Аббосова Исмигул Алишер кизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кекса ёшли беморларда вегетатив дистония синдроми: клиникаси ва даволаш хусусиятлари» 14.00.13 - Неврология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Tib.3129.
Илмий раҳбар: Назарова Жанна Авзаровна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.04.2022.Tib.93.02.
Расмий оппонентлар: Уринов Мусо Болтаевич, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Аликулова Нигора Абдукадировна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Жанубий Қозоғистон тиббиёт академияси.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: кекса беморларда вегетатив дистония синдромини эрта аниқлаш учун ташҳислашнинг клиник-неврологик, нейропсихологик ва нейровизуал усулларини ўз ичига олган комплекс ёндашувнинг самарадорлигини аниқлаш ва такомиллаштирилган терапевтик ёндашувларни асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
кекса ёшли беморларда ВДС касаллиги ривожланишида асосий хавф омили хисобланган коморбидлик индексини салбий прогностик омил эканлиги асосланган;
ВДСга чалинган кекса ёшли беморларда мослашувчан тартибига солувчи регулятор механизмларни ўзига хос морфофункционал хусусиятлари исботланган;
клиник-неврологик, электрофизиологик, допплеро-график ва магнит-резонанс усулларини ўз ичига олувчи ВД синдроми бўлган кекса беморларни текширишнинг ташҳис қўйишдаги аҳамияти ва комплекс мезонлари исботланган;
кекса ёшдаги ВДС мавжуд беморларни асоратларнинг яққоллигини камайтириш ва касалликнинг ривожланиш тезлигини секинлаштириш учун комплекс патогенетик терапияга биоакустик коррекция усули ишлаб чикилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Андижон давлат тиббиёт университетининг 2023 йил 31 майдаги №6i-24/u-сонли хатига кўра қуйидаги илмий янгилик ва самарадорликларга эришилган:
биринчи илмий янгилик: кекса ёшли беморларда ВДС касаллиги ривожланишида асосий хавф омили хисобланган коморбидлик индексини салбий прогностик омил эканлиги асосланган. Ижтимоий самарадорлиги. кекса ёшдаги ВДС касаллигининг ривожланиши учун ноқулай прогностик омилларни аниқлаш касалликни эрта босқичда аниқлаш, беморларнинг соғлиғини тиклаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш имконини берди. Иқтисодий самарадорлиги: Касаллик кечишини эрта прогноз қилиш ва шунга мувофиқ даво чораларини олиб бориш ўртача стационар даво кунларини қисқартириши натижасида ҳамда оғир асоратларни олдини олиш натижасида 1240000 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади. Кекса ёшдаги ВДС касаллиги ривожланишининг ноқулай прогностик омилларини асословчи таклифлар Андижон давлат тиббиёт институти эксперт комиссияси томонидан 2023 йил 31 майда 6i-24/u сон билан тасдиқланган «Кекса ёшдаги беморларда нейровегетатив бошқаришнинг бузилишларини ташхислаш усули» номли услубий тавсиянома таркибига киритилган. Ушбу таклиф Андижон шаҳар марказий поликлиникасининг 22.06.2023 йилдаги 16-сонли ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 12.07.2023 йилдаги 27-сонли буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Андижон давлат тиббиёт институти Экспертлар кенгашининг 2023 йил 30 сентябрдаги 6i-25/х-сонли хулосаси).
иккинчи илмий янгилик: ВДСга чалинган кекса ёшли беморларда мослашувчан тартибига солувчи регулятор механизмларни ўзига хос морфофункционал хусусиятлари исботланган. Ижтимоий самарадорлиги хусусиятларини аниқлаш натижасида ВДСни эрта босқичда аниқлаш, индивидуал ёндашувни талаб қиладиган даво чораларини тавсия этиш, даволаш самарадорлигини ошириш, касаллик қайталанишини олдини олиш, беморларнинг соғлиғини тиклаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш имкониятлари яратилди. Иқтисодий самарадорлиги: Касаллик кечишини эрта прогноз қилиш ва шунга мувофиқ даво чораларини олиб бориш ўртача стационар даво кунларини қисқартириши натижасида ҳамда оғир асоратларни олдини олиш натижасида 876400 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади. Хулоса. ВДС мавжуд беморларни комплекс текшириш натижасида кекса ёшда адаптив-регулятор механизмларининг қиёсий хусусиятларини исботлаш бўйича таклифлар Андижон давлат тиббиёт институти эксперт комиссияси томонидан 2023 йил 31 майда 6i-24/u сон билан тасдиқланган «Кекса ёшдаги беморларда нейровегетатив бошқаришнинг бузилишларини ташхислаш усули» номли услубий тавсиянома таркибига киритилган. Ушбу таклиф Андижон шаҳар марказий поликлиникасининг 22.06.2023 йилдаги 16-сонли ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 12.07.2023 йилдаги 27-сонли буйруқлари билан амалиётга жорий этилган
учинчи илмий янгилик: клиник-неврологик, электрофизиологик, допплеро-график ва магнит-резонанс усулларини ўз ичига олувчи ВД синдроми бўлган кекса беморларни текширишнинг ташҳис қўйишдаги аҳамияти ва комплекс мезонлари исботланган. Ижтимоий самарадорлиги таклиф этилган усул касалликнинг эрта босқичларида ташхислаш, даволаш самарадорлигини ошириш, касалликнинг қайталанишини олдини олиш, беморларнинг саломатлигини тиклаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш имкониятларини берди. Иқтисодий самарадорлиги: Касаллик кечишини эрта прогноз қилиш ва шунга мувофиқ даво чораларини олиб бориш ўртача стационар даво кунларини қисқартириши натижасида ҳамда оғир асоратларни олдини олиш натижасида 1120612 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади
тўртинчи илмий янгилик: кекса ёшдаги ВДС мавжуд беморларни асоратларнинг яққоллигини камайтириш ва касалликнинг ривожланиш тезлигини секинлаштириш учун комплекс патогенетик терапияга биоакустик коррекция усули ишлаб чикилган. Ижтимоий самарадорлиги. анъанавий даволаш билан биргаликда БАК-терапия усулини қўллаш асоратлар сонини камайтириш, касалликнинг қайталанишини олдини олиш, беморларнинг соғлиғини тиклаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш имкониятини берди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги касаллик кечишини эрта прогноз қилиш ва шунга мувофиқ даво чораларини олиб бориш ўртача стационар даво кунларини қисқартириши натижасида ҳамда оғир асоратларни олдини олиш натижасида 1240000 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади. Хулоса. Аббосова Исмигул Алишер кизининг «Кекса ёшли беморларда вегетатив дистония синдроми: клиникаси ва даволаш хусусиятлари» мавзусида илмий янгиликларни соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Андижон Давлат тиббиёт университетининг 2023 йил 31 майдаги №6i-24/u-сонли хати юборилган. Шунингдек, соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгашнинг 2024 йил 13 октябрдаги 8-сонли йиғилиш баённомасига асосан илмий тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга тадбиғи буйича хулоса олинган.