида, дастлабки кроссэктомияни ўз ичига олган жарроҳлик тактикаси ишлаб чиқилган;
илк бор ўткир тромбофлебит билан асоратланган оёк веналари варикоз касаллигида икки босқичли жарроҳлик тактикасининг клиник самарадорлиги, ёндашув жарроҳлик жараёнидан кейинги асоратлар сонини камайтириши, тери ости нервининг шикастланиш хавфини минималлаштириш ва умумий жарроҳлик натижаларини яхшилаши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўткир тромбофлебит билан асоратланган оёк веналари варикоз касаллигида жарроҳлик тактикани оптималлаштириш бўйича олиб борилган илмий-тадқиқот натижалари асосида (Ўзбекистон Республикаси ССВ ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 13.11.2024 й. 08/46-сон хулосаси):
биринчи илмий янгилик: илк бор ўткир тромбофлебит билан асоратланган оёк веналари варикоз касаллигида асосан C3 даражали сурункали веноз етишмовчилиги бўлган беморларда ривожланиши ва кўп ҳолларда остиал клапанлар соҳасида жойлашиши аниқланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Қарши шахар тиббиёт бирлашмаси 22.10.2024 й. 1785-сон буйруғи ва Қашқадаре вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 22.10.2023 й. 149-I/CH-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: оёқ веналарнинг варикоз томирларининг ўткир тромбофлебитини ўз вақтида ташхислаш ва оқилона даволаш жараённи локализация қилиш ва ҳаёт учун хавфли асоратлар ривожланишининг олдини олиш имконини беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: беморларнинг стационар шароитда даволаш одатда умумий ўртача 5 кун учун 2754480 сўм (СамДТУ кўп тармоқли клиникаси прейскурантига кўра). Беморларнинг барча лаборатор-инструментал текширишларига жами 754500 сўм сарфланади. Хулоса: Оёқ веналарининг варикоз кенгайган ҳолатдаги ўткир тромбофлебити энг кўп ҳолларда (48,1%) СЕАР классификациясига кўра сурункали веноз етишмовчилигининг С3 даражасида учрайди. 46,1% ҳолларда тромбоз остеал қопқоқлар даражасида қайд этилган.
иккинчи илмий янгилик: тромботик жараён даражасини ва тромбоэмболик асоратлар хавфини аниқлашда ультратовушли дуплекс ангиосканерлаш усулининг самарадорлиги исботланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Қарши шахар тиббиёт бирлашмаси 22.10.2024 й. 1785-сон буйруғи ва Қашқадаре вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 22.10.2023 й. 149-I/CH-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: оёқ веналарнинг варикоз томирларининг ўткир тромбофлебитини даволаш тактикаси ва кўлами тромботик жараённинг локализацияси ва тромбоэмболик асоратлар хавфи даражаси бўйича дуплекс ультратовуш текшируви маълумотларига асосланиши керак. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: умумий ўртача 2150400 сўм сарфланади (СамДТУ кўп тармоқли клиникаси прейскурантига кўра). Хулоса: ЎВТФда жарроҳлик тактикаси ва операция ҳажмини танлаш тромботик жараённинг локализацияси, ультратовушли дуплекс ангиосканерлаш маълумотлари асосида тромбоэмболик асоратлар хавфи даражаси ва касаллик давомийлигига боғлиқ.
учинчи илмий янгилик: сафено-феморал ва сафено-поплитеал кушилишлар сатхида тромбоз жойлашишида, чуқур веналар тромбози ва ўпка артерияси тромбоэмболиясини олдини олиш мақсадида, дастлабки кроссэктомияни ўз ичига олган жарроҳлик тактикаси ишлаб чиқилди. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Қарши шахар тиббиёт бирлашмаси 22.10.2024 й. 1785-сон буйруғи ва Қашқадаре вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 22.10.2023 й. 149-I/CH-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ўткир варикотромбофлебит учун доривор аралашмани паравасал юбориш усули ишлаб чиқилган ва қўлланилган, бу тромбозланган томирлар атрофидаги оғриқ ва яллиғланиш жараёнини қисқа вақт ичида бартараф этиш имконини беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ультратовушли дуплекс ангиосканерлаш ёрдамида текшириш билан умумий ўртача 380000 сўм сарфланади (СамДТУ кўп тармоқли клиникаси прейскурантига кўра). Хулоса: Тромботик жараён сафено-феморал ва сафено-поплитеал қўшилишларга яқин жойлашганда, чуқур веналар тромбози (ЧВТ) ва ўпка артериясининг тромбоэмболияси (ЎАТ) профилактикаси мақсадида кроссэктомия ва консерватив терапия оптимал ҳисобланади. Ёш беморларда яллиғланиш жараёни сусайган ҳолларда бир вақтнинг ўзида амалга оширилган комбинацияланган флебэктомия самаралидир.
тўртинчи илмий янгилик: илк бор ўткир тромбофлебит билан асоратланган оёк веналари варикоз касаллигида икки босқичли жарроҳлик тактикасининг клиник самарадорлиги, ёндашув жарроҳлик жараёнидан кейинги асоратлар сонини камайтириши, тери ости нервининг шикастланиш хавфини минималлаштириш ва умумий жарроҳлик натижаларини яхшилаши асосланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Қарши шахар тиббиёт бирлашмаси 22.10.2024 й. 1785-сон буйруғи ва Қашқадаре вилоят кўп тармоқли тиббиёт маркази 22.10.2023 й. 149-I/CH-сон буйруқлари билан амалий фаолиятига жорий қилинган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: икки босқичли жарроҳлик аралашуви яранинг йирингли-яллиғланишли асоратлари ривожланиш хавфини ва ўткир нервларнинг шикастланишини камайтиришга ёрдам беради, бу эса беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга имкон беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: беморларни стационар шароитда даволаш одатда умумий ўртача 5173450 сўм (СамДТУ кўп тармоқли клиникаси прейскурантига кўра) сарфланади. Йиллик иқтисодий кўрсаткич эса ўз навбатида 25% дан 30% гача бюджет маблағларини тежашга олиб келади. Хулоса: Икки босқичли жарроҳлик аралашуви яллиғланишли-ўткир жараёнли яра асоратлари ривожланиш хавфини 13,9%дан 6,3%гача пасайтиришга ҳамда тери ости нервларининг шикастланиш тез-тезлигини 16,2%дан 6,3%гача қисқартиришга ёрдам беради. Бу эса беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш имконини беради.
