Sayt test rejimida ishlamoqda

Агзамова Моҳинабону Шахобиддин қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи номи): “Электрон тўлов тизимларида нейрон тармоқларга асосланган аутентификация модели ва алгоритмини такомиллаштириш”, 05.01.05 - “Ахборотларни ҳимоялаш усуллари ва тизимлари. Ахборот хавфсизлиги” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.PhD/Т4175.
Илмий раҳбар: Иргашева Дурдона Якубджановна, техника фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/30.12.2019.Т.07.02.
Расмий оппонентлар: Каримов Мажид Маликович, техника фанлари доктори, профессор; Насруллаев Нурбек Бахтиярович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: “УНИCОН.УЗ” МЧЖ - Фан-техника ва маркетинг тадқиқотлари маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга эга.
II. Тадқиқотнинг мақсади электрон тўлов тизимларида фойдаланувчиларнинг маълумотларини ҳимоялаш даражасини ошириш имконини берувчи юз ва эмоцияларни аниқлашга асосланган аутентификация модели ва алгоритмини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
электрон тўлов тизимлари учун хавф даражасини ҳар томонлама баҳолаш ва заифликларни аниқлашга асосланган СТРИДЕ методологияси ёрдамида таҳдид модели яратилди, ҳамда ахборот хавфсизлиги даражасини оширишга асосланган биометрик икки факторли аутентификациядан фойдаланган ҳолда хавфсизлик архитектураси такомиллаштирилган;
РесНет архитектурасини ФПН билан интеграциялаш орқали, фойдаланувчи аутентификациясининг такомиллаштирилган модели учун ўқитилган маълумотлар тўпламини сифатини оширишга қаратилган маълумотларни аугментациялаш алгоритми ишлаб чиқилган;
юз эмостияларини таниб олишда аниқлик ва самарадорликни оширган кўп вазифали ўқитиш, квантлаш, кесиш ва дистиллашни ўз ичига олган енгил нейрон тармоқлари (ЛНН) ёрдамида фойдаланувчиларни аутентификациялаш модели такомиллаштирилган;
электрон тўлов тизимлари инфратузилмасида ахборот хавфсизлигини ошириш даражасини таъминлашга йўналтирилган биометрик параметрларни нейрон тармоқ моделлари ва тасвирни қайта ишлаш усуллари билан биргаликда қўллайдиган такомиллаштирилган икки факторли аутентификация алгоритми ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Электрон тўлов тизимларида нейрон тармоқларга асосланган аутентификация модели ва алгоритмини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
электрон тўлов тизимлари учун хавф даражасини ҳар томонлама баҳолаш ва заифликларни аниқлашга асосланган СТРИДЕ методологияси ёрдамида таҳдид модели яратилди, ҳамда ахборот хавфсизлиги даражасини оширишга асосланган биометрик икки факторли аутентификациядан фойдаланган ҳолда такомиллаштирилган хавфсизлик архитектураси автоматлаштирилган транспорт оператори “АТТО” тизимига жорий этилган. (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2024-йил 20-ноябрдаги 33-8/8130-сон маълумотномаси). Натижада, юзларни аниқлаш аниқлиги 98% гача етди, бу эса фирибгарлик ҳолатлари сонининг камайишига ва банкнинг рақамли хизматларига бўлган ишончнинг ортишига хизмат қилган;
РесНет архитектурасини ФПН билан интеграциялаш орқали, фойдаланувчи аутентификациясининг такомиллаштирилган модели учун ўқитилган маълумотлар тўпламини сифатини оширишга қаратилган маълумотларни аугментациялаш ишлаб чиқилган  алгоритми “Радиоузатув, радиотрансляция ва телевидение маркази” ДУК ва “УНИCОН.УЗ” ДУКда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2024-йил 20-ноябрдаги 33-8/8130-сон маълумотномаси). Натижада юзни аниқлик кўрсаткичи 92.3%ни ташкил этган, ўқув маълумотларининг сифати яхшиланган, тизимнинг ташқи шароитларга нисбатан барқарорлиги ошган ҳамда аутентификация жараёнини 30ФПС тезликда ва қулай тарзда амалга ошириш мумкинлиги аниқланган.
юз эмостияларини таниб олишда аниқлик ва самарадорликни оширган кўп вазифали ўқитиш, квантлаш, кесиш ва дистиллашни ўз ичига олган енгил нейрон тармоқлари (ЛНН) ёрдамида такомиллаштирилган фойдаланувчиларни аутентификациялаш модели “ИWАЙ-Cонсултинг” МЧЖнинг ахборот тизимларига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2024-йил 20-ноябрдаги 33-8/8130-сон маълумотномаси). Натижада юз аутентификасия механизми 91,3 аниқлик, 30 ФПС тезликни қайд этди ҳамда кўп сонли фойдаланувчилар билан барқарор ишлаш имкониятини та'минлаган.
электрон тўлов тизимлари инфратузилмасида ахборот хавфсизлигини ошириш даражасини таъминлашга йўналтирилган биометрик параметрларни нейрон тармоқ моделлари ва тасвирни қайта ишлаш усуллари билан биргаликда қўллайдиган такомиллаштирилган икки факторли аутентификация алгоритми Автоматлаштирилган транспорт оператори “АТТО” тизимига ва “Туронбанк” аксиядорлик тижорат банкига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2024-йил 20-ноябрдаги 33-8/8130-сон маълумотномаси). Натижада, ахборот хавфсизлигининг юқори даражаси таъминланиб, реал вақт режимида амалиётларни тезкор бажариш имконияти яратилган, юзни аутентификация қилиш механизми эса 97,3% аниқлик ва 2,7% хатолик билан ишлаган ҳамда 30 ФПС тезликда янада такомиллашишга эришилган. 

Yangiliklarga obuna bo‘lish