Sayt test rejimida ishlamoqda

Болтабоева Муқаддас Машрабовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болаларда Алпорт синдромининг иммун-генетик хусусиятлари ва профилактикасини такомиллаштириш», 14.00.09– «Педиатрия».
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Tib2242.
Илмий раҳбар: Рахманова Лола Каримовна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат тиббиёт институти, DSc. 04/07.06.2024.Tib.95.03.
Расмий оппонентлар: Наврузова Шакар Истамовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Шамансурова Эльмира Амануллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Республика ихтисослаштирилган педиатрия илмий амалий тиббиёт маркази.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: болаларда Алпорт синдромининг иммун-генетик хусусиятларини аниқлаш ва профилактикасини такомиллаштиришдан иборат.  
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
болаларда Алпорт синдромининг учраш даражаси ёш градациясига кўра 6-10 ёшли ўғил болаларда ҳамда қишлоқ болалари популяциясида юқори эканлиги ҳамда қариндошлик никоҳи, онанинг ёши, ҳомиладорлик патологиялари, дисэмбриогенетик стигмалар касаллик ривожланишининг регионал ҳавф омиллари эканлиги аниқланган;
Алпорт синдромида соғлом болаларга нисбатан буйрак ва ўпка антиген боғловчи лимфоцитларининг (АБЛ) ортиши, C3, C4 комплемент компонентларининг камайиши, IL-2 нинг яққол ортиши аниқланган бўлиб, ушбу иммунологик мувозанатнинг ўзгариши касалликнинг узлуксиз прогрессияси ва асоратлари ривожланишида асосий ўрин тутиши ҳамда HLА–DR аниқланиши синдром ривожланишининг нисбий хавф омили эканлиги исботланган; 
бемор болаларда протеинурия, COL4A3 гени полиморфизмининг мавжудлиги, тез-тез инфекцион касалликлар билан касалланиш, IL-2 нинг яққол ортиши, HLА–DR антигени аниқланиши Алпорт синдромининг жадал кечишини ифодаловчи маркерлар эканлиги, ҳамда клиник-лаборатор ва иммун-генетик кўрсаткичларнинг коррелятив боғлиқлиги аниқланган;
болаларда Алпорт синдромининг клиник кечишини баҳолаш алгоритми ва асоратларни эрта олдини олиш учун иммун-генетик ташхислаш алгоритми ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Болаларда Алпорт синдромининг иммун-генетик хусусиятлари ва профилактикасини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: болаларда Алпорт синдромининг учраш даражаси ёш градациясига кўра 6-10 ёшли ўғил болаларда ҳамда қишлоқ болалари популяциясида юқори эканлиги ҳамда қариндошлик никоҳи, онанинг ёши, ҳомиладорлик патологиялари, дисэмбриогенетик стигмалар касаллик ривожланишининг регионал ҳавф омиллари эканлиги аниқланганлиги Aндижон давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 31 августда 6i-32/u-сон билан тасдиқланган “Болаларда Алпорт синдроми кечишининг регионал хусусиятларини баҳолаш алгоритми” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур тавсиялар Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли  клиникасининг 2024 йил 20 июндаги 92-сонли, Наманган вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 2024 йил 21 июндаги 100-сонли буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/63-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: касалликнинг регионал ва клиник-лаборатор хусусиятларини эрта аниқлаш ва бахолаш орқали касалхонада даволашни қисқартириш, адекват даволаш усулини танлаш, буйрак трансплантациясини кечиктириш, ногиронлик ва ўлимни камайтириш (1,5 марта), 80,0% беморда касалликни ўз вақтида ташхислаш ва эрта профилактика қилиш имкони яратилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: касалликни эрта ташхислаш бир бемор учун 1300000 сўм ўрнига 700000 сўм; 12 кун ўрнига 7 кун шифохонада даволаниш, яъни бир йил давомида хар бир бемор учун 5600000 сўм иқтисод қилинган. Хулоса: АС регионал ва клиник-лаборатор хусусиятларининг ўзига хослигини бахолаш, аҳамияти даражасини аниқлаш ва юқори хавф омилларини шакллантириш учун асос бўлган, бу эса касалликни эрта аниқлаш, прогрессияси, асоратлари ва болалар ўлимини камайтириш имконини берган; 
иккинчи илмий янгилик: Алпорт синдромида соғлом болаларга нисбатан буйрак ва ўпка антиген боғловчи лимфоцитларининг (АБЛ) ортиши, C3, C4 комплемент компонентларининг камайиши, IL-2 нинг яққол ортиши аниқланган бўлиб, ушбу иммунологик мувозанатнинг ўзгариши касалликнинг узлуксиз прогрессияси ва асоратлари ривожланишида асосий ўрин тутиши ҳамда HLА–DR аниқланиши синдром ривожланишининг нисбий хавф омили эканлигининг исботланиши Aндижон давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 31 августда 6i-32/u-сон билан тасдиқланган “Болаларда Алпорт синдроми кечишининг регионал хусусиятларини баҳолаш алгоритми” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур тавсиялар Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли  клиникасининг 2024 йил 20 июндаги 92-сонли, Наманган вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 2024 йил 21 июндаги 100-сонли буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/63-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: касаллик асоратлари ривожланиш хавфини эрта аниқлаш орқали касалхонада даволанишни қисқартириш, адекват даволаш усулини танлаш, ногиронлик ва ўлимни камайтириш (2 марта), 85,0% беморда сурункали буйрак етишмовчилигини эрта олдини олиш имкони яратилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: касаллик прогрессиясини кечиктириш ва буйракда фиброз ривожланишини эрта олдини олиш натижасида бир бемор учун 1500000 сўм ўрнига 600000 сўм; 13 кун ўрнига 7 кун шифохонада даволаниш, яъни бир йилда хар бир бемор учун 6825000 сўм иқтисод қилинган. Хулоса: АС оғирлик даражасини эрта аниқлаш, сурункали буйрак етишмовчилиги прогрессияси хавф омилларини шакллантириш, асоратлар ривожланишини эрта аниқлаш имконини берган, болаларда ногиронлик ва ўлим кўрсаткичини камайтирган; 
учинчи илмий янгилик: бемор болаларда протеинурия, COL4A3 гени полиморфизмининг мавжудлиги, тез-тез инфекцион касалликлар билан касалланиш, IL-2 нинг яққол ортиши, HLА–DR антигени аниқланиши Алпорт синдромининг жадал кечишини ифодаловчи маркерлар эканлиги, ҳамда клиник-лаборатор ва иммун-генетик кўрсаткичларнинг коррелятив боғлиқлиги аниқланганлиги Aндижон давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 31 августда 6i-32/u-сон билан тасдиқланган “Болаларда Алпорт синдроми кечишининг регионал хусусиятларини баҳолаш алгоритми” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур тавсиялар Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли  клиникасининг 2024 йил 20 июндаги 92-сонли, Наманган вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 2024 йил 21 июндаги 100-сонли буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/63-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: иммун-генетик коррелятив боғлиқлик асосида касаллик асоратларини эрта прогнозлаш орқали буйрак трансплантациясини кечиктириш, ногиронлик ва ўлимни камайтириш (2 марта), 85,0% беморда сурункали буйрак етишмовчилигини эрта олдини олиш имкони яратилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: иммун-генетик коррелятив боғлиқлик асосида касаллик прогрессиясини кечиктириш натижасида бир бемор учун 1500000 сўм ўрнига 600000 сўм; 13 кун ўрнига 7 кун шифохонада даволаниш, яъни бир йилда хар бир бемор учун 6825000 сўм иқтисод қилинган. Хулоса: АСда иммун-генетик коррелятив боғлиқликни асослаш  буйрак етишмовчилиги прогрессиясини, ногиронлик ва ўлим кўрсаткичини камайтириш имконини берган;  
тўртинчи илмий янгилик: болаларда Алпорт синдромининг клиник кечишини баҳолаш алгоритми ва асоратларни эрта олдини олиш учун иммун-генетик ташхислаш алгоритми ишлаб чиқилганлиги Aндижон давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 31 августда 6i-32/u-сон билан тасдиқланган “Болаларда Алпорт синдроми кечишининг регионал хусусиятларини баҳолаш алгоритми” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур тавсиялар Тошкент тиббиёт академиясининг кўп тармоқли  клиникасининг 2024 йил 20 июндаги 92-сонли, Наманган вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 2024 йил 21 июндаги 100-сонли буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/63-сон хулосаси). Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: ишлаб чиқилган алгоритмлар тиббий амалиётнинг педиатрлар, нефрологлар, тиббий генетиклар ва умумий амалиёт шифокорлари учун тавсия қилинган. АС нинг регионал ва клиник-лаборатор хусусиятларини бахолаш алгоритми ёрдамида касалликни эрта профилактика қилиш, буйрак трансплантациясини кечиктириш, ногиронлик ва ўлимни камайтириш (1,5 марта), 80,0% беморда касалликни ўз вақтида ташхислаш; АС асоратларини иммун-генетик  ташхислаш алгоритми ёрдамида адекват даволаш усулини танлаш, ногиронлик ва ўлимни камайтириш (2 марта), 85,0% беморда сурункали буйрак етишмовчилигини эрта олдини олиш имкони яратилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: АСнинг регионал ва клиник-лаборатор хусусиятларини бахолаш алгоритмини қўллаш орқали бир йил давомида хар бир бемор учун 5600000 сўм, АС асоратларини иммун-генетик ташхислаш алгоритмини қўллаш орқали бир йилда хар бир бемор учун 6825000 сўм иқтисод қилинган. Хулоса: АС нинг регионал ва клиник-лаборатор хусусиятларини бахолаш алгоритми касаллик регионал хусусиятларини бахолаш, юқори хавф омилларини шакллантириш учун асос бўлган, касалликни эрта аниқлаш ва болалар ўлимини камайтириш имконини берган. АС асоратларини иммун-генетик ташхислаш алгоритми  беморларда буйрак етишмовчилиги прогрессиясини, ногиронлик ва ўлим кўрсаткичини камайтириш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish