Нагаева Гулнора Анваровнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “ЎКС оғриган бeморларда прогноз моделига кўра юрак-қон томир касалликлари хавфини камайтиришга қаратилган профилактик чораларнинг оптималлаштирилиши” 14.00.43 – Профилактик тиббиёт.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.1.DSc/Tib1006.
Илмий маслаҳатчи: Мухамедова Муяссар Гафуржановна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари Ҳарбий тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар номи), ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари Ҳарбий тиббиёт академияси, DSc.04/04.07.2023.Tib.171.01.
Расмий оппонентлар: Арнапольская Дина Иосифовна, тиббиёт фанлари доктори; Хамраев Атажан Каримович, тиббиёт фанлари доктори; Розихўжаева Гулнора Ахмедовна,  тиббиёт фанлари доктори. 
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти. 
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўткир коронар синдромда 5 йиллик прогнозни баҳолаш ва ҳарбий хизматчилар орасида коморбидлик мавжудлиги ҳамда комплаентлик даражасини инобатга олган ҳолда юрак-қон томир хавфини камайтиришга қаратилган профилактик чораларни оптималлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
ҳарбий хизматчиларда ўткир коронар синдром жараён ва бирга келадиган патологик ҳолатларда эндокрин тизим гормонлари инсулин ва қондаги темир миқдорини ўзгариши ҳисобига миокард хужайраларини қон билан таъминланишини ўзгариши ҳисобига ўткир коронар синдром асорати ривожланиши ва оғирлашиши исботланган; 
ҳарбий хизматчиларда паст комплаентлиги натижасида коронар қонтомир тромбози ҳисобидан кардиомиоцитларда ўткир моддалар алмашинувининг бузилиши натижасида кислород билан таъминлашининг издан чиқиши ва тўсатдан коронар ўлимга олиб келиши аниқланган; 
ҳарбий хизматчиларда терапия жараёнида, асосий/бошланғич мувофиқлик даражаси ва бирга келадиган касалликлар мавжудлиги билан боғлиқ ҳолда, ўткир коронар синдромнинг зўрикиш стенокардияга, ёки ўткир миокард инфарктига баъзи ҳолларда тўсатдан юрак ўлимига олиб келиши ўртасида 1:1 корреляцион боғлиқлик аниқланган; 
ўткир коронар синдромли ҳарбий хизматчиларда бошланғич ташхисларни қўшма касалликлар даражасига ва дастлабки мувофиқлик кўрсаткичларига қараб ўзгартиришнинг ўтказилган таҳлили ўткир коронар синдромнинг бевосита прогнозини оғирлаштирадиган қўшимча ноқулай омилларни аниқлашга, шунингдек ушбу патологиянинг ривожланиш қонуниятлари асосланган; 
ҳарбий хизматчиларнинг ўткир коронар патологиядан кейинги 5 йиллик ҳаёти прогнози коморбидлик ва мувофиқлик даражасини ҳисобга олган ҳолда ўрганилди, бу ўткир коронар синдромли беморларда 5 йиллик салбий оқибатларнинг хавфини баҳолаш учун прогностик шкала ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:  
биринчи илмий  янгилик: ҳарбий хизматчиларда ўткир коронар синдром жараён ва бирга келадиган патологик ҳолатларда эндокрин тизим гормонлари инсулин ва қондаги темир миқдорини ўзгариши ҳисобига миокард хужайраларини қон билан таъминланишини ўзгариши ҳисобига ўткир коронар синдром асорати ривожланиши ва оғирлашиши исботлангани асосида «Ўткир коронар синдромли беморларда яқин ва узоқ муддатли (5 йиллик) прогнозни баҳолашда комплаентликнинг турли омиллар билан ўзаро боғлиқлиги ва унинг роли» ҳамда «Коморбидлик ва унинг кескин коронар синдромли беморларнинг 5 йиллик прогнозини баҳолашдаги роли» мавзуларида методик тавсиялар ишлаб чиқилган ва Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари ҳарбий тиббиёт академияси Координация ва экспертлик кенгашининг 2024 йил 4 октябрдаги №4 протоколи ҳамда 2024 йил 8 октябрдаги №8 Илмий кенгаш протоколи билан маъқулланган. Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 18 октябрдаги №418 буйруғи асосида амалиётга жорий этилди. Бу тавсиялар Фарғона ҳарбий госпитали (№21/10, 2024 йил 21 октябрь) ва Қарши ҳарбий госпитали (№17/2, 2024 йил 21 октябрь) амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 22 октябрдаги №421 маълумотномаси). Тиббий-ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик ЎКС касаллигини ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаги маълумотлардан хабардор бўлишига хизмат қилган. Тиббий-иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш, даволаш ва профилактика чора тадбирлари учун сарфланадиган 1.7 млн сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган;
иккинчи илмий янгилик: ҳарбий хизматчиларда паст комплаентлиги натижасида коронар қонтомир тромбози ҳисобидан кардиомиоцитларда ўткир моддалар алмашинувининг бузилиши натижасида кислород билан таъминлашининг издан чиқиши ва тўсатдан коронар ўлимга олиб келиши аниқлангани асосида «Ўткир коронар синдромли беморларда яқин ва узоқ муддатли (5 йиллик) прогнозни баҳолашда комплаентликнинг турли омиллар билан ўзаро боғлиқлиги ва унинг роли» ҳамда «Коморбидлик ва унинг кескин коронар синдромли беморларнинг 5 йиллик прогнозини баҳолашдаги роли» мавзуларида методик тавсиялар ишлаб чиқилган ва Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари ҳарбий тиббиёт академияси Координация ва экспертлик кенгашининг 2024 йил 4 октябрдаги №4 протоколи ҳамда 2024 йил 8 октябрдаги №8 Илмий кенгаш протоколи билан маъқулланган. Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 18 октябрдаги №418 буйруғи асосида амалиётга жорий этилди. Бу тавсиялар Фарғона ҳарбий госпитали (№21/10, 2024 йил 21 октябрь) ва Қарши ҳарбий госпитали (№17/2, 2024 йил 21 октябрь) амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 22 октябрдаги №421 маълумотномаси). Тиббий-ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик ЎКС касаллигини ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаги маълумотлардан хабардор бўлишига хизмат қилган. Тиббий-иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш, даволаш ва профилактика чора тадбирлари учун сарфланадиган 1.7 млн сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган;
учинчи илмий янгилик: ҳарбий хизматчиларда терапия жараёнида, асосий/бошланғич мувофиқлик даражаси ва бирга келадиган касалликлар мавжудлиги билан боғлиқ ҳолда, ўткир коронар синдромнинг зўрикиш стенокардияга, ёки ўткир миокард инфарктига баъзи ҳолларда тўсатдан юрак ўлимига олиб келиши ўртасида 1:1 корреляцион боғлиқлик аниқлангани асосида «Ўткир коронар синдромли беморларда яқин ва узоқ муддатли (5 йиллик) прогнозни баҳолашда комплаентликнинг турли омиллар билан ўзаро боғлиқлиги ва унинг роли» ҳамда «Коморбидлик ва унинг кескин коронар синдромли беморларнинг 5 йиллик прогнозини баҳолашдаги роли» мавзуларида методик тавсиялар ишлаб чиқилган ва Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари ҳарбий тиббиёт академияси Координация ва экспертлик кенгашининг 2024 йил 4 октябрдаги №4 протоколи ҳамда 2024 йил 8 октябрдаги №8 Илмий кенгаш протоколи билан маъқулланган. Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 18 октябрдаги №418 буйруғи асосида амалиётга жорий этилди. Бу тавсиялар Фарғона ҳарбий госпитали (№21/10, 2024 йил 21 октябрь) ва Қарши ҳарбий госпитали (№17/2, 2024 йил 21 октябрь) амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 22 октябрдаги №421 маълумотномаси). Тиббий-ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик ЎКС касаллигини ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаги маълумотлардан хабардор бўлишига хизмат қилган. Тиббий-иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш, даволаш ва профилактика чора тадбирлари учун сарфланадиган 1.7 млн сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган;
тўртинчи илмий янгилик: ўткир коронар синдромли ҳарбий хизматчиларда бошланғич ташхисларни қўшма касалликлар даражасига ва дастлабки мувофиқлик кўрсаткичларига қараб ўзгартиришнинг ўтказилган таҳлили ўткир коронар синдромнинг бевосита прогнозини оғирлаштирадиган қўшимча ноқулай омилларни аниқланганда, шунингдек ушбу патологиянинг ривожланиш қонуниятлари аниқлаш асосида «Ўткир коронар синдромли беморларда яқин ва узоқ муддатли (5 йиллик) прогнозни баҳолашда комплаентликнинг турли омиллар билан ўзаро боғлиқлиги ва унинг роли» ҳамда «Коморбидлик ва унинг кескин коронар синдромли беморларнинг 5 йиллик прогнозини баҳолашдаги роли» мавзуларида методик тавсиялар ишлаб чиқилган ва Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари ҳарбий тиббиёт академияси Координация ва экспертлик кенгашининг 2024 йил 4 октябрдаги №4 протоколи ҳамда 2024 йил 8 октябрдаги №8 Илмий кенгаш протоколи билан маъқулланган. Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 18 октябрдаги №418 буйруғи асосида амалиётга жорий этилди. Бу тавсиялар Фарғона ҳарбий госпитали (№21/10, 2024 йил 21 октябрь) ва Қарши ҳарбий госпитали (№17/2, 2024 йил 21 октябрь) амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 22 октябрдаги №421 маълумотномаси). Тиббий-ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик ЎКС касаллигини ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаги маълумотлардан хабардор бўлишига хизмат қилган. Тиббий-иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш, даволаш ва профилактика чора тадбирлари учун сарфланадиган 1.7 млн сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган;
бешинчи илмий янгилик: ҳарбий хизматчиларнинг ўткир коронар патологиядан кейинги 5 йиллик ҳаёти прогнози коморбидлик ва мувофиқлик даражасини ҳисобга олган ҳолда ўрганилди, бу ўткир коронар синдромли беморларда 5 йиллик салбий оқибатларнинг хавфини баҳолаш учун прогностик шкалани ишлаб чиқиш асосида «Ўткир коронар синдромли беморларда яқин ва узоқ муддатли (5 йиллик) прогнозни баҳолашда комплаентликнинг турли омиллар билан ўзаро боғлиқлиги ва унинг роли» ҳамда «Коморбидлик ва унинг кескин коронар синдромли беморларнинг 5 йиллик прогнозини баҳолашдаги роли» мавзуларида методик тавсиялар ишлаб чиқилган ва Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари ҳарбий тиббиёт академияси Координация ва экспертлик кенгашининг 2024 йил 4 октябрдаги №4 протоколи ҳамда 2024 йил 8 октябрдаги №8 Илмий кенгаш протоколи билан маъқулланган. Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 18 октябрдаги №418 буйруғи асосида амалиётга жорий этилди. Бу тавсиялар Фарғона ҳарбий госпитали (№21/10, 2024 йил 21 октябрь) ва Қарши ҳарбий госпитали (№17/2, 2024 йил 21 октябрь) амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024 йил 22 октябрдаги №421 маълумотномаси). Тиббий-ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик ЎКС касаллигини ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаги маълумотлардан хабардор бўлишига хизмат қилган. Тиббий-иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш, даволаш ва профилактика чора тадбирлари учун сарфланадиган 1.7 млн сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган.